Teknoloji
Beynine çip takılan ALS hastası, şarkı söylemeye başladı

Yapay zeka destekli bir beyin–bilgisayar arayüzü (BCI) ile çalışan cihaz, adamın beyin sinyallerini neredeyse anında sözcüklere çeviriyor, soru sorma gibi anlar için ses tonunu değiştirebiliyor, istediği kelimeleri vurgulayabiliyor ve üç farklı perdede mırıldanmasına olanak tanıyor.
Sistem, kullanıcının konuşma girişimine karşılık oluşan elektriksel beyin aktivitelerini analiz ederek, gerçek zamanlı olarak sesi yeniden oluşturuyor. Bu tür bir cihaz ilk kez sadece kelimeleri değil, aynı zamanda doğal konuşmadaki tonlama, vurgu ve ses perdesi gibi duygusal ve anlamsal öğeleri de başarılı şekilde taklit ediyor.
Nature dergisinde yayımlanan çalışmada, cihaz kullanıcının söylemeyi amaçladığı kelimeleri beyin sinyallerinden yalnızca 10 milisaniye sonra yapay bir sesle dile getiriyor. Bu, önceki BCI sistemlerine kıyasla büyük bir ilerleme; çünkü eski sistemler ya yanıtı 3 saniye gecikmeyle veriyordu ya da kullanıcının tüm cümleyi tamamlamasını bekliyordu.
Maastricht Üniversitesi’nden, çalışmada yer almayan hesaplamalı sinirbilimci Christian Herff bu gelişmeyi “Konuşmaya yönelik beyin–bilgisayar arayüzlerinde bu, kutsal kaseydi. Artık gerçek, kendiliğinden ve kesintisiz konuşma mümkün” ifadeleriyle yorumladı.
GERÇEK ZAMANLI SES KODLAMA
Çalışmaya katılan 45 yaşındaki adam, kas hareketlerini kontrol eden sinirleri etkileyen bir motor nöron hastalığı olan ALS (Amiyotrofik Lateral Skleroz) nedeniyle konuşma yetisini büyük ölçüde kaybetmişti. Ses çıkarabiliyor ve kelimeleri ağzıyla şekillendirebiliyordu ama konuşması oldukça yavaştı ve anlaşılmazdı.
Hastalığın başlamasından beş yıl sonra, beyninin hareket kontrolüyle ilgili bölgesine 256 adet silikon elektrot yerleştiren bir ameliyat geçirdi. Kaliforniya Üniversitesi Davis’ten sinirbilimci Maitreyee Wairagkar ve ekibi, beynindeki sinyalleri her 10 milisaniyede bir yakalayacak şekilde derin öğrenme algoritmaları geliştirdi. Bu sistem, adamın ne demek istediğini değil, üretmeye çalıştığı sesleri doğrudan çözümlüyor. Bu da önceden tanımlanmış bir kelime dağarcığına bağlı kalmadan, daha doğal ve özgür bir iletişim sağlıyor.
Wairagkar, “Her zaman kelimelerle iletişim kurmayız. Ünlemlerimiz, sözcük dışı sesli ifadelerimiz vardır. Bu yüzden tamamen sınırsız bir yaklaşımı benimsedik” dedi.
Ekip, hastalığın başlangıcından önce adamın verdiği röportajlardan elde edilen kayıtlarla yapay sesi kişiselleştirerek, kendi sesi gibi duyulmasını sağladı.
KISITLAMASIZ İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ
Hasta, cihaz sayesinde kelimeleri heceleyebildi, açık uçlu sorulara cevap verebildi ve daha önce algoritmanın eğitilmediği bazı yeni kelimeleri dahi kullanabildi. Adam, yapay sesin kendi konuşmalarını seslendirmesinin “mutlu hissettirdiğini” ve bunun “gerçek sesi gibi” olduğunu söyledi.
Başka deneylerde ise sistem, adamın cümle kurarken soru mu yoksa düz bir ifade mi söylediğini ayırt edebildi. Ayrıca aynı cümle içinde hangi kelimeyi vurguladığını anlayarak ses tonunu buna göre ayarladı.
Cenevre Üniversitesi’nden nöromühendis Silvia Marchesotti ise, “Bu sistem, gerçek yaşamda kullanılabilecek bir araca dönüşme potansiyeli taşıyor” diyerek teknolojinin günlük kullanım için uygun hale gelmeye başladığını vurguladı.
BEYİN-BİLGİSAYAR ARAYÜZÜ (BBA) NEDİR?
Medyada beyin çipi diye anılan bu teknolojiye “beyin-bilgisayar arayüzü” (BBA) adı veriliyor.
Beyin-bilgisayar arayüzü nedir, nasıl çalışır?
Araştırmacılar ve şirketler insan beynini harici cihazlara bağlamak için yaratıcı çözümler geliştirdikçe BAA alanında da sıradışı ilerlemeler kaydediliyor. Kısacası bu teknoloji alanı, insan beynini bilgisayara bağlamak için geliştirilen tüm yöntemleri kapsıyor.
Teknolojiye ilişkin araştırmalar 1970’lerde Kaliforniya Üniversitesi Beyin Araştırma Enstitüsü’nden nörolog Dr. Jacques J. Vidal’ın gözetiminde başladı. Araştırmacıların hayvan modellerinden ilerlemek için gereken temel teknolojik altyapıyı oluşturması 20 yıldan fazla zaman aldı. 1990’ların ortalarına gelindiğindeyse ilk BBA prototipleri insan kafatasına yerleştirilmeye başlamıştı.
İnsanların daha iyi iletişim kurması ve bilişsel yeteneklerinin artırılması amacıyla çalışan araştırmacılar, yıllar içinde hem invaziv hem de invaziv olmayan BBA teknikleri geliştirildi.
Cerrahi operasyonla beyne müdahale edilerek yerleştirilen çipler invaziv diye nitelenirken, ameliyat gerektirmeyen teknolojilere de invaziv olmayan yöntemler deniyor.
Teknoloji
Uzayın Gizemli Misafiri 3I/ATLAS: 7 Millik Komet mi, Yoksa Uzaylı Sonda mı?
Açıklaması:
Stephen Hawking’in “uzaylılarla temas tehlikesi” uyarısı eşliğinde keşfedilen ve saatte 240.000 km hızla gelen 3I/ATLAS’ın boyutu, hızı ve Avi Loeb’in “uzaylı sonda” hipotezi detaylı olarak inceleniyor. NASA’nın güvenlik raporları ve bilimsel konsensüs ışığında olayın perde arkası.
Stephen Hawking’in Uyarısı: Uzaylı Temasının Tehlikeleri
Dünya’nın en ünlü fizikçilerinden Stephen Hawking, ileri medeniyetlerle aktif temas kurmanın “Kristof Kolomb’un Yeni Dünya’daki Yerli halkla karşılaşmasına” benzer felaketlere yol açabileceğini söylemişti. Hawking, 2010’da yaptığı açıklamada, “Hiçbir hostes bizi hayata başlayan grubun arasına çağırmaz” diyerek, mesaj yaymanın geri tepebileceğini vurgulamıştı
3I/ATLAS’ın Keşfi, Özellikleri ve Hızı
-
Keşif Tarihi ve Önemi: 3I/ATLAS, 1 Temmuz 2025’te ATLAS teleskopu tarafından tespit edilerek, ‘Oumuamua (2017) ve 2I/Borisov (2019) sonrası Güneş Sistemi’ne giren üçüncü onaylı yıldızlararası cisim oldu
-
Hızı: İlk gözlemlerde hızı saatte yaklaşık 137.000 mil (221.000 km/saat) olarak ölçüldü. Yaklaşırken hızını artırarak saatte 245.000 km’ye kadar çıkacağı öngörülüyor .
-
Boyutu: Vera C. Rubin Gözlemevi’nin elde ettiği fotoğraflar, çekirdeğinin yaklaşık 7 mil (11,2 km) çapında olduğunu gösteriyor; bu da şimdiye dek gözlenen en büyük yıldızlararası cisimlerden biri anlamına geliyor
Avi Loeb ve “Uzaylı Sonda” Hipotezi
Harvard’lı astrofizikçi Avi Loeb, bir “düşünce deneyi” olarak, 3I/ATLAS’ın geleneksel kuyrukluyıldız özellikleri dışında kalabileceğini öne sürdü.
-
Gözlenen Anomaliler: Cismin kuyruk izinin beklenenden zayıf olması ve yörüngesindeki küçük hız sapmaları, yapay bir nesne olma olasılığını gündeme taşıdı .
-
Loeb’in Çağrısı: Loeb, SpaceX ya da benzeri platformlarla erken bir CubeSat görevi düzenlenerek yakın plandan fotoğraf ve spektrum analizi yapılması önerisinde bulundu .
-
Bilimsel Tepki: Pek çok gökbilimci, 3I/ATLAS’ın tipik bir kuyrukluyıldız olduğunu, anomalilerin gözlem şartlarına ve toz aktivitesine bağlı olabileceğini belirterek doğal köken görüşünü savunuyor .
NASA ve Uzman Görüşleri: Tehdit Tespiti
-
Güvenli Mesafe: NASA, cismin Dünya’ya en yakın yaklaşımını 19 Aralık 2025’te yaklaşık 1,8 AU (≈270 milyon km) mesafede gerçekleştireceğini, dolayısıyla çarpma riski taşımadığını raporladı .
-
Perihel Noktası: 29 Ekim 2025’te Güneş’e en yakın (perihel) konumunu alacak olan 3I/ATLAS, bu dönemde saatte yaklaşık 245.000 km hızla hareket edecek.
Bilimsel Konsensüs ve Gelecek Gözlemler
-
Spektral Analiz ve Toz Aktivitesi: Çeşitli gözlemevleri, cismin spektrumunda su buzu izleri ve toz partiküllerine dair tipik kuyrukluyıldız bileşenleri tespit etti. Bu bulgular, doğal kökeni destekliyor .
-
Gözlem Kampanyaları: Ekim–Kasım 2025 arasında Hubble, James Webb ve yer tabanlı teleskoplarla eşzamanlı izleme programları yürütülüyor. Amaç, aktivite değişimini ve olası gaz emisyonlarını detaylı ölçmek.
-
Toplum ve Bilim İçi Tartışma: Loeb gibi önde gelen isimlerin dikkat çekmesi, gözlemlerin hızlandırılmasını sağladı. Uzaylı tasarımı iddiaları, bilim insanlarını mevcut verilerin sınırlarını zorlamaya ve geniş disiplinli iş birliklerine yönlendirdi.
Sonuç
3I/ATLAS, hız, boyut ve yörünge bakımından sıra dışı özelliklere sahip gerçek bir yıldızlararası misafir. Stephen Hawking’in “temas tehlikesi” uyarıları, cismin kökeni tartışmalarını toplumsal düzeye taşıdı. Avi Loeb’ün “uzaylı sonda” hipotezi, henüz spekülasyon aşamasında olsa da bilimsel merakı körükledi. NASA ve çoğu uzman, 3I/ATLAS’ı doğal bir kuyrukluyıldız olarak değerlendiriyor ve Dünya’ya hiçbir tehdidi olmadığını raporluyor. Önümüzdeki aylarda yapılacak detaylı spektral ve görüntüleme çalışmaları, bu büyük gizemi nihai olarak aydınlatacak.
Not: Yukarıdaki bilgiler, 1–3 Ağustos 2025 tarihleri arasında yayımlanan NASA, Live Science, People.com ve diğer önde gelen kaynaklardan derlenmiştir.
Teknoloji
NEXT SOSYAL nasıl üye olunur? Next Sosyal iOS / Android kayıt ve giriş

NEXT SOSYAL NASIL ÜYE OLUNUR?
Uygulama iOS, Android ve Web üzerinden kolaylıkla kullanılabiliyor. Kullanıcılar uygulamayı Google Play Store ve App Store üzerinden ücretsi olarak indirebiliyor.
Next Sosyal indikten sonra ve Web üzerinden girişte ”Giriş Yap” seçeneği tıklanır ve Teknofest Sosyal sunucusu seçilir ”T3 SSO ile Devam Et” tercihi tıklanır.
Gelen ekranda ”Kayıt Ol” butonu seçilir, formu doldurup ”Hesap Oluştur” denir. Telefone gelen SMS kodu ile doğrulama yapılır.
Teknoloji
4 astronot 1 yıl gecikmeyle uzayda

Boeing’in Starliner uzay aracındaki sorunlar nedeniyle görevi aylarca ertelenen dört kişilik uluslararası astronot ekibi, dün günü SpaceX kapsülüyle Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gönderildi.
Amerikalı, Japon ve Rus astronotlardan oluşan mürettebat, NASA’nın Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden Crew Dragon kapsülüyle fırlatıldı.
Fırlatma, hava koşulları nedeniyle bir gün ertelenmişti.
Kapsülün, hafta sonu istasyona ulaşması bekleniyor.
EN AZ 6 AY UZAYDA KALACAKLAR
NASA’nın bu uçuşu başta Boeing’in Starliner aracıyla yapmayı planladığı ancak aracın pervane sistemlerinde yaşanan teknik arızalar ve helyum sızıntısı nedeniyle görev defalarca ertelenmişti.
Starliner’ın ne zaman tekrar insanlı görev gerçekleştirebileceği ise belirsizliğini koruyor.
Göreve katılan astronotlardan Zena Cardman ilk uzay yolculuğunu yapıyor. Cardman biyolog ve kutup araştırmacısı.
Mike Fincke ise NASA’nın en deneyimli astronotlarından, daha önce üç kez uzay uçuşu yaptı.
Japonya’dan daha önce 2015’te ISS görevine katılmıştı.
Rus Oleg Platonov da ilk uçuşunu gerçekleştiriyor.
Ekip, istasyonda bulunan mürettebatın yerini alacak ve en az altı ay boyunca uzayda kalacak.
NASA, görev süresini muhtemelen sekiz aya kadar uzatmayı planlıyor.
-
Gündem7 gün önce
MOSSAD İddiası ve Bursa Yangınında Sabotaj Şüphesi: Gerçek Ne?
-
Gündem4 gün önce
“Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı Duyurdu: Bursa Harmancık‑Orhaneli Yangını Kontrol Altına Alındı”
-
Gündem2 gün önce
Aydın’ı Sarsan Bebek Skandalı: 9 Günlük Bebeği Para Karşılığı Satın Alan Çocuk Doktorunun Kan Donduran İtirafı
-
HAVA DURUMU4 gün önce
Meteoroloji Uzmanı Tekin Tarih Verdi: Cuma Günü Sıcaklık Düşüyor, Yağış Geliyor!
-
Gündem23 saat önce
“Banyoda Boğazından Bıçaklanarak Öldürüldü: Trans Birey Nida Nazlıer Cinayeti ve Ardındaki Gerçekler”
-
Gündem2 gün önce
Denizli’de Polis Dehşeti: Ailesini Katleden Memur İntihar Etti, Şok Gerçekler Ortaya Çıktı
-
Gündem4 gün önce
Türkiye, Azerbaycan Üzerinden Cumartesi Günü Suriye’ye Günlük 6 Milyon m³ Doğalgaz Tedarikine Başlıyor
-
Gündem2 gün önce
MİT Akademisi’nden “12 Gün Savaşı ve Türkiye İçin Dersler” Raporu: “Savaş Yakın, Hazırlanın” İddiası Doğru mu?