Cenevre yakınlarındaki Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü’nde (CERN) çalışan araştırmacılar, devasa çarpıştırıcının 2015-2018 yılları arasında ikinci kez çalıştırıldığı dönemde yaklaşık 86 milyar altın çekirdeğinin üretildiğini tespit etti.

Tüm bu çekirdekler, kurşun atomlarının ışık hızının yüzde 99,999993’ü kadar hızla çarpıştırılması sonucunda elde edildi.

Ancak bu, 29 trilyonda bir gram altına denk gelen çok küçük bir miktar.

MODERN SİMYA

Yüzyıllar boyunca büyük düşünürler, kurşun gibi temel metalleri altına dönüştürmenin, yani simyanın olanaklarını araştırdı. Metalleri dönüştürme gücüne sahip olduğuna inanılan efsanevi Felsefe Taşı, birçok kurmaca esere de konu edildi.

Simya araştırmaları modern kimyanın temellerinin atılmasını sağlasa da Felsefe Taşı gibi mucizevi bir şey ortaya koyamadı.

Dünyanın en büyük makinesi unvanlı, 27 kilometre uzunluğundaki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ise kurşunu altına dönüştürmenin daha bilimsel yolunu ortaya koydu.

Simyacılar, kurşun ve altının benzer yoğunlukta olmasından yola çıkarak, kurşunun “hasta” olduğuna ve altına dönüştürülerek “iyileştirilebileceğine” inanıyordu.

Simyacıların bu inancı bir açıdan doğruydu: Altın ve kurşun periyodik tabloda birbirine çok yakın ve altının 79 protonu var (kurşundan sadece üç eksik).

Bu da parçacık hızlandırıcılarındaki çarpışmaların altın üretmek için kurşundan sadece üç protonu (bazı nötronlarla birlikte) koparması gerektiği anlamına geliyor.

Öte yandan, bir veya iki protonun koparılması da sırasıyla talyum ve cıva oluşumuna neden oluyor.

DEDEKTÖRLE ÖLÇÜLDÜ

Hakemli bilimsel dergi Physical Review C’de yayınlanan araştırmada, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı içindeki en önemli dedektörlerden biri olan ALICE’in ölçümleri incelendi.

ALICE, çarpıştırıcının içerisinde her saniye gerçekleşen milyarlarca parçacık etkileşiminden yayılan proton ve nötronları tespit ederek çalışıyor.

Ölçümler, çarpıştırıcıdaki etkileşimler sonucunda talyum veya cıvanın daha sık oluştuğunu gösterdi.

Ancak deneyin üçüncü bölümünde saniyede yaklaşık 89 bin çekirdeklik hızda altın üretildiği ortaya kondu.

Elton John, Dua Lipa ve aralarında birçok tanınmış müzisyenin bulunduğu 400’den fazla İngiliz sanatçı, İngiltere hükümetine seslenerek yapay zekâya karşı telif haklarının korunmasını talep etti.

Hafta sonu yayımlanan açık mektupta, sanatçılar Başbakan Keir Starmer’dan, yapay zekâ şirketlerinin telifli içerikleri kullanmasına sınırlamalar getirecek yasa değişikliğini desteklemesini istedi. Mektup, Lordlar Kamarası üyesi Beeban Kidron tarafından sunulan değişikliği gündeme taşıdı.

Mektupta, “çalışmalarımızı teknoloji devlerinin emrine verirsek büyüme fırsatını kaçırırız” ifadeleri yer aldı. Sanatçılar, hükümetin gerekli adımları atmaması durumunda eserlerinin teknoloji şirketlerine “bedavaya verilmiş” olacağını ifade etti.

Mektup, parlamenterlere şu çağrıyla sona eriyor: “Bizi desteklemek, geleceğin yaratıcılarını desteklemektir. Çalışmalarımız sizin başkalarına vermeniz için değildir.”

İngiltere Bilim, Yenilik ve Teknoloji Bakanlığı ise konuya ilişkin henüz bir açıklama yapmadı.

YASADA NE DEĞİŞİYOR? 

İngiltere hükümeti, OpenAI ve Google gibi yapay zekâ tekonolojilerinin telifli içerikleri eğitim verisi olarak kullanmasına olanak tanıyacak bir düzenlemeyi geçen yıl tartışmaya açmıştı. Taslak öneriye göre, içerik üreticileri eserlerinin yapay zekâ tarafından taranmasını istemiyorsa bunu aktif olarak engellemek zorunda kalacak.

Sanatçılar ve sektör temsilcileri, bu durumun içerik üreticilerine haksız bir yük getirdiğini ve emeklerinin izinsiz kullanılmasıyla sonuçlanacağını savunuyor.

Şubat ayında Annie Lennox ve Damon Albarn gibi sanatçılar, hükümetin telif yasasında önerdiği değişiklikleri protesto etmek için sessiz bir albüm yayınlamıştı.

Teksas Başsavcısı Ken Paxton yaptığı açıklamada, Google‘ın kullanıcı veri gizliliğini ihlal ettiği iddialarına ilişkin olarak Texas eyaletiyle 1.375 milyar dolarlık bir prensip anlaşmasına vardığını duyurdu.

Anlaşma, şirketin Teksas tüketici koruma yasalarını ihlal ettiği iddia edilen üç ürünü kapsayan iki davayı sonuçlandırıyor.

Paxton, yaptığı açıklamada, “Teksas’ta büyük teknoloji şirketleri yasanın üstünde değildir. Google yıllarca ürün ve hizmetleri aracılığıyla insanların hareketlerini, özel aramalarını, hatta ses ve yüz biyometrilerini gizlice takip etti. Ben mücadele ettim ve kazandım” ifadelerini kullandı.