Teknoloji
Wikipedia’da isyan çıktı: “Dehşet içinde gülüyorum”

Dijital dünyanın büyük bölümü hızla yapay zekaya yönelirken, Wikipedia frene basan nadir platformlardan biri oldu. Dünyanın en büyük çevrimiçi ansiklopedisi, editör topluluğundan gelen sert tepkiler üzerine yapay zeka üretimi makale özetlerine ilişkin iki haftalık deneme sürecini askıya aldı.
404 Media’nın haberine göre, 2 Haziran’da başlatılması planlanan ve Wikipedia editörlerinin fikir alışverişi yaptığı “Village Pump” forumunda duyurulan deneme, yoğun eleştiriler sonrası iptal edildi. Yüzlerce editör yorum yaparak yeni özelliğe karşı çıktı.
AMAÇ İÇERİĞİ BASİTLEŞTİRMEKTİ
Wikipedia’nın test etmeyi planladığı “basit özetler” (simple summaries), yapay zekA tarafından oluşturulacak ve insan editörler tarafından denetlenecekti. Amaç, mevcut makaleleri sadeleştirerek okuyucuların daha kolay anlayabileceği hale getirmekti.
Özetler yalnızca mobil sitede ve kullanıcıların yüzde 10’una sunulacaktı. Denemenin sonunda, kullanıcıların bu özelliğe ilgi duyup duymadığına dair veriler toplanacak ve sistem kapatılacaktı.
Planlanan biçimiyle, makalelerin üst kısmında bir kutucukta yer alacak özetler, okuyucuların tepkileriyle genişletilecekti.
“İĞRENÇ”
Ancak yapay zekA destekli birçok özellik gibi bu girişim de sıcak karşılanmadı. Wikipedia’nın gönüllü editörleri, duyurudan birkaç saat içinde yüzlerce olumsuz yorumla foruma akın etti.
Bazı editörler, “İğrenç” gibi kısa tepkiler verirken, bir editör ise “Dehşet içinde gülüyorum” yorumunu yaparak şu ifadeleri ekledi:
“Google yapay zeka özetlerini yayına aldı diye şimdi bizim de onu geçmemiz mi gerekiyor?”
Google’ın ABD’de kullanıma sunulan yapay zeka destekli “Yapay Zeka Genel Bakış” özelliği, hatalı ve komik çıktılarıyla son zamanlarda sık sık gündeme geldi. Sistem bazen yılın hâlâ 2024 olduğunu iddia ediyor, bazen ise insanlara taş ve tutkal yemeyi öneriyor.
Bir Wikipedia editörü, yapay zekalı bu tür özetlerin “Wikipedia’nın güvenilirliğine ve okuyucularına geri dönüşsüz zararlar vereceğini” savundu.
GERİ GELEBİLİR
Wikimedia Vakfı ise 404 Media’ya yaptığı açıklamada, “Yorumları incelediğimizde, bu fikri tanıtma ve topluluğu sürece dahil etme konusunda daha iyi bir iş çıkarabilirdik” dedi.
“Editör katılımı olmadan hiçbir özeti yayına alma planımız yok” ifadelerinin yer aldığı açıklamada özelliğin tamamen rafa kaldırılmadığı, sadece şimdilik askıya alındığı belirtildi.
Teknoloji
Uranyum yemek insan vücuduna ne yapar?

Galen Winsor, 1985 yılında radyoaktif uranyum elementini tüketerek zararsız olduğunu göstermek isteyen bir nükleer kimyagerdi.
İnanılmaz bir şekilde bu olaydan sonra 23 yıl daha yaşadı; 2008’de 82 yaşında hayatını kaybetti.
Kendisini bu maddeyi yerken kayda almasının sebebi, yıllar süren deneyimlerinden sonra uranyumun zararlı olduğu yönündeki inançlara karşı duyarsızlaşmasıydı.
Ölüm nedeni belirtilmediği için sıra dışı yemeğinin buna yol açıp açmadığı kesin olarak söylenemiyor. Yine de, günümüzde bu tür bir davranışın vücuda ciddi zararlar verebileceğini tahmin etmek zor değil.
URANYUM İNSAN VÜCUDUNU NASIL ETKİLER?
Her şeyden önce, doğal ve seyreltilmiş uranyumun insan vücuduna etkisi kimyasal toksisitesine dayanır; yani radyoaktif olmasına rağmen asıl zararını kimyasal yapısıyla verir.
Uranyumun en çok etkilediği organ böbreklerdir. Hem insanlarda hem de hayvanlarda yapılan testlerde, uranyuma maruz kalmanın böbrek hasarına yol açtığı görülmüştür.
Suda çözünebilen uranyum bileşikleri, daha düşük dozlarda bile böbrek hasarına neden olabilirken; çözünürlüğü düşük olan formlar solunduğunda solunum sistemine zarar verebilir.
Böbrek hasarı dışında, uranyum bileşikleri yutulan, solunan ya da vücutta metal parçası olarak bulunan insanlarda başka tutarlı sağlık sorunları gözlemlenmemiştir.
ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?
Böbrek hasarı dışında, uranyum bileşikleri yutulan, solunan ya da vücutta metal parçası olarak bulunan insanlarda başka tutarlı sağlık sorunları gözlemlenmemiştir.
Bazı hayvan deneylerinde uranyuma maruz kalmanın doğurganlığı azalttığı görülürken, bazı çalışmalarda bu etki gözlenmemiştir. Ayrıca, oldukça çözünebilen uranyum bileşiklerinin deriye uygulanması hayvanlarda tahrişe ve hafif cilt hasarına neden olmuştur.
Sonuç olarak, Winsor’un 20 yıldan fazla bir süre daha yaşaması onun ne kadar şanslı olduğunu gösteriyor olabilir.
Teknoloji
Uzayın Gizemli Misafiri 3I/ATLAS: 7 Millik Komet mi, Yoksa Uzaylı Sonda mı?
Açıklaması:
Stephen Hawking’in “uzaylılarla temas tehlikesi” uyarısı eşliğinde keşfedilen ve saatte 240.000 km hızla gelen 3I/ATLAS’ın boyutu, hızı ve Avi Loeb’in “uzaylı sonda” hipotezi detaylı olarak inceleniyor. NASA’nın güvenlik raporları ve bilimsel konsensüs ışığında olayın perde arkası.
Stephen Hawking’in Uyarısı: Uzaylı Temasının Tehlikeleri
Dünya’nın en ünlü fizikçilerinden Stephen Hawking, ileri medeniyetlerle aktif temas kurmanın “Kristof Kolomb’un Yeni Dünya’daki Yerli halkla karşılaşmasına” benzer felaketlere yol açabileceğini söylemişti. Hawking, 2010’da yaptığı açıklamada, “Hiçbir hostes bizi hayata başlayan grubun arasına çağırmaz” diyerek, mesaj yaymanın geri tepebileceğini vurgulamıştı
3I/ATLAS’ın Keşfi, Özellikleri ve Hızı
-
Keşif Tarihi ve Önemi: 3I/ATLAS, 1 Temmuz 2025’te ATLAS teleskopu tarafından tespit edilerek, ‘Oumuamua (2017) ve 2I/Borisov (2019) sonrası Güneş Sistemi’ne giren üçüncü onaylı yıldızlararası cisim oldu
-
Hızı: İlk gözlemlerde hızı saatte yaklaşık 137.000 mil (221.000 km/saat) olarak ölçüldü. Yaklaşırken hızını artırarak saatte 245.000 km’ye kadar çıkacağı öngörülüyor .
-
Boyutu: Vera C. Rubin Gözlemevi’nin elde ettiği fotoğraflar, çekirdeğinin yaklaşık 7 mil (11,2 km) çapında olduğunu gösteriyor; bu da şimdiye dek gözlenen en büyük yıldızlararası cisimlerden biri anlamına geliyor
Avi Loeb ve “Uzaylı Sonda” Hipotezi
Harvard’lı astrofizikçi Avi Loeb, bir “düşünce deneyi” olarak, 3I/ATLAS’ın geleneksel kuyrukluyıldız özellikleri dışında kalabileceğini öne sürdü.
-
Gözlenen Anomaliler: Cismin kuyruk izinin beklenenden zayıf olması ve yörüngesindeki küçük hız sapmaları, yapay bir nesne olma olasılığını gündeme taşıdı .
-
Loeb’in Çağrısı: Loeb, SpaceX ya da benzeri platformlarla erken bir CubeSat görevi düzenlenerek yakın plandan fotoğraf ve spektrum analizi yapılması önerisinde bulundu .
-
Bilimsel Tepki: Pek çok gökbilimci, 3I/ATLAS’ın tipik bir kuyrukluyıldız olduğunu, anomalilerin gözlem şartlarına ve toz aktivitesine bağlı olabileceğini belirterek doğal köken görüşünü savunuyor .
NASA ve Uzman Görüşleri: Tehdit Tespiti
-
Güvenli Mesafe: NASA, cismin Dünya’ya en yakın yaklaşımını 19 Aralık 2025’te yaklaşık 1,8 AU (≈270 milyon km) mesafede gerçekleştireceğini, dolayısıyla çarpma riski taşımadığını raporladı .
-
Perihel Noktası: 29 Ekim 2025’te Güneş’e en yakın (perihel) konumunu alacak olan 3I/ATLAS, bu dönemde saatte yaklaşık 245.000 km hızla hareket edecek.
Bilimsel Konsensüs ve Gelecek Gözlemler
-
Spektral Analiz ve Toz Aktivitesi: Çeşitli gözlemevleri, cismin spektrumunda su buzu izleri ve toz partiküllerine dair tipik kuyrukluyıldız bileşenleri tespit etti. Bu bulgular, doğal kökeni destekliyor .
-
Gözlem Kampanyaları: Ekim–Kasım 2025 arasında Hubble, James Webb ve yer tabanlı teleskoplarla eşzamanlı izleme programları yürütülüyor. Amaç, aktivite değişimini ve olası gaz emisyonlarını detaylı ölçmek.
-
Toplum ve Bilim İçi Tartışma: Loeb gibi önde gelen isimlerin dikkat çekmesi, gözlemlerin hızlandırılmasını sağladı. Uzaylı tasarımı iddiaları, bilim insanlarını mevcut verilerin sınırlarını zorlamaya ve geniş disiplinli iş birliklerine yönlendirdi.
Sonuç
3I/ATLAS, hız, boyut ve yörünge bakımından sıra dışı özelliklere sahip gerçek bir yıldızlararası misafir. Stephen Hawking’in “temas tehlikesi” uyarıları, cismin kökeni tartışmalarını toplumsal düzeye taşıdı. Avi Loeb’ün “uzaylı sonda” hipotezi, henüz spekülasyon aşamasında olsa da bilimsel merakı körükledi. NASA ve çoğu uzman, 3I/ATLAS’ı doğal bir kuyrukluyıldız olarak değerlendiriyor ve Dünya’ya hiçbir tehdidi olmadığını raporluyor. Önümüzdeki aylarda yapılacak detaylı spektral ve görüntüleme çalışmaları, bu büyük gizemi nihai olarak aydınlatacak.
Not: Yukarıdaki bilgiler, 1–3 Ağustos 2025 tarihleri arasında yayımlanan NASA, Live Science, People.com ve diğer önde gelen kaynaklardan derlenmiştir.
Teknoloji
NEXT SOSYAL nasıl üye olunur? Next Sosyal iOS / Android kayıt ve giriş

NEXT SOSYAL NASIL ÜYE OLUNUR?
Uygulama iOS, Android ve Web üzerinden kolaylıkla kullanılabiliyor. Kullanıcılar uygulamayı Google Play Store ve App Store üzerinden ücretsi olarak indirebiliyor.
Next Sosyal indikten sonra ve Web üzerinden girişte ”Giriş Yap” seçeneği tıklanır ve Teknofest Sosyal sunucusu seçilir ”T3 SSO ile Devam Et” tercihi tıklanır.
Gelen ekranda ”Kayıt Ol” butonu seçilir, formu doldurup ”Hesap Oluştur” denir. Telefone gelen SMS kodu ile doğrulama yapılır.
-
Gündem7 gün önce
MOSSAD İddiası ve Bursa Yangınında Sabotaj Şüphesi: Gerçek Ne?
-
Gündem4 gün önce
“Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı Duyurdu: Bursa Harmancık‑Orhaneli Yangını Kontrol Altına Alındı”
-
Gündem2 gün önce
Aydın’ı Sarsan Bebek Skandalı: 9 Günlük Bebeği Para Karşılığı Satın Alan Çocuk Doktorunun Kan Donduran İtirafı
-
Gündem1 gün önce
“Banyoda Boğazından Bıçaklanarak Öldürüldü: Trans Birey Nida Nazlıer Cinayeti ve Ardındaki Gerçekler”
-
HAVA DURUMU4 gün önce
Meteoroloji Uzmanı Tekin Tarih Verdi: Cuma Günü Sıcaklık Düşüyor, Yağış Geliyor!
-
Gündem2 gün önce
Denizli’de Polis Dehşeti: Ailesini Katleden Memur İntihar Etti, Şok Gerçekler Ortaya Çıktı
-
Gündem4 gün önce
Türkiye, Azerbaycan Üzerinden Cumartesi Günü Suriye’ye Günlük 6 Milyon m³ Doğalgaz Tedarikine Başlıyor
-
Gündem2 gün önce
MİT Akademisi’nden “12 Gün Savaşı ve Türkiye İçin Dersler” Raporu: “Savaş Yakın, Hazırlanın” İddiası Doğru mu?