Açıklama: İstanbul Havalimanı’nda 17 Nisan 2025 tarihinde devreye alınan “Eşzamanlı Üçlü Bağımsız Pist Operasyonu” ile Avrupa’nın ilk, dünyanın ikinci havalimanı olarak aynı anda üç uçağın bağımsız pistlerden kalkış veya iniş yapabilmesi sağlandı. Bu makalede operasyonun tanımı, hazırlık süreci, uluslararası konumu ve havalimanına etkileri detaylı olarak inceleniyor.

Özet

17 Nisan 2025’te saat 10.00’da İstanbul Havalimanı’nda başlayan “Eşzamanlı Üçlü Bağımsız Pist Operasyonu” ile birbirinden tamamen bağımsız üç pistte aynı anda iniş ve kalkış yapılmaya başlandı. Amerika Birleşik Devletleri’nden sonra dünyada ikinci, Avrupa’da ise ilk kez hayata geçirilen bu sistem; uçuş kapasitesini artırarak trafik akışını hızlandırmayı, pist kullanım verimliliğini maksimize etmeyi ve yolcu memnuniyetini yükseltmeyi amaçlıyor. Operasyonun planlama aşamasına 2022’nin son çeyreğinde başlanmış, EUROCONTROL, DHMİ, SHGM ve Türk Hava Yolları işbirliğiyle kapsamlı emniyet analizleri ve simülasyonlar gerçekleştirilmiştir

Operasyonun Tanımı ve İşleyişi

“Eşzamanlı Üçlü Bağımsız Pist Operasyonu” ile İstanbul Havalimanı’nın üç paralel pisti, birbirinden tamamen bağımsız hava trafik kontrol sistemleriyle donatılarak aynı anda hem iniş hem de kalkış manevralarına açıldı

• Bağımsız Pistler: Pistler, her biri farklı radyo frekansları ve radar yönetim sistemleriyle çalışacak şekilde ayrılıyor; böylece bir pistteki uçuş hareketi diğer pistleri etkilemiyor

• Eşzamanlı Kalkışlar: İlk tören uçuşu kapsamında; Boeing 777 tipi uçakla İstanbul–Ankara, Airbus A350 tipi uçakla İstanbul–İzmir ve Airbus A321 tipi uçakla İstanbul–Kayseri seferleri aynı anda start aldı

Hazırlık Süreci ve Güvenlik Çalışmaları

Proje, 2022’nin son çeyreğinde planlama ve fizibilite aşamasına girdi . 2023–2024 yılları arasında;

• EUROCONTROL Ortaklığı: Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (EUROCONTROL) tarafından risk analiz raporları hazırlandı

• Emniyet ve Simülasyon: DHMİ, SHGM ve THY işbirliğiyle, yerli hava trafik simülatörlerinde çok sayıda senaryo testi yapıldı; kontrolörlere özel eğitimler düzenlendi

• Teknoloji Yatırımları: İleri düzey radar sistemleri, hassas seyrüsefer yardımcıları ve otomatik trafik yönetim protokolleri entegre edildi

Türkiye ve Dünya’daki Yeri

• Dünyada İkinci Uygulama: ABD’deki birkaç büyük havalimanından sonra İstanbul Havalimanı, dünya genelinde bu teknolojiye sahip ikinci merkez oldu

• Avrupa’da İlk: Avrupa kıtasında benzer bir üçlü bağımsız pist operasyonunu hayata geçiren ilk havalimanı olarak rekor kırdı

Operasyonun Havalimanı Kapasitesine Etkisi

1. Artan Saatlik Uçuş Kapasitesi: Üç pistin verimli kullanımıyla saatlik maksimum uçak hareketi %30’a kadar artırılabilecek.

2. Azalan Gecikme Süreleri: Simultane kalkış ve inişler sayesinde bekleme süreleri önemli ölçüde kısalacak

3. .Gelişen Acil Durum Yönetimi: Pistte yaşanabilecek herhangi bir aksaklık, sadece ilgili pistte izole edilerek diğer pistlerin operasyonu devam ettirilebilecek

Gelecek Perspektifleri

• Yolcu ve Yük Transferi: Artan kapasite, uluslararası transfer yolcuları ve kargo akışının da iyileşmesini sağlayacak.

• Sürdürülebilirlik Hedefleri: Hızlı iniş-kalkış rutini, uçakların yerde bekleme sürelerini azaltarak karbon salınımının düşürülmesine katkıda bulunacak.

• Teknoloji İhracatı: Başarılı uygulama sonrası benzer projeler için Türkiye, teknik know‑how ihracatı yapabilecek potansiyele ulaşacak.

Sonuç

İstanbul Havalimanı’nda başlatılan “Eşzamanlı Üçlü Bağımsız Pist Operasyonu”, hava trafiği yönetiminde yeni bir dönemin kapılarını araladı. Avrupa’nın ilk ve dünyanın sayılı merkezlerinden biri olarak rekor kıran bu sistem; kapasite, güvenlik ve sürdürülebilirlik alanlarında havacılığa önemli kazanımlar sunuyor. Türkiye’nin edindiği tecrübeyle, uluslararası platformda hava trafik yönetimi teknolojileri konusunda liderlik iddiası güçleniyor.A