Daha fazla hava durumu tahmini: 15 günlük hava durumu İstanbul
Bizimle İletişimde Kalın

Gündem

Irak’ta Bulunan 4.000 Yıllık Tabletler: Dünyanın İlk İmparatorluk BürokrasiSinin Şifreleri Çözüldü

Yayımlandı

üzerinde

Açıklaması:
Güney Irak’ta keşfedilen 4.000 yıllık kil tabletler, Akad İmparatorluğu’nun (M.Ö. 2300–2150) karmaşık bürokratik sistemini gözler önüne seriyor. Günlük teslimatlardan imparatorluk genelindeki kayıt tutmaya uzanan bu buluntular, antik dönemde devlet yönetiminin temellerini kuran uygulamaları aydınlatıyor.

Özet

Güney Irak’taki antik Sümer kenti Girsu’nun (günümüz Tello) polis merkezindeki kazılarda, Akad İmparatorluğu dönemine tarihlenen 200’den fazla kil tablet ve 60 silindir mühür gün yüzüne çıkarıldı. Bu belgeler, imparatorluğun M.Ö. 2300–2150 yılları arasında nasıl işlediğine dair ilk somut arkeolojik kanıtları sunuyor Tabletlerde; arpa, gümüş ve altın teslimatlarından hayvan ve tekstil kayıtlarına kadar çok çeşitli veriler bulunuyor. Girsu Projesi yöneticisi Sébastien Rey’e göre, “Antik imparatorlukta en ücra köşedeki bir koyunun ölümü bile not edilmiş” olması, bürokrasinin ne denli detaycı olduğunu ortaya koyuyor


İmparatorluğun Keşfi ve Tarihsel Bağlamı

Girsu’nun Önemi

  • Girsu, antik Sumer’in önemli dini ve idari merkezlerinden biriydi. Bölge, Lagash krallığının kutsal şehri olarak biliniyor ve Ningirsu tapınağına ev sahipliği yapıyordu.

  • MÖ 3. binyılda bağımsız Sümer şehir devletleri arasında yer alan Girsu, MÖ 2300 civarında Sargon önderliğindeki Akad İmparatorluğu tarafından fethedild.

  • Son kazılar 2016’da yeniden başlayan Girsu Projesi kapsamında, British Museum ve Irak Eski Eserler Kurulu iş birliğiyle yürütülüyo.

Tarihsel Dönem

  • Tabletlerin çoğu, Akad hanedanının zirve dönemi sayılan M.Ö. 2300–2150 yılları arasında düzenlenmiş kayıtları içeriyor.

  • Bu dönem, tarihçilerce “dünyanın ilk imparatorluğu” olarak adlandırılan Akad İmparatorluğu’nun kuruluş ve yayılma sürecine tekabül ediyor.


Karmaşık Bürokratik Sistem

Kayıt Tutma Prensipleri

  • Her türlü mal ve hizmetin miktarı, yer ve zaman bilgisiyle birlikte kaydedilmiş: örneğin “250 gram altın, 500 gram gümüş, besili inekler, 30 litre bira” gibi detaylar tabletlerde yer alıyor.

  • Teslimatlar, vergiler, tapınak harcamaları ve personel maaşları dâhil günlük devlet işleri düzenli olarak not edilerek merkezi bir arşiv yapısına iletiliyordu

Bürokratik Hiyerarşi

  • Tabletler, farklı idari kademelerde görev yapan yöneticilerin adlarını, rütbelerini ve görev alanlarını listeliyor.

  • Rey’e göre, “Bürokrasinin bu denli kapsamlı işlediği başka bir antik örnek bulmak neredeyse imkânsız”


Günlük Yaşam ve Toplumsal Yapı

  • Kayıtlarda erkek ve kadın tüm sosyal kesimlerden bireylerin adı geçiyor; özellikle rahibelik gibi dini makamlarda kadınların da önemli roller üstlendiği anlaşılıyor.

  • İş tanımları, taş kesicilerden tapınak zeminini süpüren görevlilere kadar uzanıyor; her bir görev, tanrılara sunulan ritüeller ve toplumun temel ihtiyaçlarının karşılanması açısından kritik kabul ediliyordu.


İmparatorluk Yönetim Modelinin Mirası

  • Girsu tabletleri, modern devlet yönetim sistemlerinin prototipini oluşturuyor; detaylı muhasebe kayıtları, merkezi arşiv anlayışı ve coğrafi genişlemeyi yöneten bürokratik mekanizmalar bugün bile benzer prensiplere dayanıyor.

  • Araştırmacılar, bu buluntuların antik dönemdeki “kırmızı bant” kültürünün ilk örneği sayılabileceğini vurguluyor: her şeyin yazılı belgeyle teyit edilmesi, devletin kontrolünü güçlendiren temel unsur olarak öne çıkıyor.


Sonuç

4.000 yıllık Girsu tabletleri, yalnızca Mezopotamya tarihine değil, insanlık tarihindeki ilk büyük bürokratik devlet anlayışına da ışık tutuyor. Akad İmparatorluğu’nun titiz kayıt sistemleri, imparatorluğun sınırlarından en küçük köşesine kadar her hareketi takip etme amacını taşıyordu. Bu keşif, antik devlet mekanizmalarının kökenini anlamamıza yardımcı olurken, modern kamu yönetimi ve arşivcilik anlayışındaki evrimi de derinlemesine sorgulatıyor.

YAZARIN ADI : FATİH DOGAN

Okumaya Devam Et
Yorum yapmak için tıklayın

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Gündem

“Diploma Krizinde Yeni Perde: İstanbul 5. İdare Mahkemesi’nden İmamoğlu’nun Diplomasına ‘Ayrıntılı İzahat’ Gereği”

Yayımlandı

üzerinde

Açıklaması

İstanbul 5. İdare Mahkemesi, Silivri’de tutuklu bulunan Ekrem İmamoğlu’nun diplomasıyla ilgili İstanbul Üniversitesi’nden “yokluk” ve “açık hata” iddialarını ayrıntılı olarak izah etmesini istedi. Davada istenen belge ve izahat taleplerinin kapsamı nedir, detaylar burada.

Kısa Özet

İstanbul 5. İdare Mahkemesi, İBB Başkanı ve CHP’nin cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu’nun diplomasıyla ilgili yürütmeyi durdurma davasında İstanbul Üniversitesi’nden eksik veya mevzuata aykırı hususların hangi açıdan “yokluk” ve “açık hata hâli” oluşturduğunu ayrıntılı olarak izah etmesini talep etti  Mahkeme ayrıca iptal kararını veren yönetim kurulu ve rektörlükten karar metinleri ile düzenlemelere ilişkin çok sayıda dosyanın da sunulmasını istedi .


1. Davanın Geçmişi ve Arka Plan

Ekrem İmamoğlu’nun lisans diploması, 18 Mart 2025’te İstanbul Üniversitesi Yönetim Kurulu tarafından “yokluk” ve “açık hata” gerekçeleriyle iptal edildi . İmamoğlu ve 27 başka kişinin diplomaları aynı gerekçeyle iptal edilmiş, bu karar üzerine 6 Mayıs 2025’te yürütmeyi durdurma talebiyle İdare Mahkemesi’ne başvuru yapıldı .


2. Mahkemenin Yeni Kararı

  • Mahkeme: İstanbul 5. İdare Mahkemesi

  • Konusu: İmamoğlu’nun diploması hakkında yürütmeyi durdurma davası

  • Ara Karar: Üniversiteden “ayrıntılı izahat” ve belge talebi

Mahkeme, üniversitenin:

  1. İptal kararını hangi mevzuat hükümlerine dayandırdığını,

  2. Eksik veya mevzuata aykırı hususların hangi noktalarda “yokluk” ve “açık hata” oluşturduğunu,

  3. İlgili yönetim kurulu karar metni ile yatay geçiş ve diploma düzenlemelerini gösteren düzenli dosyaları,

ayrıntılı biçimde izah etmesini istedi


3. Talep Edilen Belgelerin Kapsamı

  • Yönetim Kurulu Karar Metni: 18 Mart’ta verilen iptal kararı

  • Rektörlük Yazışmaları: İptal gerekçelerine dair iç yazışma ve raporlar

  • Yatay Geçiş ve Diploma Mevzuatı: İlgili yönetmelik ve yönergeler

  • Ek Kurumlar: Yükseköğretim Kurulu (YÖK) ve ÖSYM’den de ilgili belge ve açıklamaların alınması talep edildi

Bazı kaynaklar mahkemenin toplam 36 ayrı belge istediğini bildirirken  diğerleri 23 dosya üzerinde durduğunu aktarıyor . Bu farklılık, talep edilen belge sayısının henüz netleşmemiş olmasından kaynaklanabilir.


4. Olası Hukuki ve Siyasi Sonuçlar

  • Yürütmenin Durdurulması: Mahkeme izahat ve belgeleri değerlendirdikten sonra karar verecek. Eğer yürütmeyi durdurma kararı çıkarsa, diploma iptali geri alınabilir.

  • Seçim Süreci: İmamoğlu’nun cumhurbaşkanı adaylığı ve tutukluluk hali, karar sonucuna göre siyasi tartışmaları etkileyecek.

  • Üniversite-Siyaset İlişkisi: Üniversitenin karar süreçlerindeki şeffaflık ve mevzuata uygunluk, kamuoyunda yeniden gündeme gelebilir.


5. Sonuç ve Beklentiler

İstanbul 5. İdare Mahkemesi, üniversiteden talep ettiği “ayrıntılı izahat” ve belgeler geldikten sonra duruşma takvimini belirleyecek. Bu süreç, hem hukuki taraflar hem de kamuoyu için kritik bir eşik teşkil ediyor. Öne çıkan soru, üniversitenin sunacağı savunma ve belgelerin mahkemeyi ikna edip etmeyeceği yönünde.

Okumaya Devam Et

Gündem

“Suriye Kritik Eşiğe Geldi: Rubio’dan ‘Haftalar İçinde İç Savaş’ Flaş Uyarısı”

Yayımlandı

üzerinde

Açıklaması

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Suriye geçiş hükümetinin ‘aylar değil, haftalar’ içinde çökeceğini ve ülkenin destansı boyutta bir iç savaşa sürüklenebileceğini belirtti. Bu makalede, yaptırımların kaldırılmasının etkileri, bölgesel aktörler ve olası senaryolar ayrıntılarıyla analiz ediliyor.

Marco Rubio’nun “Suriye birkaç hafta içinde iç savaşa sürüklenebilir” uyarısına dayanan bu makalede, Suriye’deki geçiş hükümetinin mevcut kırılganlığı, yaptırımların kaldırılmasının etkileri ve bölgedeki aktörlerin rolü ele alınmaktadır. Makalemiz, Rubio’nun açıklamasının arka planını, olası senaryoları ve uluslararası aktörlerin tepkilerini detaylandırarak,

Giriş

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, 20 Mayıs 2025’te Senato Dış İlişkiler Komitesi’nde yaptığı açıklamada, Suriye’deki geçiş hükümetinin kısa süre içinde çökebileceği ve ülkenin tam ölçekli bir iç savaşa sürüklenebileceği uyarısında bulundu.

Rubio, “Bizim değerlendirmemize göre, geçiş hükümeti karşılaştığı zorluklar nedeniyle aylar değil, belki de haftalar içinde potansiyel bir çöküşe ve muazzam boyutlarda bir iç savaşa, ülkenin bölünmesine doğru savrulabilir.” ifadelerini kullandı.


Rubio’nun Uyarısı: Suriye’de İç Savaş Eşiği

Marco Rubio, Trump yönetiminin 14 Mayıs’ta Suriye’ye uygulanan yaptırımları kaldırma kararını savunurken, bu adımın geçiş hükümetinin istikrarını riske atabileceğini vurguladı.

Rubio’ya göre, Suriye’deki yeni lider Ahmed el-Şaraa’nın eski militan geçmişi ve radikal grupları dışlama ihtiyacı, iç barışı sağlama sürecini daha da zorlaştırıyor


Suriye’nin Güncel Durumu

Geçiş Hükümeti ve Yaptırımların Kaldırılması

ABD ve AB, Suriye rejimine yönelik yaptırımları kademeli olarak hafifletme hazırlığı yaparken, yaptırımların gevşetilmesi ekonomiyi canlandırma amacı taşısa da siyasi kırılganlığı artırıyor.

Geçici Suriye hükümeti, finansman eksikliği ve güvenlik sorunlarıyla mücadele ederken, uluslararası desteğe muhtaç durumda bulunuyor.

Bölgesel Aktörlerin Rolü

Türkiye, İran ve Rusya gibi komşu ülkeler Suriye’de nüfuz alanı oluşturmaya çalışırken, bu durum geçiş sürecini hem diplomatik hem de askeri açıdan daha karmaşık hale getiriyor.

Türkiye özellikle Suriye’nin kuzeyinde Kürt güçlerle ilişkilerde temkinli bir denge kurmaya çalışırken, olası bir iç savaş riskini artırabilecek yeni güvenlik sorunlarıyla karşı karşıya kalabilir.


İç Savaş Olasılığı: Risk Analizi

Siyasal ve Askeri Kırılganlıklar

Geçiş hükümetinin temsil kabiliyeti sınırlı ve ordu komutanlıkları arasında yeknesak bir yapı bulunmuyor. Bu durum, yerel milis güçlerin bölgesel nüfuz mücadelelerini tetikleyebilir.

Ayrıca, nüfusun önemli bir kesimi, güvenlik endişeleri nedeniyle yeniden göç etmeye ve bölgesel gerilimlere kapı aralamaya hazır.

Bölünme Senaryoları

Suriye topraklarında Şii, Sünni, Kürt ve Türkmen gruplar arasında güç boşluğu oluşması halinde, bölgesel parçalanma ve etnik temelli şiddet döngüsü kaçınılmaz hale gelebilir.

İç savaşın yeniden patlak vermesi, bölge ülkelerinde mülteci akınlarını ve enerji koridorlarında güvenlik risklerini derinleştirebilir.


Uluslararası Tepkiler ve Türkiye’nin Pozisyonu

ABD’nin Suriye politikasındaki değişimler ve Rubio’nun uyarıları, Türkiye’nin sınır güvenliğini ve göçmen politikalarını etkileme potansiyeline sahip.

AB ve Rusya, Suriye’de siyasi çözüme yönelik görüşmelere hız verirken, Türkiye’nin bölgesel denge ve insani krize yaklaşımı kritik rol oynamaya devam ediyor.


Sonuç: Ne Bekleniyor?

Marco Rubio’nun “haftalar içinde iç savaş” uyarısı, Suriye’deki belirsizliğin giderek derinleştiğini gösteriyor. Gelecek dönemde yaptırımlar, uluslararası diplomasi ve bölgesel güç dengeleri belirleyici olacak.

Türkiye ve küresel aktörlerin, Suriye’de kalıcı barış ve siyasi geçişin sağlanması için ortak bir strateji geliştirmesi, olası iç savaş senaryolarını engellemenin tek yolu olarak öne çıkıyor.

Okumaya Devam Et

Gündem

İçişleri Bakanlığı: 30 büyükşehir ilçesine vali atanacağı iddiaları hayal ürünüdür

Yayımlandı

üzerinde

İçişleri Bakanlığı, hesabından yapılan açıklamada, “Bazı sosyal medya hesaplarında başta olmak üzere 30 Büyükşehir ilçesine kaymakam yerine vali atanacağı, ‘İçişleri Bakanlığı’nın bu konuda sessiz sedasız’ çalıştığı iddiaları yer almaktadır. Söz konusu iddialar hayal ürünüdür. Bakanlığımızın bu konuda ‘sessiz ya da sesli’ herhangi bir çalışması yoktur” denildi.

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar