Kadın Haklarına Destek ve Protesto Şarkısıyla Gelen Tepkiler

 Açıklaması: İranlı müzisyen Mehdi Yarrahi, kadın haklarına destek ve İran’ın katı kıyafet kurallarını eleştiren protest şarkısı nedeniyle 74 kırbaç cezasına çarptırıldı. Makalede olayın detayları, şarkı sözleri ve toplumsal tepkiler ele alınıyor.

Olayın Arka Planı

İran, kadınların kamu alanında belirli giyim kurallarına uyması konusunda uzun süredir tartışmalı yasal düzenlemelere sahip. Bu düzenlemeler, son yıllarda ülke genelinde başlayan protesto hareketlerine ve özgürlük taleplerine de zemin hazırladı. Bu bağlamda, ünlü müzisyen Mehdi Yarrahi, Eylül 2023’te yayımladığı protest şarkısıyla dikkat çekti. Yayımladığı “Your Headscarf (Roo Sarito)” ya da halk arasında “Başörtün” olarak bilinen parça, İslam toplumunun katı ahlak ve gelenek kurallarını hedef alıyordu

.

Şarkının İçeriği ve Suçlamalar

Yarrahi’nin şarkısının sözleri, kadınların özgürleşmesi ve başörtüsü zorunluluğuna karşı bir meydan okuma niteliği taşıyordu. Şarkının nakarat bölümünde yer alan ifadeler şu şekilde:

“Eşarbını çıkar, güneş batıyor / Eşarbını çıkar, hoş parfümün havayı dolduruyor / Eşarbını çıkar, bırak saçların aksın / Korkma, aşkım! Gül, gözyaşlarını protesto et.”

Bu sözler, hem sembolik hem de direkt eleştiri içerdiği için İran makamları tarafından “yasa dışı şarkı yayını” kapsamında değerlendirilerek yargı sürecine tabi tutuldu

Mahkeme Kararı ve Cezai İşlemler

İran’da devrimin ahlak anlayışını korumaya yönelik uygulanan yasalardaki esneklik, protesto eylemlerine de ceza olarak yansıyor. Mehdi Yarrahi, söz konusu şarkıyı yayımladıktan sonra tutuklanmış, mahkeme tarafından 2 yıl 8 ay hapis cezası verilmiş ve daha sonra bu ceza elektronik kelepçe uygulamasına çevrilmişti. Ancak, kefaletin iadesinin gerçekleşebilmesi için 74 kırbaç cezasının infaz edilmesi şartı koşulmuştu.

Sanatçının avukatı Zahra Minuei, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Tahran’daki Ahlaki Güvenlik Savcılığı’nda cezanın tam ve eksiksiz olarak uygulandığını” belirtti. Yarrahi ise, sosyal medya hesabında şu ifadesiyle tepki gösterdi:

“74 kez kırbaç cezasını çekmeye hazırım. Bu insanlık dışı işkenceyi kınıyorum, ancak iptal talebinde bulunmayacağım.”

Bu açıklamalar, cezai işlemlerin artık tamamlandığını ve yargı sürecinin sonlandığını ortaya koyuyor

Toplumsal Tepkiler ve Uluslararası Yankılar

Mehdi Yarrahi’nin aldığı cezai işlem, hem İran içindeki hem de uluslararası arenada geniş yankı uyandırdı. İnsan hakları savunucuları ve aktivistler, cezanın kadına yönelik politikaların bir misillemesi olduğunu savunurken; Nobel Barış Ödülü sahibi aktivist Narges Mohammadi, cezayı “Kadın, Yaşam, Özgürlük hareketine atılmış bir darbe” olarak niteliğinde

Ayrıca, ünlü oyuncu Taraneh Alidoosti de sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımla İran rejimini sert eleştirdi. Bu tür tepkiler, İran’da ifade özgürlüğü ve kadın hakları konularında süregelen baskıların altını çiziyor.

Olayın Geniş Çerçevedeki Önemi

Mehdi Yarrahi’nin cezası, İran’daki sanat ve ifade özgürlüğü üzerindeki kısıtlamaların somut bir örneği olarak değerlendiriliyor. Özellikle Mahsa Amini olayının ardından başlayan “Kadın, Yaşam, Özgürlük” hareketi, toplumda geniş çaplı protestoları tetiklemişti. Yarrahi’nin şarkısı ve aldığı ceza, bu protesto hareketinin sembollerinden biri haline gelmiş durumda.

Uzmanlar, bu tür cezaların, sanatsal ifade ve özgürlük alanında korku yaratma amacı taşıdığını ve uzun vadede toplumsal değişim taleplerini zayıflatabileceğini belirtiyorlar.

Sonuç ve Değerlendirme

İran, resmi söylemlerle ahlakı ve gelenekleri koruma iddiasında bulunurken, özellikle kadın hakları ve özgürlükler söz konusu olduğunda uluslararası kamuoyunda eleştirilere maruz kalıyor. Mehdi Yarrahi’nin protest şarkısı nedeniyle aldığı 74 kırbaç cezası, bu baskı politikalarının ve ifade özgürlüğüne yönelik kısıtlamaların ne denli sert uygulandığının bir göstergesi olarak öne çıkıyor.

Bu olay, yalnızca İran içindeki tartışmaları derinleştirmekle kalmıyor, aynı zamanda dünya genelinde özgürlük, insan hakları ve sanatsal ifade konularında farkındalık yaratmaya devam ediyor.