Açıklaması
Tayland’da XEC Covid-19 varyantı 5 günde 33 binden fazla vakaya neden oldu. Yeni varyant, mevsimsel gribe göre 7 kat hızlı yayılıyor ve yetkililer önlem çağrısı yapıyor.

Giriş

Tayland’da Ocak 2025’ten bu yana gündemi meşgul eden XEC varyantı, son dönemde 5 gün içinde 33.589 yeni vakaya yol açarak endişe yaratıyor  Sağlık yetkilileri, varyantın mevsimsel gribe göre yedi kat daha hızlı bulaştığını bildirerek, özellikle yaşlı ve kronik hastalığı bulunan grupları korumak üzere acil tedbir çağrısında bulunuyor .

XEC Varyantının Özellikleri

• Kökeni ve Sınıflandırma: XEC, Omicron’un bir alt varyantı olarak ilk kez 2024 ortasında Almanya’da tespit edildi ve hızla farklı coğrafyalara yayıldı .

• Bulaşıcılık Hızı: Chulalongkorn Üniversitesi’nden Dr. Teera Woratanarat’a göre, XEC varyantı influenza virüsüne kıyasla 7 kat daha hızlı yayılıyor

• Şiddeti ve Ölüm Oranı: Varyant, yayılma hızı yüksek olsa da ölüm oranı nispeten düşük kalarak %0.02’lerde seyrediyor. Güncel verilere göre Ocak 2025’ten bu yana 108.891 vaka ve 27 ölüm kaydedildi

Vaka Sayıları ve Trendler

• 5 Günlük Dönem (18–23 Mayıs 2025): 33.589 hasta hastanelere başvurdu, 3 ölüm bildirildi .

• Haftalık Artış: Son hafta içi toplam vaka sayısı bir önceki haftaya göre %35.5 artış gösterdi; 43.213 hasta kayıtlara geçti .

• Bölgesel Dağılım: Bangkok başta olmak üzere büyük şehir merkezlerinde vakalar kritik seviyelere çıkarken, kırsal bölgelerde de artan test oranları vakaların doğru yansıtmaya başladı.

Yetkililerin Uyarıları

• Sağlık Bakanlığı Önlemleri: Bakanlık, okullarda ve bakım evlerinde hastalığın yayılımını azaltmak için test kapasitesini artırdı, ek aşı tedariki planlıyor

• Halk Sağlığı Tavsiyeleri: Maske kullanımı, el hijyeni ve sosyal mesafe gibi temel önlemlerin yanı sıra risk grubundaki bireylerin kalabalık ortamlardan kaçınması öneriliyor.

Alınan ve Önerilen Önlemler

1. Aşı Yenileme Kampanyası: Aşılamada hatırlatma dozlarına erişimi kolaylaştırmak için seyyar ekipler kuruldu.

2. Hızlı Test Noktaları: Yoğun trafiğin olduğu noktalarda ücretsiz hızlı test merkezleri hizmete alındı.

3. Riskli Grupların Korunması: 60 yaş üstü ve kronik hastalığı bulunanlar için evde bakım ve tedavi desteği genişletildi.

4. Halk Eğitim ve Bilgilendirme: Varyant hakkında doğru bilgi akışını sağlamak amacıyla resmi sosyal medya kanallarında bilgilendirici videolar yayınlanıyor.

Sonuç

Tayland’daki XEC varyantı, yüksek bulaşıcılık hızıyla küresel pandeminin yeni bir boyutunu işaret ediyor. 5 günde 33 binden fazla vaka ve 7 kat daha hızlı yayılma eğilimi, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde tedbirleri güncellemeyi zorunlu kılıyor. Erken uyarı sistemleri, aşı kampanyaları ve sağlık altyapısının güçlendirilmesi, varyantın kontrol altına alınmasında kritik rol oynayacak. Halkın bilinçli davranışı ve yetkililerin koordineli çalışması, bu yeni dalgayı hafifletmek için en etkili stratejiler olarak öne çıkıyor.

Bu makale, Tayland’daki XEC varyantı hakkındaki en güncel verilere dayanarak hazırlanmıştır.

Açıklaması

15 yaşında yazıldığı minosiklin antibiyotiği, sivilce sorununu çözmek yerine hayatını tehlikeye atarak organ yetmezliğine yol açtı. DRESS sendromunun belirtileri, risk grupları ve koruyucu önlemler hakkında bilinmesi gerekenler.

Giriş

Sivilce tedavisi amacıyla dermatoloğu tarafından reçete edilen yaygın bir antibiyotik, 27 yaşındaki Elle Dunn’ın neredeyse hayatına mal oldu. Minosiklin kullanmaya başladıktan kısa süre sonra vücudunda şiddetli reaksiyonlar gelişen Dunn, sonunda DRESS (Drug Reaction with Eosinophilia and Systemic Symptoms) sendromuna yakalandı ve organ yetmezliği yaşadı makalede; DRESS sendromunun ne olduğu, risk faktörleri, erken belirtiler ve korunma stratejileri detaylı şekilde ele alınacaktır.

Minosiklin Nedir ve Neden Yazılır?

• Minosiklin, tetrasiklin sınıfından geniş spektrumlu bir antibiyotiktir.

• Dermatologlar tarafından, özellikle orta ve şiddetli akne (sivilce) vakalarında, inflamasyonu baskılamak ve bakteriyel çoğalmayı durdurmak için sıkça reçete edilir.

• Önemli Not: Tetrasiklin antibiyotikleri, diğer faydalı mikropları da etkileyebildiği için uzun süreli kullanımlarda mikrobiyom dengesini bozabilir .

DRESS Sendromu Nedir?

• Tam Adı: Drug Reaction with Eosinophilia and Systemic Symptoms

• Belirtiler: Yüksek ateş, yaygın döküntü, yüzde ve boyunda şişme, karaciğer veya böbrek fonksiyon bozuklukları, eozinofil yükselmesi.

• Sıklık: Nadiren görülen, ancak hayatı tehdit edebilen bir immün reaksiyondur.

• Organ Tutulumu: Karaciğer, böbrek, akciğer ve kalp gibi hayati organlar etkilenebilir.

Elle Dunn Vakası: Kabustan Uyanış

1. Tedavi Başlangıcı: 15 yaşındayken, ablasının düğünü öncesi cilt temizliği için minosiklin reçetesi aldı.

2. İlk Semptomlar: İlaç başladıktan birkaç gün sonra; çene ağrısı, yaygın kaşıntılı döküntüler ve halsizlik gelişti.

3. Kritik Dönem: Düğün günü aniden yükselen ateş ve yaygın kızarıklıklarla hastaneye kaldırıldı. Yoğun bakım ünitesinde yaklaşık 30 dakika klinik olarak “ölü” sayıldı .

4. Yanlış Tanı ve Gecikme: Başlangıçta parvovirüs (beşinci hastalık) şüphesiyle takip edildi; gerçek neden ancak altı hafta sonra DRESS sendromu olarak belirlendi .

5. Tedavi ve İyileşme: Yüksek doz kortikosteroidlerle bağışıklık sistemi baskılandı; uzun süren rehabilitasyonun ardından hayata döndü.

Milyonlarca Kişiyi Bekleyen Risk

• Dünyada her yıl milyonlarca hastaya dermatologlar tarafından tetrasiklin sınıfı antibiyotikler reçete ediliyor.

• Farkındalık Eksikliği: DRESS sendromu nadir olması nedeniyle, hem hastalar hem de hekimler tarafından çoğu zaman gözden kaçıyor.

• Uzun Vadeli Etkiler: Bazı hastalarda organ hasarı kalıcı olabilir; saç dökülmesi, kronik yorgunluk ve böbrek yetmezliği gibi kalıcı sorunlar görülebiliyor .

Uzmanlardan Uyarılar ve Öneriler

1. Doktor-Hasta İletişimi: İlaç başlamadan önce potansiyel riskler hakkında detaylı bilgi alın.

2. Erken Belirti Takibi: Cilt döküntüsü, yüksek ateş veya şiddetli ağrı gibi ilk semptomlarda vakit kaybetmeden hekime başvurun.

3. Alternatif Tedaviler: Topikal retinoidler, benzoyl peroksit veya hormonal düzenleyiciler gibi daha az sistemik risk taşıyan yöntemler değerlendirilebilir.

4. İkinci Görüş: Şüpheli vakalarda alerji veya immünoloji uzmanından ek görüş almak faydalı olabilir.

Sonuç: İlacın Güvenli Kullanımı İçin Farkındalık Şart

Elle Dunn’ın yaşadığı trajik deneyim, yaygın reçete edilen bir ilacın bile ölümcül olabileceğini gösteriyor. Hem sağlık profesyonellerinin hem de hastaların, ilaçların nadir yan etkilerine karşı tetikte olması; erken teşhis ve müdahale ile benzer vakaların önlenmesi açısından kritik önem taşıyor.

Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, “‘İdeal Kilonu Öğren, Sağlıklı Yaşa’ kampanyasının ilk haftası olan 10-16 Mayıs tarihlerinde, 551 bin 980 kişinin boy, kilo ölçümleri yapıldı. Vücut kitle indeksi normal aralıkta olmayanlar, tercihleri doğrultusunda sağlıklı hayat merkezlerine, aile sağlığı merkezlerine, toplum sağlığı merkezlerine ve ilçe sağlık müdürlüklerine yönlendirildi. Fazla kiloluluk dünyada ve Türkiye‘de sıklığı giderek artan, tüm toplumu etkileyen bir sağlık sorunu olarak öne çıkıyor. Bu sorunla etkin şekilde mücadele etmek için ise toplumda farkındalık oluşturulması, sağlıklı beslenme davranışının yaygınlaştırılması ve fiziksel aktivitenin artırılması büyük önem taşıyor. ‘İdeal Kilonu Öğren, Sağlıklı Yaşa Kampanyası’ da bu amaçla hayata geçirildi” denildi.

’10 MİLYON KİŞİYE ULAŞILMASI HEDEFLENİYOR’

Türkiye’nin il ve ilçelerinin tamamında çok sayıda ekibin sahada bulunduğu belirtilerek, “Bu kapsamda; 10 Temmuz 2025 tarihine kadar 10 milyon kişinin boy, kilo ölçümlerini yapılacak. Vücut kitle indeksi normal aralıkta olmayan kişilerin yönlendirildikleri merkezlerde, gerekli danışmanlık ile sağlık hizmetlerini almaları, kişiye özel hazırlanan beslenme programı ve belirli periyotlarla yapılacak kontrollerle sürecin kişinin ihtiyacı kalmayıncaya kadar devam etmesi hedefleniyor. Danışmanlık hizmeti almak isteyen kişiler merkezlere yönlendirilirken bir bilgi kartı veriliyor. O bilgi kartında yer alan QR kod ile kampanyanın web sayfasına ulaşılıyor. Web sayfasında, bilgilendirme metin ve videosu ile birlikte, 81 ilde ücretsiz olarak beslenme ve fiziksel aktivite danışmanlığı hizmeti alınabilecek olan Sağlık Bakanlığına bağlı birimlerin adresleri yer alıyor. Ayrıca fazla kiloları nedeniyle merkezlere başvuran kişiler, KETEM (Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezi), sigara bırakma, üreme sağlığı gibi diğer alanlarda da bilgilendiriliyor. Gerektiğinde bu merkezlerde yine ücretsiz olarak hizmeti almaları sağlanıyor” ifadelerine yer verildi.