07 Eylül 2025, 13:15 (TSİ) — Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun talimatıyla Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) aracılığıyla gönderilen yazılı düzenleme kapsamında, uçuş süresine bakılmaksızın her yolcuya en az 200 mililitre içme suyu ücretsiz temin edilmesi zorunlu hale getirildi. Bu karar temel yolcu haklarını güvence altına almayı ve uçuş konforunu artırmayı hedefliyor.

Kararın kapsamı ve nasıl uygulanacak?

SHGM’ye gönderilen talimat tüm ticari yolcu taşımacılığı yapan havayolu işletmelerini kapsıyor. Uygulama iç ve dış hat ayrımı gözetmeksizin geçerli olacak; havayolları kabin ekipleri aracılığıyla veya kalkışta dağıtılacak küçük su şişeleri ya da bardaklarla bu zorunluluğu yerine getirecek. SHGM, uygulamanın takibi ve uygunsuzluk halinde yaptırım uygulama yetkisine sahip olacak.

Neden 200 mililitre belirlendi?

Bakanlık açıklamasında 200 mililitrenin, kabin hijyeni, güvenlik ve dağıtım pratikleri açısından makul bir asgari miktar olarak belirlendiği belirtildi. Uzun süreli susuz kalmanın yolcu sağlığı ve konforu üzerinde olumsuz etkileri olabileceği vurgulandı; karar aynı zamanda yolcu memnuniyetini artırma ve uluslararası iyi uygulamalara uyum amaçlı alındı.

Havayolları ve operasyonel etkiler

Havayolları kısa vadede operasyonel süreçlerini güncellemek zorunda kalacak: kabin ekipleri için su dağıtım şemaları hazırlanacak, ambalaj tedariki yeniden planlanacak. Sürdürülebilirlik kaygıları nedeniyle bazı şirketler tek kullanımlık plastik yerine kağıt/karton bardak veya geri dönüştürülebilir ambalaj tercih edebilir. Ayrıca, uçuş güvenliği ve sıvı kısıtları nedeniyle su dağıtımı büyük olasılıkla kabin içinde yapılacak.

Yolcu hakları ve şikâyet mekanizması

Talimatla birlikte yolcular, uçuş sırasında en az 200 ml su talep etme hakkına sahip olacak. Uygulamanın yerine getirilmediğini düşünen yolcular, havayolu müşteri hizmetleri veya doğrudan SHGM’ye şikâyet iletebilecek; SHGM ihlal durumlarında idari yaptırım uygulayabilir. Bu mekanizma kararın sahada uygulanabilirliğini güçlendiriyor.

Eleştiriler ve akılda kalan sorular

Karar geniş çapta olumlu karşılanırken muhalif görüşler ek maliyetler ve uygulama takibi konusunda yoğunlaşıyor. Ayrıca bazı yolcular 200 ml’nin uzun uçuşlar için yetersiz olabileceğini belirtiyor; havayolları bu tür farklı ihtiyaçları (ör. tıbbi nedenli daha fazla su) dikkate alarak esnek çözümler geliştirebilir.

Sonuç — Ne değişecek?

Kısa vadede iç hat ve kısa uçuşlarda ücretsiz su hizmeti yaygınlaşacak; havayolları buna uyum sağlamak için dağıtım ve tedarik zincirlerini ayarlayacak. Uzun vadede ise bu düzenleme, uçuş esnasında sunulan diğer temel hizmetlerin standartlaştırılmasına yönelik bir başlangıç adımı olarak yorumlanabilir.

Japonya‘da siyasi kriz sürüyor. Başbakanı Şigeru İşiba’nın istifa kararı aldığı bildirildi.

Kamu yayıncısı NHK’nın bildirdiğine göre başbakan, iktidardaki Liberal Demokrasi Partisi’nde bir ayrışma yaşanmasından kaçınmak için bu kararı aldı.

LDP milletvekilleri yarın, olağanüstü liderlik seçimi yapılıp yapılmayacağına ilişkin oylama yapacak.

Yaptığı açıklamada iktidar partisinin, seçimdeki mağlubiyete rağmen “halen aynı eski parti olarak kalması ve hiçbir şeyi değiştirmemiş gibi görülmesi halinde” gelecekte var olamayacağını savunan İşiba, “Hala başarmamız gereken şeyler olduğunu düşünsem de istifa etme konusunda zor bir karar aldım” dedi.

LDP lideri olarak seçimde beklentileri karşılayamamasından dolayı derin pişmanlık duyduğunu dile getiren İşiba, istifasıyla iktidardaki LDP içinde “kesin bir bölünmeyi önlemeyi” hedeflediğini vurguladı.

Başbakan İşiba, şunları söyledi:

“(LDP’de) ‘Ben mutlu olduğum sürece sorun yok’ diye düşünen bir partiye dönüşmemeli. Hoşgörü ve kapsayıcılığın var olduğu gerçek bir halk partisi olması gerekir. Görevimden bu şekilde istifa etmek zorunda kaldığım için Japonya halkından özür dilerim. Gerçekten üzgünüm. Kamuoyunun özellikle siyaset ve para konularına olan güvensizliğini halen gideremedik. Bu, benim en büyük pişmanlığım.”

“ABD İLE BİR DÖNÜM NOKTASI”

ABD ile gümrük vergisi anlaşmasına yönelik müzakere sürecinin, istifasının gerekçeleri arasında yer aldığını kaydeden İşiba, müzakerelerin “bir dönüm noktasına ulaştığını” savundu.

İşiba’nın liderliğinde, LDP öncüllü koalisyon, geçen yıl iktidara geldiğinden bu yana, artan yaşam maliyetleri nedeniyle seçmenlerin öfkesi altında, parlamentonun her iki kanadında da seçimlerde çoğunluğunu kaybetmişti.

EN SON ABD İLE TİCARET ANLAŞMASI YAPTI

İşiba hükümeti geçen hafta ABD ile ticaret anlaşmasının ayrıntılarını kesinleştirmişti. Bu anlaşma kapsamında Japonya, ABD Başkanı Donald Trump’ın Japonya’nın önemli otomotiv sektörüne uyguladığı gümrük vergilerini düşürmesi karşılığında 550 milyar dolarlık yatırım taahhüdünde bulunmuştu.

EKONOMİDE KRİZ

İşiba, parti içindeki istifa çağrılarını reddetmiş ve Temmuz ayında üst meclisteki yenilginin sorumluluğunu üstlenmemişti.

Siyasi belirsizliğe ilişkin endişeler geçen hafta yen ve Japon devlet tahvillerinde satış dalgasına yol açmış, 30 yıllık tahvilin getirisi Çarşamba günü rekor seviyeye ulaşmıştı.

OLASI SENARYOLAR

Siyasi felç, ABD’nin gümrük vergileriyle zaten zarar gören ekonomiye daha fazla zarar verebilir. Ancak piyasalar daha çok İşiba’nın, Japonya Merkez Bankası’nın faiz artışlarını eleştiren Sanae Takaichi gibi daha gevşek maliye ve para politikası savunucusu bir isimle değiştirilme olasılığına odaklanıyor.

İşiba, LDP liderlik yarışında Takaichi’yi az farkla yenmişti.

ABD’de enflasyon verileri her ay düzenli olarak ABD Çalışma Bakanlığı tarafından açıklanıyor. Ağustos ayına ilişkin TÜFE verisi ise yatırımcıların son dönemde en çok merak ettiği konulardan biri. Peki, Ağustos ayı ABD enflasyon verileri ne zaman açıklanacak?

ABD ENFLASYON VERİLERİ NEDEN ÖNEMLİ?

ABD Merkez Bankası (Fed), faiz kararlarında enflasyon verilerini en önemli gösterge olarak kabul ediyor. Beklentilerin üzerinde gelen bir enflasyon verisi, Fed’in sıkı para politikalarını sürdürme ihtimalini artırırken; beklentilerin altında gerçekleşen veriler ise faiz indirimleri için umut verici bir sinyal olarak değerlendiriliyor.

Bu nedenle açıklanacak olan Ağustos ayı enflasyon oranı, sadece ABD ekonomisi için değil, tüm küresel piyasalar için kritik olacak.

Özellikle yatırımcılar; dolar/TL kuru, altın fiyatları, Borsa İstanbul ve Bitcoin gibi kripto varlıklar üzerindeki olası etkileri yakından takip edecek.

PİYASA BEKLENTİLERİ

Ekonomistler, Ağustos ayı enflasyon verisinde yıllık bazda sınırlı bir gerileme beklerken, çekirdek enflasyonun Fed’in kararlarını şekillendirmede daha belirleyici olacağına dikkat çekiyor.

Eğer veriler beklentilerin altında kalırsa, küresel piyasalarda risk iştahının artması ve gelişmekte olan ülke para birimlerinin değer kazanması muhtemel görünüyor.