Teknoloji
Dev kara delik uyandı: Gökbilimciler ilk kez böylesini gördü

Bilim insanlarını etkileyen benzeri görülmemiş kozmik olaylardan biri daha yaşandı.
Dünya’dan yaklaşık 300 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir galaksinin kalbindeki, yakın zamana kadar aktif olmayan süper kütleli kara delik, gökbilimcilerin böyle bir kozmik titandan gördükleri en büyük ve en güçlü X-ışını patlamalarından birini yaşarken görüntülendi.
Naftemporiki’de yer alan habere göre bu aktif faz, etrafındaki maddeyi yutan ve yarı periyodik patlamalar (QPE) adı verilen kısa ömürlü parlama olaylarıyla patlayan süper kütleli kara deliğin uyanışını işaret ediyor.
Kara delik onlarca yıldır sessizliğini koruyor ve galaksisinin merkezi olan “aktif galaktik çekirdek” veya “AGN” adı verilen bölgeye hakim durumda.
Ekip bu kozmik AGN cismine “Ansky” adını verdi. Ansky’nin uyanışı ilk olarak 2019’un sonlarında tespit edilmiş ve NASA’nın Swift X-ışını uzay teleskobu ile oluşumunu izleyen gökbilimciler uyarılmıştı.
Şubat 2024’te gökbilimciler, Ansky’ye güç veren kara deliğin oldukça düzenli aralıklarla parlamalarla patladığını görmeye başladılar. Bu durum eşsiz bir fırsat yarattı ve süper kütleli bir kara deliğin patlamasını gerçek zamanlı olarak izlemek mümkün hale geldi.
“YÜZ KAT DAHA FAZLA ENERJİ AÇIĞA ÇIKIYOR”
Dev kara deliği gözlemlemek ve veri toplamak için bir dizi yer tabanlı ve uzay tabanlı teleskop ve görev kullanan araştırma ekibinin bir üyesi olan Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) Johin Chakraborty, şunları söyledi: “Ansky’den gelen X-ışını patlamaları, tipik bir QPE’de gördüğümüzden on kat daha büyük ve on kat daha parlak. Bu patlamaların her biri, başka yerlerde gördüğümüzden yüz kat daha fazla enerji açığa çıkarıyor”
Ansky’nin patlamalarının ayrıca, yaklaşık 4,5 gün süren, şimdiye kadar gözlemlenen en uzun periyodu gösterdiğini belirten Chakraborty, “Bu, modellerimizi sınırlarına kadar zorluyor ve bu X-ışını flaşlarının nasıl oluştuğuna dair mevcut fikirlerimize meydan okuyor” dedi.
Teknoloji
Hawking’in teorisi test edildi: “En güçlü fiziksel kanıt”

2015’te kütleçekim dalgalarını ilk kez doğrudan tespit eden LIGO, 10. yıl dönümünde yeni bir tarihi gözlem duyurdu. LIGO-VIRGO-KAGRA ekibi, ilk keşfe benzer bir kara delik birleşmesi saptadı.
EŞİ GÖRÜLMEMİŞ TESTLER
Bu kez, dedektörlerin son 10 yılda artan hassasiyeti sayesinde sinyal çok daha net kaydedildi ve Genel Görelilik teorisine dair eşi görülmemiş testler yapılabildi.
Araştırma, Physical Review Letters dergisinde “GW250114: Hawking’in alan yasasını ve kara deliklerin Kerr doğasını test etmek” başlığıyla yayımlandı.
Bilim insanları, birleşme sırasında yayılan kütleçekim dalgalarının frekanslarını inceleyerek, Stephen Hawking’in 1971’de öne sürdüğü kara delik alan teoremi için şimdiye kadarki en güçlü gözlemsel kanıtı elde ettiklerini açıkladı.
HAWKİNG’İN TEORİSİ NEYDİ?
Hawking, 1971 yılında kara deliklerin yüzey alanına dair bir fizik yasası önerdi:
Bir kara deliğin olay ufku (event horizon) yüzey alanı hiçbir zaman küçülemez, sadece aynı kalabilir ya da büyüyebilir. Yani, kara delikler birleştiğinde veya madde yuttuklarında toplam yüzey alanı artar, ama hiçbir durumda azalmaz.
Bu teoriye göre, kara deliklerin yüzey alanı da zamanla yalnızca artar. Bu yüzden “kara deliklerin ikinci yasası” olarak da anılır. Hawking’in bu fikri, kara deliklerin termodinamik özellikleri olduğunu ve aslında doğa yasalarıyla sıkı bir bağa sahip olduklarını ortaya koyan önemli bir dönüm noktasıdır.
Teknoloji
Twitter (X) çöktü mü, sorun mu var? 10 Eylül 2025 X hata bildirimi

Masaüstü ve mobil uygulama üzerinden sosyal medya platformu X’e (eski adıyla Twitter) giriş yapmak isteyen bazı kullanıcılar, hata ile karşılaştıklarını, trendler bölümüne erişemediklerini ve medya yüklemede hata aldıklarını belirtti.
Henüz Twitter’da erişim sorunun kaynağına ve çözümüne ilişkin resmi bir açıklama yapılmadı.
Downdetector’a göre bazı kullanıcılar, Twitter hesaplarına giriş yapamadıklarını ve hata mesajları aldıklarını bildirse de genel anlamda bir erişim problemi yaşanmıyor.
Teknoloji
Twitter (X) çöktü mü, sorun mu var? 10 Eylül 2025 X hata bildirimi

Masaüstü ve mobil uygulama üzerinden sosyal medya platformu X’e (eski adıyla Twitter) giriş yapmak isteyen bazı kullanıcılar, hata ile karşılaştıklarını, trendler bölümüne erişemediklerini ve medya yüklemede hata aldıklarını belirtti.
Henüz Twitter’da erişim sorunun kaynağına ve çözümüne ilişkin resmi bir açıklama yapılmadı.
Downdetector’a göre bazı kullanıcılar, Twitter hesaplarına giriş yapamadıklarını ve hata mesajları aldıklarını bildirse de genel anlamda bir erişim problemi yaşanmıyor.
-
Gündem3 gün önce
“Kafa kesme videoları” detayı kan dondurdu: Türkiye’nin konuştuğu Eren Bigül olayı — Ailenin sözleri şok etti
-
Gündem1 hafta önce
EVLİLİK YILDÖNÜMÜ KABUSA DÖNDÜ: FİTNESS EĞİTMENİ İREM KARATUTLU TIR’IN ÇARPMAĞI SONUCU İKİ BACAKLARINI KAYBETTİ
-
Teknoloji1 hafta önce
SON DAKİKA | Küresel çapta Google krizi — erişim kesintisi
-
Sanat1 hafta önce
İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası Romanya’ya gidiyor
-
Sanat1 hafta önce
Robbie Williams’ın İstanbul konserinde mekan değişti
-
Sağlık1 hafta önce
Taklit ve Tağşiş listesi güncellendi: Zayıflama çayında ilaç tespit edildi
-
Sağlık5 gün önce
Bakan Işıkhan duyurdu: 5 kanser ilacı daha SGK geri ödeme listesine alındı
-
Teknoloji1 hafta önce
Meta’da kaos çıktı: 14 milyar dolarlık süper zeka çatlıyor