Yapılan yeni bir araştırma, dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinden olan Amazon, Google ve Microsoft’un veri merkezlerini beş kıtadaki en su yoksunu bölgelere kurduğunu ortaya koydu. Söz konusu merkezlerin çok yüksek miktarlarda su gerektirmesi dolayısıyla şirketlerin bu hamlesi tepki çekti.

The Guardian ve SourceMaterial’ın ortak araştırmasına göre, üç şirketin veri merkezleri halihazırda dünyanın en kurak bölgelerinde faaliyet gösterirken, başka merkezler de kurulmaya devam ediyor. 

“3 ŞİRKET, YÜZLERCE VERİ MERKEZİ AÇMAYI PLANLIYOR”

ABD Başkanı Donald Trump, üç teknoloji devine destek taahhüdünde bulunurken, söz konusu şirketlerin hem ABD’de hem de dünyanın farklı bölgelerinde yüzlerce veri merkezi kurmayı planladığı öğrenildi. Bunun ise halihazırda su sıkıntısı yaşanan bölgelerin sakinleri üzerinde çok büyük bir olumsuz etkisinin olması bekleniyor. 

Etik Teknoloji Derneği Kurucusu Lorena Jaume-Palasí, konuya ilişkin değerlendirmesinde, “Su meselesi hayati öneme sahip bir hal alacak. Kaynak açısından direnç, bu toplumlar için çok zor olacak” ifadelerini kullandı. 

Dünyanın en büyük çevrimiçi perakendecisi konumunda bulunan Amazon’un su kullanımını azaltma çabaları, şirket içinde itirazlara sebep olurken, bu planların “etik olmadığı” yorumları yapılmıştı. SourceMaterial ve The Guardian’ın araştırması kapsamında sorulan sorulara yanıt veren Google ve Amazon sözcüleri yaşanan gelişmeleri savunurken, Microsoft yorum yapmayı reddetti. 

“38 MERKEZ, SU KITLIĞININ OLDUĞU BÖLGELERDE”

Uzaktan depolama ve verilerin işlenmesi için kullanılan sunucular için ve ChatGPT gibi yapay zeka modellerini eğitmek amacıyla bilgi teknolojisi şirketleri tarafından kullanılan veri merkezleri, soğutma için su kullanıyor. SourceMaterial’ın analizi, halihazırda aktif olan ve üç teknoloji devi tarafından kullanılan 38 veri merkezinin su sıkıntısı yaşanan bölgelerde bulunduğunu, benzer 24 merkezin ise inşa aşamasında olduğunu ortaya koydu. 

Veri merkezlerinin yerleri çoğu zaman “sektör sırrı” olarak biliniyor. SourceMaterial, yerel haberler ile Baxtel ve Data Center Map gibi sektör kaynaklarını kullanarak 632 veri merkezinin olduğu bir harita oluşturdu. Bu merkezlerin söz konusu üç teknoloji şirketine ait olduğu, ya aktif oldukları ya da inşa aşamasında oldukları ifade edildi. 

“SENİN BULUTUN BENİM NEHRİMİ KURUTUYOR”

Yapılan araştırmaya göre, üç şirketin planları, veri merkezleri sayısında yüzde 78’lik bir artışı planladıklarını gösterdi. Bu planların Kuzey ve Güney Amerika, Avrupa, Asya, Afrika ve Avustralya kıtalarını ilgilendirdiği belirtildi.

Suyun fazla olduğu bölgelerde veri merkezlerinin yüksek su kullanımı daha az sorunlu olarak kabul edilirken, Microsoft, 2023 yılında kullandığı suyun yüzde 42’sinin “su stresinin olduğu bölgelerden” geldiğini belirtmişti. Google’ın açıklamasına göre, şirketin kullandığı suyun yüzde 15’i de “yüksek su azlığının” olduğu bölgelerden geliyordu. Amazon, bu konuda bir veri paylaşmadı. 

İspanya’da su sıkıntısı sebebiyle yeni veri merkezlerinin kurulmasının durdurulması için kampanya yürüten “Senin bulutun benim nehrimi kurutuyor” (Tu Nube Seca Mi Río) isimli gruptan Aurora Gómez, konuya ilişkin değerlendirmesinde, “Çok fazla su kullanıyorlar. Çok fazla enerji kullanıyorlar” ifadelerini kullandı.