FatihDoğanMedya — 20 Eylül 2025, 16:30 • Okuma süresi: 3 dakika

Sağlık Bakanı Prof. Dr. Kemal Memişoğlu, Çanakkale ziyaretinde Türkiye’nin nadir hastalıklar ve özellikle SMA (Spinal Musküler Atrofi) için yerli üretim hedefini duyurdu. Bakan, 2026’nın ilk yarısında yerli SMA ilacının üretimine başlanmasının planlandığını belirtti.

Haber Detayı

Sağlık Bakanı Prof. Dr. Kemal Memişoğlu, Çanakkale programı kapsamında yaptığı açıklamada, Türkiye’nin nadir hastalıklara yönelik ilaç araştırma ve üretim kapasitesini güçlendirecek adımlar attığını ve hedeflerinin 2026’nın ilk yarısında yerli SMA ilacı üretimine başlamak olduğunu söyledi. Bakanın sözleri, “İnşallah 2026’nın ilk yarısında Türkiye kendi SMA ilacını üretip, nadir hastalıklarla ilgili bir adım atacak.” şeklindeydi.

Bakan Memişoğlu, bu adımın sadece SMA değil; moleküler tedaviler ve nadir hastalıklarda Türkiye’nin kendi ilaç ve tedavisini üretebilen bir ülke hedefine hizmet edeceğini vurguladı. Açıklamanın yapıldığı ziyaret Çanakkale Valiliği programı kapsamında gerçekleşti.

Prof. Dr. Kemal Memişoğlu’nun sağlık bakanı olarak özgeçmişi ve görevine ilişkin bilgiler Bakanlık kaynaklarında yer alıyor; Memişoğlu, uzun yıllar sağlık idaresi ve hastane yöneticiliği görevlerinde bulundu.

SMA (Spinal Musküler Atrofi) hakkında kısa bilgi

Spinal Musküler Atrofi (SMA), motor nöronları etkileyen genetik, ilerleyici ve nadir görülen bir nöromüsküler hastalıktır. Hastalık, kaslarda güçsüzlük ve erimeye yol açar; ağır formları özellikle bebeklik döneminde yaşamı tehdit edebilir. Mevcut dünyadaki tedaviler arasında gen terapileri ve SMN protein düzeyini artırmayı hedefleyen ilaçlar bulunuyor. Bu tedaviler yüksek maliyetli ve bazıları tek seferlik uygulamalar şeklinde (ör. gen terapileri) sunuluyor.

Neden yerli üretim önemli?

• Erişilebilirlik ve maliyet: Yüksek fiyatlı ithal ilaçlara bağımlılığı azaltarak tedavilerin daha geniş erişilebilir olmasını sağlayabilir.

• Tedavi bağımsızlığı: Kritik ve nadir hastalıklar için tedarik zinciri risklerini azaltır.

• Bilimsel altyapı ve istihdam: Moleküler tedavi üretimi, AR-GE kapasitesini ve nitelikli iş gücünü güçlendirir.

Hükümet ve sağlık ekibinin adımları

Bakanlık temsilcileri ve ilgili kamu-özel sektör paydaşlarının, hem tesis yatırımları hem de AR-GE iş birlikleri üzerinde çalıştığı, yerli üretim hedefinin altyapı, ruhsatlandırma ve klinik denemeler aşamalarını kapsadığı bildiriliyor. Bakan Memişoğlu, konuşmasında yeni açılan tesislerin ve stratejik yatırımların bu sürecin temelini oluşturduğunu belirtti.

Ne zaman ve ne beklenmeli?

Bakanın verdiği takvime göre (2026’nın ilk yarısı) önümüzdeki dönemde üretim altyapısının tamamlanması, klinik ve ruhsat süreçlerinin ilerlemesi bekleniyor. Bu süreçte Sağlık Bakanlığı ve ilgili kurumlar resmi takvim, ruhsat süreçleri ve üretim kapasiteleri hakkında güncellemeler paylaşacaktır.

Tarih / Saat: 20 Eylül 2025 — 01:37 (Europe/Istanbul)
Okuma süresi: 3 dakika
Yayın: FatihDoğanMedya

Kaynaklar : Lancet Neurology — Candesartan versus placebo for migraine prevention

Yeni yayımlanan faz-2 randomize, çift-kör, plasebo-kontrollü bir çalışma, günlük 16 mg kandesartan kullanımının episodik migren atağı sayısını anlamlı şekilde azalttığını gösterdi. Araştırma hem günlük migren günlerinde azalma hem de %50 veya daha fazla yanıt veren hasta oranındaki artış açısından plaseboya üstünlük bildirdi; çalışmanın bulguları nöroloji dünyasında ‘eski bir ilacın yeniden değerlendirilmesi’ olarak yorumlanıyor.

Çalışmanın kilit noktaları

• Çalışma tipi: Faz-2, randomize, triple-blind (üçlü kör), plasebo-kontrollü klinik çalışma.

• Doz ve süre: Günde 16 mg kandesartan; değerlendirme dönemi 12 hafta (özet değerlendirme: haftalar 9–12).

• Etkililik: Haftalar 9–12 arasında ortalama migren günü azalması kandesartan grubunda 2,04 gün iken plasebo grubunda 0,82 gün olarak raporlandı (istatistiksel olarak anlamlı; p<0.0001).

• Yanıt verenler (≥%50 azalma): Kandesartan 16 mg alanlarda %50 veya daha fazla azalma gösteren hasta oranı %49, plasebo grubunda %28 idi — bu, klinik açıdan anlamlı bir fark.

Güvenlik ve yan etkiler

Çalışmada kandesartanın genel tolerabilitesi iyi bulundu; ciddi advers olaylar nadirdi ve plasebo ile karşılaştırılabilir düzeyde raporlandı. Bununla birlikte ARB (anjiyotensin II reseptör blokeri) sınıfı olması nedeniyle tansiyon düşüklüğü, baş dönmesi veya böbrek fonksiyon değişiklikleri gibi sistemik etkiler göz önünde tutulmalı — özellikle tansiyon ilaçları kullanan, hamilelik planlayan veya böbrek sorunları olan hastalar için dikkat gereklidir.

Uzman yorumu ve çalışma bağlamı

Lancet Neurology dergisindeki çalışmayı özetleyen editoryalde araştırmacıların bulgularının “kandesartanın migren profilaksisinde yeniden değerlendirilmesi” gerektiği vurgulandı; yazarlar özellikle ilacın yaygın erişilebilirliği ve maliyet-etkinliği açısından potansiyel faydasına işaret ediyor. Ancak editoryal, daha geniş faz-3 çalışmalarla etkinlik ve uzun dönem güvenliğin teyit edilmesinin önemine de dikkat çekiyor.

Ne anlama geliyor? (Hastalar için kısa açıklama)

• Kandesartan, halihazırda hipertansiyon tedavisinde yaygın kullanılan bir ilaç; migren önleyici olarak yeniden değerlendiriliyor ve yeni verilere göre bazı hastalarda migren sıklığını anlamlı biçimde azaltabiliyor.

• Önemli: Mevcut tedavinizi—özellikle reçeteli ilaçlarınızı—kendi başınıza değiştirmeyin. Migren profilaksisi başlamadan önce nöroloji veya bir ilgili hekimle görüşün; özellikle hamilelik planı, böbrek hastalığı veya başka tansiyon ilaçları kullanımı varsa doktor kontrolü zorunludur

Bilimin sonraki adımları

Araştırmacılar daha geniş katılımlı, faz-3 çalışmaları ve farklı doz karşılaştırmalarını (ör. 8 mg vs 16 mg), uzun dönem takip ve risk-fayda analizlerini öneriyor. Bunun yanında gerçek-dünya (retrospektif) çalışmalar ve sistematik derlemeler de kandesartanın farklı hasta altgruplarındaki etkinliğini destekliyor.

Kısa not: Bu haber, 20 Eylül 2025 tarihinde yayımlanmış hakemli çalışma ve derlemelere dayanılarak hazırlanmıştır. Klinik kararlar için özgün makalelerin ve hekiminizin değerlendirmesinin yerini tutmaz.