Araştırmacılar ve sektörden uzmanlar makinelerin insan zekasını aşacağı “tekillik” (singularity) noktasına çok yakın bir gelecekte erişilebileceğini düşünüyor.

Şirketler arası yapay zeka rekabeti giderek kızışırken, makinelerin insan gibi düşünebildiği ve hatta kimilerine göre insandan daha üstün olduğu teknolojiye ulaşmak için de bir yarış var. Yapay genel zeka (YGZ) adı da verilen bu teknolojiye ulaşmak için her gün yeni bir ilerleme kayda geçiyor.

Bu yarışın önemli aktörlerinden biri olan Anthropic firmasının CEO’su Dario Amodei, tekillik noktasına sadece 6 ay uzaklıkta olduğumuzu iddia etti.

Binlerce bilim insanının fikirlerinden hareketle yapılan bir analiz ise bu noktaya 2040’ta ulaşmayı bekliyor. Ancak sektörün diğer girişimcileri daha iyimser. Girişimciler tekilliğe 2030’da ulaşma hedefinde.

8 BİN BİLİM İNSANININ GÖRÜŞÜ: TAHMİNLER ÖNE ÇEKİLDİ

Tüm bu farklı tahminleri anlamlandırmak isteyen AIMultiple adlı bir araştırma kuruluşu, 8 bin 590 bilim insanı, girişimci ve uzman görüşünü incelediği kapsamlı bir analiz yayınladı.Bu analiz, hem yapay genel zeka hem de süper zeka gibi kavramlara dair öngörülerin zaman içinde nasıl değiştiğini ortaya koydu.

Analize göre, yapay zeka alanındaki gelişmeler özellikle ChatGPT gibi büyük dil modellerinin son yıllarda gösterdiği atılımlarla hız kazandı. Daha birkaç yıl öncesine kadar bilim insanları YGZ’nin 2060 civarında ortaya çıkacağını öngörürken, bugün bu tarih 2040’a çekilmiş durumda. Girişimciler ise daha da iyimser: Onlara göre YGZ 2030 gibi hayatımıza girebilir.

Bu tahminlerin arkasında yatan temel düşünce, makine zekasının teoride sınır tanımaması. Örneğin ünlü bir matematiksel yasa olan Moore Yasası’na göre işlem gücü her 18 ayda ikiye katlanıyor ve bu da büyük dil modellerinin insan zekasına denk işlem kapasitesine hızla ulaşabileceğini gösteriyor.

Analizde ayrıca, klasik bilgisayarlar bir sınır noktasına ulaşsa bile, kuantum bilgisayarların bu açığı kapatabileceği vurgulanıyor. Kuantum sistemler, yapay zekâ modellerinin daha verimli şekilde eğitilmesini sağlayabilir ve tekillik yolunu açabilir.

“KAÇINILMAZ DEĞİL”

Yine de YGZ’nin kaçınılmaz olduğunu düşünmeyenler de var. Bazı uzmanlara göre insan zekası, şu anki YGZ tanımının çok ötesinde karmaşık ve çok yönlü.

Popular Mechanics’e göre, iddialara temkinli yaklaşan kişiler arasında yapay zeka alanının öncülerinden Yann LeCun da var. LeCun, YGZ kavramının “ileri düzey makine zekası” olarak değiştirilmesi gerektiğini savunuyor ve insan zekâsının birebir taklit edilemeyecek kadar özgün olduğunu düşünüyor.

NanoPhone adlı bir teknoloji girişimi, kredi kartı boyutlarında bir akıllı telefon tasarladı.

Mashable’a göre, 90 dolar gibi nispeten uygun bir fiyata satılacağı açıklanan bu küçük telefon, özellikle de ekran süresini azaltmak isteyenler için icat edildi.

Dar bir cebe bile sığabilecek boyutlara sahip olan telefonun, tam boyutlu cihazın yapabildiği her şeyi yerine getirebildiği aktarıldı. Ancak minik ekranı sosyal medyada kaydırma yapmayı büyük ekranlar kadar cazip kılmıyor.

4G İLE ÇALIŞIYOR

8 santim uzunluğa ve 4,5 santim genişliğe sahip telefonun kalınlığı ise sadece 1 santimetre.

4G ve WiFi aracılığıyla internete bağlanabilen 80 gramlık telefonun arama yapabildiği, görüntülü sohbetleri gerçekleştirebildiği ve hatta fotoğraf çekebildiği belirtiliyor.

Öte yandan uygulamaları kullanmak veya mesaj yazmak büyük ekranlı akıllı telefonlara kıyasla daha zor olabilir. Yine de cihazın Instagram, WhatsApp, TikTok ve YouTube gibi popüler uygulamaları desteklediği ifade ediliyor.

Çift SIM kart desteğine de sahip olduğu aktarılan nano-telefon, Bluetooth cihazlarıyla da eşleştirilerek de kullanılabiliyor.

ABD’deki Georgia Teknoloji Enstitüsü’nden psikoloji araştırmacısı ve nörobilimci Dobromir Rahnev, insan zihninin ve bilincinin bir bilgisayara aktarılması fikrinin bilim kurgudan gerçeğe dönüşebileceğini savunuyor.

Bilim insanı, The Conversation’da kaleme aldığı yazıda “zihin yükleme” diye de bilinen bu fikrin bir gün mutlaka gerçekleşeceğini belirtti. Ancak yazıya göre, bugünkü bilgi ve teknolojiyle bu hedefe halen epey uzağız.

BİLGİSAYARIN İÇİNDE YAŞAMAK

İnsan beyni, evrendeki en karmaşık yapı olarak kabul ediliyor. Bu yapının tamamını dijital olarak kopyalamak son derece zorlu bir iş. Üstelik sadece beyni dijital ortama taşımak yetmeyebilir; beynin alışık olduğu tüm duyusal girdilerin de simüle edilmesi gerekiyor.

Rahnev; görme, işitme, dokunma, koklama gibi duyuların yanı sıra hareket etme, kalp atışını hissetme, biyolojik ritimleri ayarlama gibi pek çok sistemin dijital ortamda yeniden oluşturulması gerektiğini belirtti. Aksi halde, duyulardan tamamen yoksun bir bilinç hali ortaya çıkabilir.

Ancak bilim insanına göre, şu anda insanlığın elinde bu tür bir simülasyonu gerçekleştirecek bilgi veya gerekli işlem gücüne sahip bir süper bilgisayar yok.

86 MİLYAR NÖRONUN HARİTASI

Bunun yanı sıra, zihin yüklemenin ilk adımı, insan beyninin 3 boyutlu yapısının eksiksiz bir şekilde taranması ve haritalanmasını gerektirebilir. Nörobilimci, bu işlem, son derece gelişmiş bir MRI teknolojisine ihtiyaç duyacağını aktardı.

Şu an içinse bilim insanları yalnızca bir sinek beynini ve fare beyninin küçük bir kısmını tam anlamıyla haritalayabilmiş durumda.

2045 Mİ, 2145 Mİ?

İnsan beyninde yaklaşık 86 milyar nöron ve trilyonlarca bağlantı bulunuyor. Bu yapıların her birinin kimliğini tespit etmek yetmiyor; aynı zamanda her nöronun dinamik işleyişini de modellemek gerekiyor.

Rahev, “86 milyar gerçek nöronu, birer birer yapay olanlarla değiştirin. Bu yaklaşım, zihin yüklemeyi çok daha kolay hale getirir. Ancak şu anda bilim insanları tek bir gerçek nöronu bile yapay olanla değiştiremez. Yine de teknolojinin hızının katlanarak arttığını unutmayın” diye yazdı.

“Önümüzdeki on yıllarda hesaplama gücünde ve yapay zekada olağanüstü gelişmeler beklemek makul.”

Nörobilimci ayrıca, “Zorluklar muazzam ve ileriye giden yol belirsiz olsa da, bir gün zihin yüklemenin gerçek olacağına inanıyorum. En iyimser tahminler, bundan sadece 20 yıl sonra, 2045 yılını işaret ediyor. Diğerleri ise bu yüzyılın sonu diyor” ifadelerini kullandı.

“Bu tahminlerin ikisi de muhtemelen fazla iyimser. Zihin yüklemenin önümüzdeki 100 yıl içinde işe yaraması beni şaşırtır. Ama 200 yıl içinde gerçekleşebilir.”