1. UYKUYA ÖNCELİK VERİN

İyi uyku sadece toplam saatle değil, uykunun kalitesi ve türüyle de ilgilidir. Son çalışmalar, derin uyku ve REM uykusunun beynin toksinleri temizlemesi ve hafızayı desteklemesinde kritik rol oynadığını gösteriyor.

Alzheimer hastalığının, en yaygın demans türü olduğu göz önüne alındığında, özellikle bu uyku evrelerinin eksikliği orta yaşta beyin bölgelerinde küçülmeye yol açabiliyor. Uzmanlar, uyku kalitesini takip etmek için uyku günlüğü tutmayı veya akıllı saat gibi teknolojik araçları kullanmayı öneriyor.

KİMLER RİSK ALTINDA?

Hastalık denildiğinde akla genellikle yaşlılar gelir. Ancak kolon kanseri giderek genç yetişkinlerde de artış gösteriyor.

Risk faktörleri arasında:

Yaş: 50 yaş üstü daha yüksek risk altında olsa da, gençlerde de artış var.

Aile Geçmişi: Ailesinde kolon kanseri olanlarda risk artıyor.

Genetik Faktörler: Lynch sendromu veya ailevi adenomatöz polipozis gibi genetik hastalıklar erken kontrolü zorunlu kılıyor.

Yaşam Tarzı: Kırmızı et ve işlenmiş gıda tüketimi, yetersiz sebze-meyve alımı, hareketsizlik, sigara ve aşırı alkol riski yükseltiyor.

Diğer Hastalıklar: Crohn hastalığı, ülseratif kolit ve tip 2 diyabet gibi kronik hastalıklarda kolon kanseri riski daha yüksek.

Açıklaması
Tayland’da XEC Covid-19 varyantı 5 günde 33 binden fazla vakaya neden oldu. Yeni varyant, mevsimsel gribe göre 7 kat hızlı yayılıyor ve yetkililer önlem çağrısı yapıyor.

Giriş

Tayland’da Ocak 2025’ten bu yana gündemi meşgul eden XEC varyantı, son dönemde 5 gün içinde 33.589 yeni vakaya yol açarak endişe yaratıyor  Sağlık yetkilileri, varyantın mevsimsel gribe göre yedi kat daha hızlı bulaştığını bildirerek, özellikle yaşlı ve kronik hastalığı bulunan grupları korumak üzere acil tedbir çağrısında bulunuyor .

XEC Varyantının Özellikleri

• Kökeni ve Sınıflandırma: XEC, Omicron’un bir alt varyantı olarak ilk kez 2024 ortasında Almanya’da tespit edildi ve hızla farklı coğrafyalara yayıldı .

• Bulaşıcılık Hızı: Chulalongkorn Üniversitesi’nden Dr. Teera Woratanarat’a göre, XEC varyantı influenza virüsüne kıyasla 7 kat daha hızlı yayılıyor

• Şiddeti ve Ölüm Oranı: Varyant, yayılma hızı yüksek olsa da ölüm oranı nispeten düşük kalarak %0.02’lerde seyrediyor. Güncel verilere göre Ocak 2025’ten bu yana 108.891 vaka ve 27 ölüm kaydedildi

Vaka Sayıları ve Trendler

• 5 Günlük Dönem (18–23 Mayıs 2025): 33.589 hasta hastanelere başvurdu, 3 ölüm bildirildi .

• Haftalık Artış: Son hafta içi toplam vaka sayısı bir önceki haftaya göre %35.5 artış gösterdi; 43.213 hasta kayıtlara geçti .

• Bölgesel Dağılım: Bangkok başta olmak üzere büyük şehir merkezlerinde vakalar kritik seviyelere çıkarken, kırsal bölgelerde de artan test oranları vakaların doğru yansıtmaya başladı.

Yetkililerin Uyarıları

• Sağlık Bakanlığı Önlemleri: Bakanlık, okullarda ve bakım evlerinde hastalığın yayılımını azaltmak için test kapasitesini artırdı, ek aşı tedariki planlıyor

• Halk Sağlığı Tavsiyeleri: Maske kullanımı, el hijyeni ve sosyal mesafe gibi temel önlemlerin yanı sıra risk grubundaki bireylerin kalabalık ortamlardan kaçınması öneriliyor.

Alınan ve Önerilen Önlemler

1. Aşı Yenileme Kampanyası: Aşılamada hatırlatma dozlarına erişimi kolaylaştırmak için seyyar ekipler kuruldu.

2. Hızlı Test Noktaları: Yoğun trafiğin olduğu noktalarda ücretsiz hızlı test merkezleri hizmete alındı.

3. Riskli Grupların Korunması: 60 yaş üstü ve kronik hastalığı bulunanlar için evde bakım ve tedavi desteği genişletildi.

4. Halk Eğitim ve Bilgilendirme: Varyant hakkında doğru bilgi akışını sağlamak amacıyla resmi sosyal medya kanallarında bilgilendirici videolar yayınlanıyor.

Sonuç

Tayland’daki XEC varyantı, yüksek bulaşıcılık hızıyla küresel pandeminin yeni bir boyutunu işaret ediyor. 5 günde 33 binden fazla vaka ve 7 kat daha hızlı yayılma eğilimi, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde tedbirleri güncellemeyi zorunlu kılıyor. Erken uyarı sistemleri, aşı kampanyaları ve sağlık altyapısının güçlendirilmesi, varyantın kontrol altına alınmasında kritik rol oynayacak. Halkın bilinçli davranışı ve yetkililerin koordineli çalışması, bu yeni dalgayı hafifletmek için en etkili stratejiler olarak öne çıkıyor.

Bu makale, Tayland’daki XEC varyantı hakkındaki en güncel verilere dayanarak hazırlanmıştır.