Herkes ölecek, ancak o gün gelene kadar daha sağlıklı ve daha uzun yaşayabiliriz. Uzun ömür araştırmacısı ve Sağlık ve Yaşam Boyu Araştırmaları Akademisi başkanı Nir Barzilai’nin çalışmalarını ve savunuculuğunu motive eden temel ilke budur.

New York Albert Einstein Tıp Fakültesi’ndeki Yaşlanma Araştırmaları Enstitüsü’nü yöneten Barzilai, “Bir alan olarak, yaşlanmayı hedeflemek ve hastalıkları önlemek için bir devrime öncülük ediyoruz” diyor.

Yaşlanma, kalp hastalığı, kanser ve Alzheimer dahil olmak üzere birçok hastalığa yol açar. Barzilai de dahil olmak üzere birçok bilim insanı, yaşlanma sürecinin değiştirilebileceğini ve bu sayede hastalıkların önlenebileceğini ve insanların daha uzun süre sağlıklı kalabileceğini düşünüyor. Araştırmacılar, egzersiz, beslenme ve ilaçlar da dahil olmak üzere yaşlanmayı değiştirmenin yollarını araştırıyor.

TIME dergisinin uzun ömür alanındaki liderlerle yaptığı röportajlar dizisi kapsamında, Barzilai ile onu uzun ömür bilimine çeken şeyin ne olduğu ve özellikle ilgisini çeken yaşlanma karşıtı araştırma alanları hakkında konuştuk.

Bu röportaj, anlaşılır olması için özetlenmiş ve düzenlenmiştir.

Uzun ömür araştırmalarına olan ilginizi ne tetikledi?
Çocukken, yaklaşık 13 yaşındayken başladı. O zamanlar 67 yaşında olan büyükbabamla yürürken, bana gençken yaptığı tüm bu şeylerden bahsettiğini hatırlıyorum. Ona baktığımda yaşlı göründüğünü düşündüğümü hatırlıyorum. Kelleşmişti ve yavaş yürüyordu. Birdenbire, “Ah, bir gün ben de yaşlanacağım ve hâlâ bir şeyler yapabileceğim şekilde yaşlanmak istiyorum” düşüncesi aklıma geldi. Yaşlanmanın biyolojisini anlamakla çok ilgilendim.

Daha sonra kronolojik yaş ile biyolojik yaş arasında bir fark olduğunu öğrenmek, [daha iyi yaşlanmak için] böyle bir esnekliğe sahip olduğumuza dair bana umut verdi.

Yaşlanma kaçınılmaz kabul edilirdi. Benim için kaçınılmaz olan şey ölümdür, ancak yaşlanma tamamen değiştirilebilir. Umut buydu, ama şimdi bir vaat. Şu anda bir alan olarak yaptığımız şey bu vaadi gerçekleştirmek… çok yaşlı bir yaşta nasıl genç ölebiliriz.

Sonsuza dek yaşamakla ilgileniyor musunuz?
Hayır, hayır, ölümden korkmuyorum ve ölümsüz de değilim. Ölümden korkan insanlar tanıyorum, ama bu bir inanç, bir din. Ben, hastalıkları önleyebilmek için yaşlanmaya müdahale etmekle ilgileniyorum. Sağlıklı olmamızı ve bir gün ölmemizi istiyorum.

Devamını Okuyun: Sağlık Ölçümlerinizi Takip Etmek Daha Uzun Yaşamanıza Nasıl Yardımcı Olabilir?

150 yıl öncesine kadar yaşam beklentisi 20 ile 30 arasındaydı. Bugün, yaşam süreleri üç kat arttı. Bu çok büyük bir başarı. İnsanların iyi beslenebilmesi için tarımı yönlendirdik, suyu temizledik, kanalizasyon inşa ettik, aşı geliştirdik. Bizi asıl ayakta tutan şey halk sağlığını iyileştirmekti. Bu 150 yıl boyunca, her yıl bir öncekinden biraz daha uzun yaşadık… ta ki 60 yaşına gelene kadar. Sonra aniden, bizi asla öldürmeyen hastalıklara sahip olduk. İnsan evrimi boyunca pandemiler oldu, savaşlar oldu ama insanlar Alzheimer hastalığından, diyabetten veya kalp hastalığından ölmedi. Bunlar yeni hastalıklar, değil mi? Yaşlanma birçok hastalığa neden olur, bu yüzden hastalıklara neden olmadan önce yaşlanmaya müdahale etmeliyiz.

Yani, yaşlanma sürecinin değiştirilebileceğinden emin misiniz?
Evet, bu mümkün. Yaklaşık 850 100 yaşında insan ve ailelerinden veri topladım. 100 yaşını geçmiş kişilerin çoğu insandan 30 yıl sonra hastalığa yakalandıklarını tespit ettik. Ayrıca, “hastalık daralması” dediğimiz bir durum da yaşadılar, yani yaşamlarının sonunda yalnızca çok kısa bir süre hasta oldular.

Yani, daha sağlıklı ve daha uzun yaşayabilen insanlara bir örnek var. Bu bizim kapasitemizde.

100 yaşını geçmiş kişiler için uzun ömürlülüğü sağlayan şeyin esas olarak genetik olduğu doğru. Yani insanlar, “Ah, bu genlerle doğmamışım, yazık” diyebilir. Ama hayır, bu genleri bulduğunuzda, genellikle bu genin yaptığı şeyi yapacak bir ilaç tasarlayabilirsiniz.

Devamını Okuyun: 100 Yaşına Kadar Yaşamanın Sırlarını Keşfetmek

Size bir örnek vereyim. Doğada, küçük köpekler büyük köpeklerden, midilliler ise atlardan daha uzun yaşar. Laboratuvarda, büyüme hormonunu devre dışı bıraktığımızda, [hayvanlar], hormon verdiğimizden çok daha uzun yaşarlar. Yani büyüme hormonunun [ömürde] bir rolü olduğu anlaşılıyor. Yüz yaşını geçmiş insanların yaklaşık %60’ının genomunda büyüme hormonunun etkisini engelleyen bir şey var.

Daha Fazla Bilg
Bize göre büyüme hormonu gençken sizin için iyi. Sizi birçok şeye karşı koruyor. Ancak yaşlandığınızda, vücudunuz çökmeye başlıyor ve enerjinizi büyümeye harcamak istemiyorsunuz. Enerjinizi temelde onarıma harcamanız gerekiyor. Bu, yüz yaşını geçmiş birçok insanın neden korunduğunu açıklayabilir: çünkü büyümeye o kadar fazla enerji harcamıyorlar.

Devamını Okuyun: Bilim İnsanları Bu Günlük Rutinlerin Bilişsel Gerilemeyi Yavaşlatabileceğini Söylüyor

Büyüme hormonuna karşı bir antikor aldık ve bunu hayvanlara verdik ve daha uzun yaşıyorlar.

Bu yüzden bu mekanizmalara, bu yüz yaşını geçmiş genlere bakıyoruz – tek bir gen değil, birkaç gen – ve tedaviler tasarlayıp bunları insanlar gibi yaşlanan hayvanlara veriyoruz. Bu tedavilerin hayvanların yaşam sürelerini uzatıp uzatmadığını görmeye çalışıyoruz. Eğer uzatıyorsa, klinik deneylerde testlere başlayıp bir ilaç geliştirebiliriz.

Amerikan Yaşlanma Araştırmaları Federasyonu, araştırmamızı doğrulamak ve daha fazla uzun ömür geni bulmak için 10.000 yüz yaş üstü bireyi işe aldığımız bir “süper yaşlı” çalışması yürütüyor. Kaydolacak kişileri arıyoruz. Harika bir proje.

Yaşlanmayı yavaşlattığı kanıtlanmış tedaviler veya başka müdahaleler mevcut mu?

Uyku, egzersiz, beslenme ve sosyal bağlantının optimizasyonunun biyolojik temelleri var ve bu müdahaleler her yaş için iyi.

Şu anda alanımızdaki en büyük sorun, sürekli duyduğumuz gürültü: gençlik iksiri olarak pazarlanan her şey.

Takviyeler çok büyük bir sorun. Her şeyden önce, satın aldığınız şişeler iddia ettikleri içeriği içermiyor olabilir. Ayrıca, bazı insanlar bu takviyelerden bol miktarda almanız gerektiğini söylüyor, ancak her zaman bilmediğimiz veya anlamadığımız etkileşimler olabilir. Yakın tarihli bir makaleden, multivitamin kullanan kişilerin ölüm riskinin daha düşük olmadığını biliyoruz.

Öte yandan, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanan ve yaşlanmanın biyolojisini de hedef aldığı görülen ilaçlar var. Bunlar arasında [diyabet ilacı] metformin, GLP-1 ilaçları ve osteoporoz için kullanılan bifosfonatlar yer alıyor. [Güvenliklerini ve etkinliklerini] belirlemeye çalışıyoruz. Bu, devam eden bir çalışma.

Şahsen sağlığım için aralıklı oruç tutuyorum. Yaşlanmanın biyolojisini incelemeye başladığımda, kalorileri kısıtlanan laboratuvar hayvanlarının kardeşlerinden daha uzun ve daha sağlıklı yaşadıklarını fark ettim. İnsanlar bunu, daha az yiyecek tüketenlerin daha uzun yaşadığı anlamına geldiğini sanıyor, ama aslında asıl önemli olan oruç tutmak.

Herkes için değil ama yapanlar gerçekten keyif alıyor. Her gün yaklaşık 16 saat oruç tutuyorum; akşam yemeğini yedikten sonra saymaya başlıyorum. Sağlığım üzerinde büyük bir etkisi oldu. Biraz kilo verdim ama aynı zamanda kas da kazandım. Gün içinde bazen yaşadığım sersemliği kaybettim.

Uzun ömür alanına bir bütün olarak bakıldığında, şu anda sizi en çok heyecanlandıran şey ne?
Sağlık ve Yaşam Boyu Araştırmaları Akademisi başkanı olarak taraf tutmamaya çalışıyorum, değil mi? Ama sadece üç şeyden bahsedeceğim. Her şeyden önce, sol saha oyuncusu diyebileceğim bir şey var: hiperbarik oksijen. Kulağa çılgınca geliyor… saatlerce çok yüksek oksijenli bir oda. Ama aslında kulağa geldiği kadar çılgınca değil. Hayvanlarda yaşlanmanın biyolojisini nasıl etkilediğini anlamak için bu odaları laboratuvarıma getirdim.

BACAK VE AYAKLARDAKİ DEĞİŞİKLİKLER NE ANLAMA GELİYOR?

Uzmanlar, bacak ve ayaklarda görülen şişlik, kızarıklık veya uyuşmanın, akciğer kanserinin dolaşımı, oksijen taşınmasını ve lenfatik akışı etkilediğinin bir göstergesi olabileceğini belirtiyor.

Akciğer kanseri işareti olabilecek olası işaretler şunlar:

BACAK VE AYAKLARDA ŞİŞLİK (Periferik ödem)

Bacak, ayak ve bileklerdeki şişlik, akciğer kanserine bağlı en sık görülen belirtilerden biri. Tümör büyümesi nedeniyle damar veya lenf tıkanıklığı, kemoterapi ve bazı hedefe yönelik tedavilerin yan etkileri ile kalp veya böbrek komplikasyonları ödemin başlıca nedenleri arasında.

AĞRI, KIZARIKLIK VE SICAKLIK (Olası kan pıhtıları)

Akciğer kanseri hastalarında derin damar trombozu riski önemli ölçüde artıyor. Tek bacakta ağrı, hassasiyet, sıcaklık ve kızarıklık, olası bir kan pıhtısının işaretleri olabilir. Pıhtının akciğerlere gitmesi durumunda hayatı tehdit eden bir pulmoner emboli riski doğuyor.

UZMANLAR NE ÖNERİYOR?

Yeşil çay günlük alışkanlık halindeyse, ilaç ve takviyelerin alım zamanını ayarlamak büyük fark yaratabiliyor. Basit önlemlerle, örneğin çayı ilaçlardan bir saat önce veya sonra tüketmek, olası etkileşimleri azaltabiliyor. Uzmanlar, bu tür ayarlamaların en güvenli şekilde yapılabilmesi için sağlık profesyonellerine danışılması gerektiğini belirtiyor.

Bu makale sadece genel bilgi verme amacıyla yazılmıştır ve doktor tavsiyesi olarak ele alınmaması gerekir. Makalenin içeriğinden yola çıkarak okurun kendi başına koyduğu teşhislerden ntv.com.tr sorumlu değildir. Sağlığınızla ilgili herhangi bir endişeniz varsa doktorunuza danışın.