Açıklaması:
İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile özel halk otobüsü şoförleri arasında ödeme krizine ilişkin uzlaşı sağlandı. Dört aydır süren kontak kapatma eylemi sona erdi, 3.041 otobüs bugün içinde yeniden sefere çıkacak. Ayrıntılar, anlaşmanın maddeleri ve yolcular için alınan ek tedbirler makalemizde.

Krizin Kısa Özeti ve Son Dakika Gelişmesi

İstanbul’da sabah saatlerinde özel halk otobüsü şoförleri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden (İBB) dört aydır hak ediş ödemelerini alamadıkları gerekçesiyle kontak kapatma eylemi başlatmıştı. Paniğe neden olan bu gelişme, yolcuları mağdur etmiş ve 3.041 otobüsün sefere çıkamamasına yol açmıştı. Ancak bugün öğle saatlerinde İBB ile Özel Halk Otobüsleri Esnaf Odası arasında gerçekleştirilen toplantıda uzlaşı sağlandı ve kritik anlaşma imzalandı. Buna göre, seferler gün içinde yeniden başlayacak.

Eylemin Temel Nedenleri ve Mağduriyetin Boyutu

Özel halk otobüsü işletmecileri, Aralık 2020’den bu yana Özel Taşımacılık İşletim Sistemi (ÖTİS) çerçevesinde İBB’den alınan ödemelerde düzensizlik ve gecikmeler yaşadıklarını belirtiyor. Özellikle son dört ayda ödenmeyen hak ediş tutarlarının 6 milyar TL’ye yaklaştığı, sektör temsilcileri tarafından kamuoyuna duyurulmuştu. Bu ödemelerin yapılmaması, şoförlerin hem yakıt hem de bakım masraflarını karşılamasını önemli ölçüde zorlaştırdı ve iş bırakma kararına iten temel etken oldu.

Müzakere Süreci ve Tarafların Rolü

Anlaşmaya giden süreçte, İBB yetkilileri ile Özel Halk Otobüsleri Esnaf Odası yönetimi arasında sabah saatlerinde başlayan görüşmeler yaklaşık üç saat sürdü. Toplantıya; İBB Ulaşım Daire Başkanlığı, İETT Genel Müdürü ve Esnaf Odası Başkanı Göksel Ovacık katıldı. Taraflar, eylemin toplu ulaşımı felç etmesinin yarattığı kamu baskısını göz önünde bulundurarak hızlı bir mutabakata vardı. Ayrıca, görüşmeler sırasında Taşımacılar Konfederasyonu Genel Başkanı Murat Kılınç da sürecin sağlıklı ilerlemesine destek verdi.

Anlaşmanın Detayları: Ödeme Planı ve Yeniden Başlama Tarihi

Sağlanan mutabakata göre, İBB; ödenmemiş hak edişlerin tamamını 1 Haziran 2025 tarihine kadar aylık taksitler halinde gerçekleştirecek yeni bir ödeme planı hazırladı. Ayrıca geçmişe dönük 6 milyar TL tutarındaki borcun 30 Haziran’a kadar tek seferde ödemenmesi konusunda garanti verildi. Bu çerçevede dün kontak kapatan otobüslerin %100’ü, anlaşmanın resmi olarak duyurulmasının ardından bugün sabah saatlerinden itibaren hatlarına çıkacak.

İETT’nin Yolcular İçin Aldığı Ek Tedbirler

Eylem süresince İstanbul genelinde toplu ulaşımda aksamaların önüne geçmek üzere İETT, mevcut otobüs hatlarına ek 500 sefer koyarak kriz yönetimi planı devreye aldı. Ayrıca metro, tramvay ve metrobüs hatlarında kapasite artırımı sağlayan ek seferler düzenlendi. Yolcuların mağduriyetini en aza indirmek amacıyla mobil uygulamada “Canlı Araç Takip” bildirimleri çoğaltıldı ve alternatif hat önerileri paylaşıldı. Bugün itibarıyla ise, tüm hatlar normal programına geri dönecek.

Krizin Yolcu ve Şehir Ulaşımına Etkisi

Kontak kapatma eylemi sabah saatlerinde İstanbul trafiğinde yoğun bir karmaşa yarattı; duraklarda uzun kuyruklar oluştu, yolcular toplu taşıma yerine taksi ve özel araç kullanımına yöneldi. Uzmanlar, benzer aksaklıkların gelecekte önüne geçmek için kalıcı finansal düzenleme ve sözleşme savunucu mekanizmaların güçlendirilmesi gerektiğini belirtiyor. Eylemin sona ermesiyle birlikte, toplu ulaşımın tekrar forsa girmesi bekleniyor; ancak yolcuların güveninin tam olarak geri kazanılması zaman alabilir.

Gelecek Perspektifi ve Kalıcı Çözüm Arayışı

Özel halk otobüsleri sektörü ile İBB arasındaki bu kriz, İstanbul’un devasa ulaşım ağı içinde finansal sürdürülebilirliğin önemini bir kez daha ortaya koydu. Eyleme son veren uzlaşı, kısa vadeli bir rahatlama sağlasa da, benzer sorunların tekrarlanmaması için ÖTİS modelinin gözden geçirilmesi, işleyiş süreçlerinin şeffaflaştırılması ve dijital ödeme altyapısının güçlendirilmesi gerekiyor. Uzmanlar, sektörün sağlıklı işleyişi için düzenli ödemelerin yanı sıra performans bazlı teşvik mekanizmalarının geliştirilmesini öneriyor. Böylece hem yolcularda memnuniyet artacak hem de şehir içi ulaşımda süreklilik sağlanacak.

22 Mayıs altın fiyatlarında son durum piyasalar ve yatırım yapanlar tarafından merakla sorgulanıyor. Hareketli bir grafik seyreden altın, perşembe gününü artışla açtı. Altın yatırımcısı, ”gram altın, çeyrek altın, yarım altın, tam altın ne kadar?” sorusunu anlık olarak yöneltiyor.

Istanbul, Turkey – December 24, 2021: A bus stop and people in Istanbul Kadikoy. This square, which is very crowded in normal times, seems very calm due to the covid-19 pandemic.

Açıklaması
22 Mayıs Perşembe günü İstanbul’daki 3.041 özel halk otobüsü, İBB’den ödeme alamadıkları için sefere çıkmayacak. Günlük 2 milyondan fazla yolcu etkilenecek; detaylar, alternatif ulaşım önerileri ve sürece dair merak edilenler burada.

1. Kararın Özeti

İstanbul Özel Halk Otobüsleri Esnaf Odası, ekonomik darboğaz ve aylardır ödeme alamama gerekçesiyle 22 Mayıs 2025 Perşembe günü 3.041 özel halk otobüsünün kontak kapatma kararı aldığını açıkladı . Bu eylem, araçların yüzde 50’sine yakınını oluşturan önemli bir filonun bir günlüğüne hizmet dışı kalması anlamına geliyor.

2. Neden Kontak Kapatılıyor?

Başkan Göksel Ovacık, “Son dört aydır İBB’den hiçbir ödeme alamadık. Nisan ayında vaat edilen 500 milyon TL de bizlere teslim edilmedi” diyerek sürecin içinden çıkılamaz hâle geldiğini belirtti  Akaryakıt, personel maaşları ve bakım giderleri gibi zorunlu maliyetler artık karşılanamıyor .

3. Kimler Etkilenecek?

• Otobüs Filosu: Toplam 6.470 araçlık ağın 3.041’i kontak kapatma eylemi yapacak .

• Şoförler: Yaklaşık 6.000 şoför bir gün iş bırakacak.

• Yolcular: Günlük 2 milyonun üzerinde insanın bu araçları tercih ettiği tahmin ediliyor; bu da İstanbul’daki toplam toplu taşıma yolculuklarının yaklaşık %25’ini oluşturuyor .

4. Ulaşımda Olası Aksamalar

Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı’ya göre kontak kapatma, İETT otobüsleri ve raylı sistemlere binmek isteyen yolcu sayısını bir anda ciddi oranda artıracak. Bu durum; duraklarda uzun kuyruklar, araç içi aşırı kalabalık ve trafik yoğunluğunda artışa yol açacak . Şu anda şehir trafiği yüzde 85-90 doluluk oranıyla çalışıyor ve tek günlük aksama bile zincirleme krizlere neden olabilir.

5. Alternatif Ulaşım Önerileri

1. Raylı Sistemler (Metro, Tramvay): Kapasiteleri yüksek ancak yoğun saatlerde yine tıkanabilir.

2. Deniz Ulaşımı: Kabataş–Kadıköy, Beşiktaş–Üsküdar gibi hatlar tercih edilebilir.

3. Paylaşımlı Araç ve Bisiklet: İstanbulkart HES entegrasyonlu paylaşımlı bisikletler ve scooter’lar kısa mesafeler için ideal.

4. Özel Araç Kooperatifleri: Dolmuş ve taksi-minibüs hatları daha esnek rotalar sunuyor.

6. Ne Zaman ve Ne Kadar Sürecek?

Esnaf Odası eylemin başlangıcını 22 Mayıs olarak duyurdu; ancak süre kesinleşmedi. Uzmanlar, ödeme yapılmazsa eylemin bir günü aşabileceğini, “kararlılık sürdüğü sürece devam edileceğini” vurguluyor .

7. Gelecek Adımlar ve Beklentiler

• İBB Hamlesi: Yetkililerin acil ödeme planı açıklaması bekleniyor.

• Merkezi Yönetim: Krizin derinleşmesi halinde merkezi iktidarın müdahalesi gündeme gelebilir.

• Halkın Tepkisi: Vatandaş örgütleri, toplu taşımada aksama yaşanmaması için ara çözüm taleplerini yükseltmeye başladı.

Bu gelişme İstanbul’un toplu taşıma işleyişine doğrudan etki edecek kritik bir eylem olarak kayda geçti. Güncel bilgileri ve İBB’den gelecek açıklamaları yakından takip etmeniz önerilir.