Filipinler ve Vietnam’ı yerle bir eden Kalmaegi’den sağ kurtulanlar, yaklaşan Fung-wong’a hazırlanıyor

Tarih / Saat: 08 Kasım 2025, 18:30 (GMT+3) — Okuma süresi: ~4 dakika

: Kalmaegi’nin yol açtığı can ve mal kaybının acısı taze; yetkililer Fung-wong (yerel adı “Uwan”) için büyük ölçekli tahliyeler, deniz trafiği durdurmaları ve okul kapatmaları ilan etti. Hayatta kalanlar hem temizlik hem de yeniden tahliye endişesiyle mücadele ediyor.

Kısa özet

Geçtiğimiz günlerde Filipinler’de ve ardından Vietnam’da büyük yıkıma yol açan Typhoon Kalmaegi, yüzlerce can kaybı, on binlerce evin tahribi ve yüzbinlerce kişinin yerinden edilmesine sebep oldu. Ülke toparlanmaya çalışırken bir başka kasırga, Fung-wong / Uwan, hızla güçlenerek Filipinler’e doğru ilerliyor; meteolojik uyarılar şiddetli rüzgâr, hayatı tehdit eden fırtına dalgaları ve sel riskine işaret ediyor. Yetkililer geniş çaplı hazırlık ve tahliye önlemleri uyguluyor.

Kalmaegi’nin bilançosu: can kaybı, tahliyeler, hasar

• Ölü ve kayıplar: Kalmaegi’nin Filipinler’deki can kaybı raporları hızla güncelleniyor; farklı kaynaklarda ilk belirlemeler 60–200+ aralığında bildirilirken merkezi sayılar yüzler seviyesine yükseldi ve yüzlerce kişi hâlâ kayıp/aranıyor. Özellikle Cebu ve çevresi ağır darbe aldı.

• Yerinden edilmeler: Filipinler genelinde yüzbinlerce insanın tahliye edildiği, yaklaşık yarım milyondan fazla kişinin acil barınma/çatışma durumuna geçtiği rapor edildi. Vietnam’da da binlerce kişi güvenli bölgelere taşındı.

• Yerel yaşam: Talisay (Cebu) gibi bölgelerde sokaklar çamur, kırık eşyalar ve enkazla dolu; hayatta kalanlar çadır ve okul yapılan barınaklara yerleşirken, kimi aileler enkazdan artıkları toplayıp geçim kaynağı arıyor. Reuters muhabirleri, bölgedeki geri dönüş ve temizleme çalışmalarını görüntüledi.

Fung-wong (Uwan): ne bekleniyor?

• Güçlenme ve karakter: Bölgesel meteoroloji kurumları Fung-wong’un hafta sonu içinde süper tayfona (çok güçlü kategoriye) dönüşme potansiyeli taşıdığını ve maksimum rüzgâr hızlarının 140–185 km/s aralığına çıkabileceğini bildiriyor. Storm surge (fırtına dalgası) uyarıları, bazı kıyı kesimlerinde 3–5 metreye varan dalgalar olabileceği konusunda uyarıyor.

• Tahmini geliş ve karaya çıkış: Resmi PAGASA bültenleri Fung-wong’un Kuzey ve Orta Luzon bandından geçerek 9–10 Kasım tarihleri arasında kara etkisi gösterebileceği yönünde uyarı yayımladı; ülke çapında deniz trafiği, okullar ve kamusal hizmetlerde tedbir kararları alınıyor.

Yetkililer ve acil önlemler

• Ulusal tavır: Filipin hükümeti Kalmaegi sonrası 6 Kasım’da olağanüstü hal / state of emergency (veya national state of calamity) ilan ederek hem kurtarma hem de hazırlık kaynaklarını seferber etti; aynı zamanda Fung-wong için erken tahliyeler ve yerel yönetim alarm durumları bildirildi.

• Yerel uygulamalar: Bicol, Samar, Cebu civarı gibi doğu ve merkez illerde okullar kapatıldı, limanlar ve balıkçı faaliyetleri durduruldu; asker ve arama-kurtarma ekipleri, botlar ve afet personeli hazır bekletiliyor.

Hayatta kalanlar nasıl hazırlanıyor?

Kalmaegi’den kurtulanlar iki ana endişeyi aynı anda yaşıyor: (1) en acil barınma, su ve gıda ihtiyacı; (2) yeni bir fırtına nedeniyle tekrar tahliye riski. Bölgedeki halk, çadırlarını sağlamlaştırma, önemli evrak ve eşyaları su ve rüzgârdan koruma, komşularla dayanışma ve erken uyarılara hızlı tepki verme yönünde önlemler alıyor. Reuters muhabirleri sahada enkaz temizliği ve hızlı tahliye hazırlıklarını görüntüledi.

Okuyucu için kısa, pratik hazırlık rehberi (yerel halka ve ziyaretçilere)

1. Resmi uyarıları takip edin: PAGASA, Office of Civil Defense ve yerel valilik duyurularını izleyin.

2. Tahliye planı yapın: Evde acil çanta (su, gıda, ilaç, önemli evrak kopyaları, el feneri, powerbank) hazır bulundurun.

3. Denizden uzak durun: Fırtına dalgaları ölümcül olabilir; kıyı ve alçak bölgelerden uzaklaşın.

4. Güvenli barınma sağlayın: Eğer barınağa gitmeniz gerekiyorsa yetkililerin yönlendirmelerine uyun; kalabalık alanlarda sağlık tedbirlerini göz önünde bulundurun.

5. Telefonları şarj edin, iletişim kurun: Aile/komşu haberleşme zinciri oluşturun.

Ne eksik, neye dikkat edilmeli?

Uzmanlar hızlı ardışık tropikal siklonların (aynı bölgeyi kısa sürede tekrar vuran fırtınalar) hem lojistik hem fiziksel yıkımı katladığını, afet müdahalesinin sürdürülebilirliğini zorladığını vurguluyor. İklim değişikliğinin tetiklediği deniz yüzeyi sıcaklıkları ve daha geniş fırtına dolaşımı, sezondaki ekstrem olayları artırıyor — bölgesel hazırlık kapasitesi bu sebeple kritik önem kazanıyor. (Bu analiz, bölgesel bilimsel değerlendirmelere dayanan medya raporlarına paraleldir.)

Erdoğan: “Karabağ Zaferi, Türk dünyası için büyük bir gurur kaynağıdır”

Yayın Tarihi: 08 Kasım 2025 — 12:53 (TSİ).
Okuma süresi: Yaklaşık 4 dakika

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Bakü’de düzenlenen 8 Kasım Zafer Günü töreninde Karabağ zaferinin yalnızca Azerbaycan için değil bütün Türk dünyası için gurur kaynağı olduğunu vurguladı. Konuşmada bölgesel güvenlik, tarihî bağlar ve şehitlere saygı ön plana çıktı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan’ın Bakü kentinde düzenlenen 8 Kasım Zafer Günü töreninde yaptığı konuşmada, “Karabağ’ın azatlığa kavuşması sadece Azerbaycan için değil, Türk dünyası için de büyük bir gurur vesilesidir” ifadelerini kullandı. Erdoğan, zaferin bölgedeki adaletsizliği sona erdirdiğini ve ortak tarihe altın harflerle yazılan bir olay olduğunu söyledi.

Haber Detayı

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bakü’deki resmi tören sırasında Karabağ’ın özgürlüğünün yalnızca sınır ötesi bir başarı değil, aynı zamanda Türk dünyasının onuruna ilişkin ortak bir kazanım olduğuna dikkat çekti. Erdoğan; şehitlere atıf yaparak, “Azerbaycan ordusunun Karabağ toprağında attığı her adım, istiklal ve izzet uğruna dökülen her damla kan, Türk dünyasının tarihinde birer şeref nişanesidir” dedi.

Törende Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yanı sıra Azerbaycan yetkilileri ve bölgesel liderlerin katılımı dikkat çekti. Erdoğan, konuşmasında Türkiye-Azerbaycan ikili ilişkilerinin gelişmesine vurgu yaparken iki ülke arasındaki stratejik iş birliğinin artarak süreceğini ifade etti.

Öne çıkan vurgular

• Ortak tarih ve onur: Erdoğan, Karabağ’daki kazanımların ortak tarihimizde yer alacağını ve kuşaklara aktarılacak bir onur vesilesi olduğunu söyledi.

• Şehitlere saygı: Törende hayatını kaybeden Azerbaycanlı kahramanlar rahmetle anıldı; Erdoğan defalarca “şehit” vurgusu yaptı.

• Bölgesel istikrar: Konuşmada bölgedeki yeni dönemin kapıları açıldığı, diplomasi ve güvenlik iş birliklerinin güçleneceği mesajı öne çıktı.

Analiz — Ne anlama geliyor?

Erdoğan’ın vurguları, Türkiye ile Azerbaycan arasındaki yakın stratejik ortaklığı yeniden teyit ediyor. Kamuoyuna yönelik bu tür söylemler hem iç politikada milli birlik duygusunu pekiştirmeyi hem de bölgesel sahadaki Türkiye-Azerbaycan dayanışmasını uluslararası platformlarda görünür kılmayı amaçlıyor. Uzun vadede ekonomik, kültürel ve savunma iş birliklerinde yeni adımların gündeme gelme olasılığı yüksek olarak değerlendiriliyor. (Analiz, haber metnidir — resmi açıklama değil.)

Arka plan

8 Kasım, Azerbaycan için “Zafer Günü” olarak anılıyor; 2020 sonrası gelişmeler ve sahadaki değişimler bölge jeopolitiğini dönüştürdü. Türkiye, bu sürecin kritik aktörlerinden biri olarak diplomasi ve lojistik açıdan Azerbaycan ile yakın ilişkisini koruyor.

İlgili Tepkiler ve Gündem

• Azerbaycan makamları törende kardeşlik ve ortak zafer vurgularını yineledi.

• Bölge basını, konuşmayı “tarihi dayanışma” çerçevesinde verdi; bazı uluslararası yayınlar ise bölgesel dengeler açısından konuşmanın önemine dikkat çekti.

Merkez Bankası kararı: İninal, PayFix ve Aypara’nın faaliyet izinleri iptal edildi

Yayın Tarihi: 08 Kasım 2025 — Saat: 09:30 (TSİ) — Okuma süresi: ~3 dakika

FatihDoganMedya — Ekonomi Servisi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Resmî Gazete’de yayımlanan tebliğ ile İninal Ödeme ve Elektronik Para Hizmetleri A.Ş., Pay Fix Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş. ve Aypara Ödeme Kuruluşu A.Ş.’nin ödeme hizmetleri ve elektronik para faaliyet izinlerini iptal etti.

Ne oldu?

Merkez Bankası kararına göre söz konusu üç kuruluşun 6493 sayılı kanun çerçevesindeki faaliyet izinleri iptal edildi. Kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasıyla birlikte şirketlerin elektronik para ihracı ve ödeme hizmetleri sunma yetkileri sona ermiş oldu.

Kararın dayanağı ve süreç

Kararın arka planında Mart 2025’te başlayan ve daha önce şirketlerin faaliyet izinlerinin durdurulmasıyla sonuçlanan denetim-soruşturma süreçleri bulunuyor. Geçen yıl TCMB, PayFix, İninal ve Aypara hakkında idari tedbirler ve izin durdurma kararları almış; bu süreçte bazı varlıklara el konulmuş ve yönetimler TMSF’ye devredilmişti. Bu önceki adımlar hakkında TCMB tarafından Mart 2025’te yapılan duyuru kayıtlıdır.

Basında yer alan açıklamalara göre bugünkü iptal kararı, TCMB’nin 6 Kasım 2025 tarihli toplantısında alınan kararlar çerçevesinde Resmî Gazete’de yayımlanarak resmiyet kazandı.

Neden iptal edildi? — Soruşturma ve iddialar

Haber ajanslarının ve yerel basının aktardığı bilgilere göre iptal kararında, şirketlerin de içinde yer aldığı soruşturmanın kapsamı ile kanun maddelerine aykırılık iddiaları etkili oldu. Soruşturma özellikle yasa dışı bahis iddiaları ile ilişkilendirilen operasyonlar kapsamında yürütülmüştü; bu nedenle ilgili şirketlerin daha önceki tedbir ve devralma süreçleri kararın gerekçeleri arasında gösteriliyor. Resmî tebliğde ise iptal işlemi, ilgili kanun hükümleri uyarınca gerçekleştirilmiş olarak duyuruldu.

Kullanıcılar ve müşteriler ne yapmalı?

• Hesap/para güvenliği: Kullanıcıların önce mevcut bakiyelerini ve işlem geçmişlerini kontrol etmeleri, çekim taleplerini platform üzerinden yetkili kanallarla iletmeleri önem taşıyor.

• Ödemeler / otomatik talimatlar: Bu kuruluşlarla tanımlı otomatik ödeme talimatları olanlar — fatura, abonelik vb. — alternatif yöntemlerle (banka, başka ödeme sağlayıcıları) yeniden düzenlemeli.

• Resmî duyurular: Hukuki süreçler ve Müşteri/Alacak tahsilatıyla ilgili kesin bilgiler için TCMB ve TMSF’den yapılacak resmi açıklamalar takip edilmeli. (Mevzuat kapsamındaki hak ve yükümlülükler resmî kaynaklarda yer alacaktır.)

Sektöre etkisi — Uzmanlar ne diyor?

Sektör gözlemcileri, bu tür iptallerin dijital ödeme pazarında güven ve düzenleyici çerçeve üzerinde belirgin etkiler yaratacağını belirtiyor. Düzenleyicilerin denetim ve yaptırım uygulamalarının sıkılaşması, sektör oyuncuları arasında yeniden yapılanma ve müşteri güveni odaklı adımları zorunlu kılabilir. (Bu bölüm, gün içinde yapılacak resmi açıklama ve kurum yorumları geldikçe güncellenecektir.)

Kısa zaman çizelgesi

• 30 Eylül 2024 – 14 Mart 2025: TCMB tarafından şirketlere yönelik idari ve mali tedbirler, daha sonra faaliyet izinlerinin durdurulması kararı.

• Mart 2025: Soruşturmalar, TMSF devralmaları ve kayyum atamaları gündeme geld

• 06 Kasım 2025: TCMB toplantısında iptal kararları alındı (karar tarihleri)

• 08 Kasım 2025: Kararlar Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi; çeşitli ajanslar haberleşti.

FatihDoganMedya notu

Bu haber, Resmî Gazete’de yayımlandığı bildirilen TCMB tebliği ve güvenilir haber ajanslarının aktarımlarına dayanılarak hazırlanmıştır. Okurlarımıza hukuki sonuçlar ve bireysel talepler için TCMB, TMSF ve ilgili yargı mercilerinin resmi açıklamalarını takip etmelerini öneririz.