Avrupalı gökbilimciler, ilk kez çok halkalı toz ve gaz diski içinde doğmakta olan bir gezegeni net biçimde gözlemledi. WISPIT 2b adı verilen genç gezegen, Şili’deki Avrupa Güney Gözlemevi’ne (ESO) bağlı Çok Büyük Teleskop (VLT) kullanılarak keşfedildi.

Bu bulgu, bilim insanlarına gezegen oluşumunun en erken evrelerini inceleme fırsatı sunuyor.

Yaklaşık 5 milyon yaşında olduğu tahmin edilen WISPIT 2b, Dünya’nın 4,5 milyar yıllık yaşıyla karşılaştırıldığında kozmik anlamda bir “bebek” sayılıyor.

Genç bir Güneş benzeri yıldızın yörüngesinde dönen gezegenin, Jüpiter’in beş katı kütleye sahip büyük bir gaz devi olduğu ve kızılötesi ışıkta hâlâ parladığı belirtiliyor.

GEZEGENLERİN DOĞUMU

Yıldızların etrafında genellikle öngözegen diski adı verilen gaz ve toz bulutları bulunuyor. Bu disklerdeki küçük parçacıklar zamanla birleşerek gezegenlere dönüşüyor.

Astronomların aktardığına göre, WISPIT 2b de ev sahibi yıldızının etrafındaki bu dev diskin içinde dönerek çevresindeki malzemeyi süpürüyor ve kendi yörüngesinde bir boşluk açıyor. Bu süreçte hidrojen gazını çekerek kalın bir atmosfer oluşturmaya devam ediyor.

WISPIT 2b’nin yıldız sistemi, Dünya ile Güneş arasındaki mesafenin yaklaşık 380 katı genişliğinde bir diske sahip. Çok halkalı yapısıyla dikkat çeken bu disk, gezegenin oluşum sürecini adeta gözler önüne seriyor.

İLK KEZ BU KADAR NET GÖZLEMLENDİ

Bilim insanları daha önce genç gezegenlerin ipuçlarını yakalamıştı, ancak WISPIT 2b, çok halkalı disk içinde doğrudan tespit edilen ilk gezegen oldu. Ayrıca Güneş benzeri bir yıldız etrafında bu kadar erken evrede doğrulanan yalnızca ikinci gezegen olma özelliğini taşıyor.

VLT’nin SPHERE cihazı gezegenin kızılötesinde parlayan noktasını yakalarken, Şili’deki Magellan teleskobu üzerine düşen hidrojen gazını tespit etti. Bu, gezegenin hâlâ aktif olarak oluştuğunun güçlü bir kanıtı.

BBC Sky Night Magazine’e konuşan araştırmacı Richelle van Capelleveen ise, “Böyle bir sistemi bulmak inanılmaz bir şanstı. WISPIT 2, genç Güneş’imizin adeta erken versiyonu. Bu keşif, yıllarca gezegen oluşumunu inceleyenler için referans noktası olacak” ifadelerini kullandı.

Japonya’nın Aichi eyaletine bağlı Toyoake kenti, vatandaşlarına iş veya okul dışında akıllı telefon kullanımını günde iki saatle sınırlamaları yönünde tavsiye kararı almayı planlıyor. Ancak bu düzenleme bağlayıcı olmayacak ve kuralı aşanlara herhangi bir ceza verilmeyecek.

Toyoake Belediye Başkanı Masafumi Koki, önerinin amacının “aşırı cihaz kullanımının yol açtığı uyku sorunları dahil fiziksel ve zihinsel sağlık problemlerini önlemek” olduğunu açıkladı. Taslak düzenlemede ilkokul öğrencilerinin saat 21.00’den, ortaokul ve üzerindeki öğrencilerin ise 22.00’den sonra telefon kullanmaması tavsiye ediliyor.

ÖNERİ SOSYAL MEDYADA TEPKİ ÇEKTİ

Öneri sosyal medyada büyük tepki çekti. Kullanıcıların çoğu uygulamayı “gerçekçi değil” diye eleştirirken, ailelerin bu kararı kendilerinin vermesi gerektiğini savundu. Tepkiler üzerine Başkan Koki, sınırın zorunlu olmadığını, yalnızca sağlıklı kullanım için rehber niteliği taşıdığını vurguladı.

Yasa tasarısı gelecek hafta oylanacak ve kabul edilirse ekim ayında yürürlüğe girecek. Japonya’da benzer bir adım 2020’de Kagawa bölgesinde atılmış, çocukların oyun süresi hafta içi 1 saat, tatil günlerinde ise 90 dakika ile sınırlandırılmıştı.

Çocuklar ve Aileler Ajansı’nın mart ayında yayımladığı araştırmaya göre, Japon gençleri hafta içi ortalama 5 saatten fazla çevrimiçi vakit geçiriyor.

Milyarder iş insanı Musk’ın şirketi SpaceX’in geliştirdiği Starship uzay roketinin 10’uncu uçuş testi, kalkıştan yarım saat önce iptal edildi.

Şirket, kararın yer sistemlerinde tespit edilen teknik bir arıza nedeniyle alındığını duyurdu.

Teksas’taki Starbase tesisinden yapılması planlanan fırlatma için hazırlıklar sürerken yakıt yükleme işlemi sırasında ortaya çıkan sorun, geri sayımın durdurulmasına yol açtı.

SpaceX, “Bugünkü uçuş iptal edilmiştir. Yer sistemlerindeki sorunu gidermek için zamana ihtiyaç duyuyoruz” açıklaması yaptı.

BAĞLANTI KESİLMİŞTİ

Son aylarda bir dizi başarısız deneme yaşayan Starship programı, haziranda test standındaki patlama nedeniyle de gündeme gelmişti.

Starship’in mayıs ayındaki 9’uncu uçuş testinde başarılı bir şekilde fırlatılan roket, buna rağmen taşıdığı sekiz yapay Starlink uydusunu yörüngeye yerleştirmeyi başaramamıştı.

Yakıt sızıntısı nedeniyle irtifa sorunu yaşayan roketle, fırlatmadan 30 dakika sonra bağlantı kesilmişti.

8. uçuş da motor sorunları nedeniyle kalkıştan 1 dakika önce iptal edilmişti.

SpaceX’in bu uçuşu, hem NASA’nın Artemis Ay görevi hem de gelecekteki Mars planları açısından büyük önem taşıyor.