OLAĞANDIŞI ŞİŞLİKLER

İnsanlar ağız, boyun veya çenedeki yumruları, kalınlaşmış lekeleri veya şişlikleri göz ardı etme eğilimindedir. Bu belirtiler küçük hastalıklarla karıştırılır. Ağız kanseri beyaz veya kırmızı lekeler veya çözülmeyen sert yumrular olarak ortaya çıkabilir. Bu anormallikleri erken yakalamak için düzenli kendi kendine muayeneler ve profesyonel taramalar çok önemlidir.

RİSKİ NASIL AZALTABİLİRSİNİZ?

100.000 kişiden yaklaşık 11’i yaşamları boyunca ağız kanserine yakalanacaktır. Erkekler genellikle daha fazla risk altındadır. Ağız kanserine birkaç faktör bağlıdır ve bunları kontrol etmek riski azaltmanın anahtarıdır.

Bunlar şunları içerir:

Sigarayı bırakın: Dumansız tütün ürünleri dahi ağız kanserine yol açabilir.

Alkol tüketimini bırakın: Alkol, ağız kanseri de dahil olmak üzere her türlü kanser riskini artırır.

Dudaklarınıza güneş kremi sürün: Dudaklarınızı, kansere yol açan sert UV ışınlarından korumak önemlidir.

HPV’ye karşı korunun: HPV (insan papilloma virüsü) ağız kanserine bağlıdır. Aşılama ve güvenli uygulamalarla kendinizi koruyun.

Düzenli diş muayeneleri planlayın; diş hekimleri kanser belirtilerini erken teşhis edebilir.

Şişkinlik ve Kabızlık

Sık yaşanan şişkinlik, kabızlık ya da karın ağrıları sadece beslenmeyle ilgili olmayabilir. İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS) veya çölyak hastalığı gibi durumlar kadınlarda daha sık görülür. Zamanında tanı, bağışıklık sistemi ve ruh hali üzerinde olumlu etki yaratır.

Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), kene tutunması veya keneyle temas sonucu bulaşabiliyor ve can kaybına yol açabiliyor.

Türkiye’de 2002’de İç Anadolu Bölgesi’nde görülerek dikkat çeken ve 2003’te kesin tanısı koyulan KKKA vakaları, Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan “KKKA Vaka Bildirim Çizelgesi” ve 2011’de kullanıma sunulan “KKKA Bilgi Sistemi” ile aktif olarak takip ediliyor.

Hastalığın tanısı Bakanlık tarafından belirlenen referans laboratuvarlarında konuluyor, hasta sevki ve hastalığın tedavisi için 19 bölgede merkezler görev yapıyor.

Bakanlığın hazırladığı “KKKA Vaka Yönetim Rehberi” ise bu yıl yürürlüğe girdi.

İNSAN VE HAYVANLARDAN BULAŞABİLİYOR

Hastalık kene tutunması ya da keneyle temasın yanı sıra viremik (kanda virüsün dolaşması) dönemdeki hayvanlar ve hasta kişilerin kan, doku ve vücut sıvılarıyla korunmasız temas sonucunda da bulaşabiliyor.

KKKA, hayvanlarda hastalık belirtisi göstermeden seyredebildiği için hastalığın sık olarak görüldüğü bölgeler başta olmak üzere hayvanların kan, idrar gibi vücut sıvılarına ve dokularına çıplak el ile temas edilmemesi gerekiyor.

Hastalığın bulaşmasını engellemek için eldiven kullanımı gibi gerekli koruyucu önlemler alınması önem taşıyor.

Kurban bayramlarında, özellikle kişisel korunma önlemlerine kurban kesiminden önce başlayarak, temizlik ve hijyen kurallarına dikkat edilmesi öneriliyor.

KKKA BELİRTİSİ GÖSTERENLER DİKKAT!

Kene tutunan veya kene ile temas eden kişiler kendilerini en az 10 gün, hasta insan veya viremik dönemdeki hayvanların kan, vücut sıvıları ile doğrudan temas eden kişilerin ise kendilerini 2 hafta süreyle takip etmesi gerekiyor.

Bu süreçte halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ve baş ağrısı, bulantı, kusma veya ishal gibi belirtilerin görülmesi halinde, vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması önem taşıyor.

Tarla, bağ, bahçe ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli alanlara giderken, kenelerin vücuda girmesini engellemek maksadıyla mümkün olduğu kadar vücudu örten giysiler giyilmesi, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulması ve ayrıca kenelerin elbise üzerinde rahat görülebilmesi için açık renkli kıyafetlerin tercih edilmesi öneriliyor.

Vücuda kene tutunmuş ise hiç vakit kaybetmeden, uygun bir malzeme (cımbız, eldiven, bez ve naylon poşet gibi) ile kenenin çıkarılıp en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması gerekiyor.

Vücuda tutunan veya hayvanların üzerinde bulunan kenelerin kesinlikle çıplak el ile öldürülmemesi ve patlatılmaması önem taşıyor.

Hastalığa yakalanan kişilerin kan ve vücut sıvıları ile hastalık bulaşabildiğinden, hasta ile temas eden kişilerin gerekli korunma önlemlerini (eldiven, önlük, maske vb.) alması gerekiyor.

Sağlık Bakanlığınca belirlenen stratejiler doğrultusunda, her yıl sağlık personeline ve topluma yönelik eğitim çalışmaları yürütülüyor. Toplumsal eğitimler son 3 yılda vaka görülen veya o yıl içerisinde yeni vaka bildirilen yerleşim birimlerinde (mahalle, köy vb.) yüz yüze ve toplu şekilde yapılıyor. Bu kapsamda her yıl yaklaşık 2 milyon kişiye KKKA konusunda eğitim veriliyor ve bilgilendirme faaliyetleri gerçekleştiriliyor.