El-Faşir’de RSF kontrolü sonrası yaklaşık 71 bin kişi yerinden edildi

Yayın Tarihi: 03 Kasım 2025
Yayın Saati: 12:00 (TSİ)
Okuma Süresi: ~3 dakika

Kuzey Darfur’un merkezi El-Faşir’de, paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) güçlerinin kentin kontrolünü ele geçirmesinin ardından yaklaşık 70.894 (yaklaşık 71 bin) kişinin kent ve çevresinden kaçtığı bildirildi; bu rakam IOM saha tahminleri ve yerel raporlara dayandırılıyor

Gelişmelerin özeti

RSF’nin El-Faşir’e girmesi, ordu birliklerinin geri çekilmesi ve kentin düşüşüne ilişkin haberlerin ardından kentten ve çevre köylerden kitlesel kaçışlar başladı. Sahadaki sağlık çalışanları, gelen tanıklıklar ve insani kuruluşlar, sivillerin yollarda yürüyerek kaçtığını, bazı bölgelerde ağır tahribat ve toplu ölümler iddialarının olduğunu bildiriyor. Uluslararası ajanslar ve insan hakları örgütleri artan ihlal raporlarına dikkat çekiyor

Nerelere kaçıyorlar, sayılar nasıl değişiyor?

IOM ve DTM saha raporlarına göre kaçanların çoğu Tawila, Mellit ve Kebkabiya yönünde, kent çevresindeki daha kırsal alanlara yöneliyor. 26–28 Ekim arasında kaydedilen ani dalgalarda on binlerce kişinin birden yerinden olduğu bildirildi; birkaç gün içinde ortaya çıkan yeni hareketlerle toplam sayılar hızla yükseldi. DTM/IOM takım gözlemleri ve alan raporları yerinden edilme sayılarının hızlı bir şekilde değiştiğine işaret ediyor.

İddialar ve kanıtlar

Yale Humanitarian Research Lab (HRL) gibi akademik ekiplerin uydu analizleri ile saha fotoğrafları bazı bölgelerde ölüm kümeleri ve geniş çaplı tahribat izleri gösteriyor; bu bulgular, uluslararası toplumun “toplu insan hakları ihlali” ve “etnik temizlik” endişelerini artırdı. Kaçanlardan gelen ifadeler, yakılan evler, yollar üzerindeki cesetler ve kamp alanlarında yetersiz barınma koşullarına dair raporlar içeriyor.

İnsani ihtiyaçlar ve uluslararası çağrı

BM, IOM, UNHCR, UNICEF ve WFP gibi kurumlar acil erişim, güvenli tahliye koridorları ve insani yardım çağrısını yineliyor. Birleşmiş Milletler yetkilileri, yolların tehlikeli olduğunu, kaçış sırasında insanların gasp ve kaçırılma riskiyle karşı karşıya kaldığını belirtiyor; yardım kuruluşları su, gıda, barınak, tıbbi malzeme ve özellikle 5 yaş altı çocuklar için acil beslenme desteği ihtiyacını vurguluyor.

Kısa vadede yapılması gerekenler

• RSF ve diğer silahlı gruplardan sivillere yönelik saldırıların durdurulması ve güvenli geçişlerin sağlanması isteniyor.

• Güvenli insani koridorların açılması ve yardım konvoylarının güvenliğinin garanti altına alınması gerekiyor.

• Yerel sağlık noktalarına acil tıbbi ve beslenme desteği gönderilmesi hayati önem taşıyor.

• Bağımsız ve hızlı soruşturmalarla ihlal iddialarının aydınlatılması talep ediliyor.

FatihDoganMedya notu: El-Faşir’deki yerinden edilme sayıları saha koşullarına ve güvenlik durumuna bağlı olarak gün içinde değişebilmektedir; bu nedenle IOM/DTM ve BM güncellemeleri düzenli olarak izlenmelidir. Haberde verilen rakamlar, ilgili uluslararası kuruluşların saha tahminleri ve açıklamalarına dayandırılmıştır.

Şiddetli deprem Mazar-ı Şerif yakınlarını vurdu: En az 20 ölü, yüzlerce yaralı — Kentin tarihi Mavi Cami zarar gördü

Yayınlayan: FATİHDOGANMEDYA
Tarih.Saat: 03 Kasım 2025, 10:30 (Europe/Istanbul)
Okuma süresi: 3 dakika

Kuzey Afganistan’da Mazar-ı Şerif yakınlarında meydana gelen 6,3 büyüklüğündeki depremde en az 20 kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 320 kişi yaralandı. Deprem kentin simgelerinden Mavi Cami (Blue Mosque / Shrine of Ali) ile birlikte birçok yapıda hasara yol açtı. Yetkililer ölü sayısının artabileceği uyarısında bulundu.

Haber Detayları

Kuzey Afganistan’da, Mazar-ı Şerif (Balkh vilayeti) yakınlarında 6,3 büyüklüğünde bir sarsıntı gece saatlerinde meydana geldi. Depremin merkez üssü Kholm/Khulm bölgesi civarı olarak bildirildi; USGS verilerine göre derinlik yaklaşık 28 kilometre olarak kaydedildi. Depremin yerel saate göre 03 Kasım 2025, yaklaşık 01:00 civarında olduğu bildirildi.

Sağlık yetkilileri ilk gelen bilgilere göre en az 20 kişinin öldüğünü, yaklaşık 320 kişinin ise yaralandığını açıkladı. Bölgeden gelen görüntüler ve sosyal medyada paylaşılan videolarda çöküntü altından çıkarılan yaralı ve ölülerin olduğu, hastanelerin acil durum moduna geçtiği görüldü. Yetkililer, özellikle uzak köylerdeki ulaşım ve haberleşme zorlukları nedeniyle ölü ve yaralı sayısının artabileceğini belirtti.

Kültürel ve altyapısal zarar

Deprem, Mazar-ı Şerif’in en bilinen dini yapılarından biri olan ve aynı zamanda ülkenin kutsal yerlerinden sayılan Mavi Cami (Blue Mosque / Shrine of Ali) avlusunda ve dış cephe süslemelerinde hasar oluştuğu şeklinde rapor edildi; ana yapının ayakta kaldığı, ancak avlu ve çini kaplamalarda kırılma ve dökülmeler olduğu bildirildi. (Not: Türkiye’deki “Sultanahmet Camii” ile karıştırılmamalıdır; Mazar’daki önemli yapı haberlerde “Blue Mosque / Mavi Cami” olarak geçmektedir.

Ayrıca deprem ülke genelinde elektrik dağıtımında aksamalara yol açtı; başkent Kabil dahil bazı bölgelerde enerji kesintileri yaşandığı aktarıldı. Kurtarma ekipleri ve sağlık personeli en çok etkilenen Balkh ve Samangan bölgelerine sevk edildi.

Yetkililer ve yardım çalışmaları

Afgan sağlık yetkilileri, önceliğin enkazdan çıkarma, yaralıların acil tedavisi ve zarar gören aileler için barınma sağlanması olduğunu açıkladı. Uluslararası kuruluşlar ve bölge yardım kurumları olay yerine destek sağlamak üzere teyakkuz durumuna geçti. Yetkililer, özellikle gece saatlerinde meydana gelen deprem nedeniyle daha fazla can kaybı riskinin yüksek olduğunu vurguladı.

Bağlam — Neden endişe verici?

Afganistan, jeolojik olarak aktif fay hatları üzerinde yer alıyor ve 2025’te ülkenin farklı bölgelerinde yıkıcı depremler yaşanmıştı. Bu altyapı zayıflığı, özellikle kırsal ve eski yapı stokunun yoğun olduğu bölgelerde can kayıplarını artırıyor. Uluslararası genç ve yaşlı yardım kuruluşları koşullara göre insani yardım planlarını devreye alıyor.

Haritadan Silindi: Kırıkkale’nin Pırıklı Köyü 35 Yıldır Boş — Son Muhtar 5 Yıl Tek Başına Yaşadı, Ardından Göç Etti

FATİHDOGANMEDYA — 03.11.2025 / 12:30
Okuma süresi: 3 dk

Kırıkkale’nin Delice ilçesi, Çerikli beldesi sınırlarında bulunan Pırıklı Köyü, uzun yıllar süren kırsal göç sonrası yaklaşık 35 yıl önce tamamen boşaldı. Köyde yaşamın son temsilcisi olarak bilinen son muhtar yaklaşık 5 yıl tek başına kaldı; daha sonra mazbatasını iade edip köyü terk ederek Pırıklı resmî kayıtlardan ve uydu/haritalardan silindi.

Köyün kısa tarihi ve terk ediliş süreci

Pırıklı, bir zamanlar yaklaşık 30 haneye kadar ulaşan küçük ama canlı bir köydü; tarım ve hayvancılıkla geçimini sağlıyordu. 1980’ler ve sonrasında başlayan genç nüfusun büyük şehirlere göçü, köydeki demografiyi hızla azalttı. Yıllar içinde evler boşaldı, zamanla kerpiç ve taş yapılardan geriye yalnızca yıkıntılar kaldı. Yaklaşık 35 yıl önce köyün tüzel kişiliği fiilen sona erdi ve resmi kayıtlarda başka yerleşimlere bağlanma süreçleri işletildi.

Son muhtarın hikâyesi

Yerel kaynaklar, köyde yaşanan göç sürecinin sonunda geride kalan son muhtarın yaklaşık 5 yıl süreyle Pırıklı’da tek başına kaldığını; dayanamayarak mazbatasını kaymakamlığa iade edip köyü terk ettiğini aktarıyor. Bu ayrılma sonrası köy resmî işlerden düşürüldü ve adres kayıt sistemlerinde ile uydu haritalarında görünürlüğü azaldı veya kaldırıldı.

Bugünkü görünüm — haritalarda “kaybolan” köy

Bugün Pırıklı’nın bulunduğu alanda yalnızca yıkık taş ve kerpiç ev kalıntıları, birkaç meyve ağacı ve geçmiş yıllardan kalan izler görülebiliyor. Bazı haber ve ajans fotoğrafları alanın uydu görüntülerinde de adının yer almadığını veya kolayca tespit edilemediğini gösteriyor. Bölgeyi bilenlerin aktardığına göre köyün nüfus kayıtları yakın bir köye (ör. Karpuz) devredilmiş durumda.

Tanıklık ve kültürel bağlar

Pırıklı’da çocukluğunu geçirenlerin anlattığı anılarda köyün Türkmen kökenli ailelerden oluştuğu, yöresel geleneklerin ve kolektif tarım hayatının hâlâ hatırlarda yer ettiği belirtiliyor. Birkaç eski sakin, köyün geçmişteki sosyal dokusunu ve “orada geçen yılların hâlâ kalplerinde” olduğunu vurguluyor.

Konum bilgisi (kısa)

Pırıklı Köyü’nün coğrafi koordinatlarına dair halk kaynaklı nokta işaretlemelerinde yaklaşık 39°57’14″N, 33°57’38″E gibi değerler gösteriliyor; ancak resmî haritalardaki görünüm ve güncel kayıt durumu haber ajanslarının aktardığı şekliyle netlik kazanıyor.

Neden önemli?

• Bu tür terk edilmiş yerleşimler, kırsal göçün ve demografik değişimin somut izlerini gösteriyor.

• Resmî kayıtlardan düşme ve haritalardan silinme süreçleri, yerel kimlik ve mirasın korunması açısından tartışma yaratıyor.