Türkiye’de milyonlarca ev hanımı, uzun yıllardır yüksek sigorta primleri ve zorlu emeklilik şartları nedeniyle sosyal güvenceye tam erişim sağlayamamaktadır. Seçim dönemlerinde verilen prim desteği ve “yıpranma hakkı” sözü, ev hanımlarının sosyal güvenlik sisteminden faydalanabilmeleri için umut vaat eden önemli bir adım olarak gündeme gelmişti. Peki, bu düzenleme ne zaman hayata geçecek ve ev hanımlarını neler bekliyor?

Yüksek Prim Maliyeti ve Mevcut Durum

Çalışma hayatına katılmayan ev hanımları, sosyal güvenceye erişim için isteğe bağlı sigorta sistemine yönelmek durumunda kalıyor. Ancak, yüksek prim bedelleri ev hanımlarını bu sistemde uzun süre kalabilmekten alıkoyuyor.

• Örnek rakamlar: 2024 yılında ev hanımları aylık en az 6.400 TL prim öderken, 2025 itibarıyla bu rakamın 8.320 TL’ye yükselmesi bekleniyor.
• Bu artış, ev hanımlarının bütçesini zorlamakta ve sistemden erken çıkışlara yol açmaktadır.

Seçim Sözü: Prim Desteği ve Yıpranma Hakkı

Hükümet, seçim dönemlerinde ev hanımlarının yaşam standartlarını yükseltecek düzenlemeler yapacağına dair vaatlerde bulundu. Söz konusu vaatler kapsamında:

• Prim desteği: Ev hanımlarının ödedikleri sigorta primlerinin üçte birinin devlet tarafından karşılanması planlanıyor. Bu destek sayesinde, mevcut yüksek prim maliyeti önemli ölçüde hafifletilmeyi hedefliyor.
• Yıpranma hakkı: Her prim yatırdıkları yıl için belirli sayıda (örneğin, en az 90 gün) yıpranma hakkı tanınarak erken emeklilik şartları iyileştirilecek. Böylece, ev hanımları daha kısa sürede emeklilik hakkına kavuşabilecek.

Erken Emeklilik İçin Yeni Düzenlemeler ve Şartlar

Yeni düzenlemelerle ev hanımlarının sosyal güvenceye erişimi kolaylaştırılacak; öne çıkan unsurlar şunlardır:

• İsteğe Bağlı Sigorta: Ev hanımları, çalışma hayatında aktif yer almasalar da, kendi primlerini ödeyerek isteğe bağlı sigorta kapsamında emeklilik hakkı elde edebilecek.
• Prim Gün Sayısı ve Yaş Şartında İndirim:
  • Mevcut durumda ev hanımlarının emekli olabilmesi için uzun süre prim yatırmaları gerekirken, yeni düzenlemede kısmi emeklilik koşulunun 4500 prim gününe çekilmesi öngörülüyor.
  • Normalde Bağ-Kur kapsamında emeklilik için 5400 prim günü ve belirli yaş şartları aranırken, yeni sistemle bu şartlarda da indirim yapılacak.
• Çocuk Sayısının Etkisi: Düzenlemede çocuk sayısına göre de emeklilik yaşında indirim yapılması planlanıyor; bu sayede ev hanımlarının ailevi yükleri dikkate alınarak daha erken emekli olabilmeleri sağlanacak.

Uzman Görüşleri ve Beklentiler

Sosyal Güvenlik uzmanları, özellikle SGK’nın ev hanımlarının sisteme dahil olmasında yaşadığı zorluklara dikkat çekiyor. Örneğin, Sosyal Güvenlik Başuzmanı İsa Karakaş, yüksek primlerin ev hanımlarını sigortalı kalmaktan alıkoyduğunu ve devletin sözünü tutmaması durumunda, bu kesimin sistemden çekileceğini ifade ediyor.
Ayrıca;

• Uzmanlar, prim desteğinin devreye girmesiyle ev hanımlarının hem bütçelerini rahatlatacak hem de sosyal güvenlik kapsamında haklarını elde edeceklerini belirtiyor.
• Siyasi arenada, ev hanımlarına yönelik bu düzenlemenin seçim vaatlerinden öte somut adımlarla hayata geçirilmesinin beklendiği vurgulanıyor.

Hükümetin Atacağı Adımlar

Meclis gündeminde yer alan torba yasa teklifleri ve ilgili düzenlemelerle birlikte, hükümetin ev hanımlarına yönelik prim desteği ve yıpranma hakkı uygulamasını en kısa sürede hayata geçirmesi bekleniyor.

• Uygulama tarihi: Bazı kaynaklar, bu düzenlemenin 29 Mayıs sonrasında yürürlüğe girebileceğini öne sürerken, yetkililer çalışmaların devam ettiğini ve nihai tarihin yakın gelecekte belirleneceğini ifade ediyor.
• Devlet desteği: Devlet, ev hanımlarının ödedikleri primlerin aylık olarak belirli bir oranda (örneğin üçte biri) karşılanacağı gibi, prim destek miktarı yıllık 12.000 TL gibi üst sınırlarla sınırlandırılacak.

Sonuç

Ev hanımlarına yönelik prim desteği ve yıpranma hakkı düzenlemesi, milyonlarca kadının sosyal güvenceye kavuşması açısından umut verici bir gelişme olarak görülüyor. Yüksek prim maliyetlerinin yarattığı sıkıntıyı hafifletecek ve erken emeklilik şartlarını iyileştirecek bu düzenleme, hem ekonomik hem de sosyal açıdan önemli bir adım niteliğinde.
Hükümetten gelecek somut adımlar ve açıklamalar, ev hanımlarının beklediği sosyal güvenceye ulaşmalarında belirleyici olacak. Bu düzenlemelerin hayata geçmesiyle birlikte, ev hanımları artık emeklilikte daha az prim ödeyerek, daha erken ve daha rahat bir emeklilik sürecine adım atabilecek.