Daha fazla hava durumu tahmini: 15 günlük hava durumu İstanbul
Bizimle İletişimde Kalın

Teknoloji

Dev kara delik uyandı: Gökbilimciler ilk kez böylesini gördü

Yayımlandı

üzerinde

Bilim insanlarını etkileyen benzeri görülmemiş kozmik olaylardan biri daha yaşandı. 

Dünya’dan yaklaşık 300 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir galaksinin kalbindeki, yakın zamana kadar aktif olmayan süper kütleli , gökbilimcilerin böyle bir kozmik titandan gördükleri en büyük ve en güçlü X-ışını patlamalarından birini yaşarken görüntülendi.

Naftemporiki’de yer alan habere göre bu aktif faz, etrafındaki maddeyi yutan ve yarı periyodik patlamalar (QPE) adı verilen kısa ömürlü parlama olaylarıyla patlayan süper kütleli kara deliğin uyanışını işaret ediyor.
 
Kara delik onlarca yıldır sessizliğini koruyor ve galaksisinin merkezi olan “aktif galaktik çekirdek” veya “AGN” adı verilen bölgeye hakim durumda.

Ekip bu kozmik AGN cismine “Ansky” adını verdi. Ansky’nin uyanışı ilk olarak 2019’un sonlarında tespit edilmiş ve NASA’nın Swift X-ışını uzay teleskobu ile oluşumunu izleyen gökbilimciler uyarılmıştı.

Şubat 2024’te gökbilimciler, Ansky’ye güç veren kara deliğin oldukça düzenli aralıklarla parlamalarla patladığını görmeye başladılar. Bu durum eşsiz bir fırsat yarattı ve süper kütleli bir kara deliğin patlamasını gerçek zamanlı olarak izlemek mümkün hale geldi.

“YÜZ KAT DAHA FAZLA ENERJİ AÇIĞA ÇIKIYOR”

Dev kara deliği gözlemlemek ve veri toplamak için bir dizi yer tabanlı ve uzay tabanlı teleskop ve görev kullanan araştırma ekibinin bir üyesi olan Massachusetts Enstitüsü’nden (MIT) Johin Chakraborty, şunları söyledi: “Ansky’den gelen X-ışını patlamaları, tipik bir QPE’de gördüğümüzden on kat daha büyük ve on kat daha parlak. Bu patlamaların her biri, başka yerlerde gördüğümüzden yüz kat daha fazla enerji açığa çıkarıyor”

Ansky’nin patlamalarının ayrıca, yaklaşık 4,5 gün süren, şimdiye kadar gözlemlenen en uzun periyodu gösterdiğini belirten Chakraborty, “Bu, modellerimizi sınırlarına kadar zorluyor ve bu X-ışını flaşlarının nasıl oluştuğuna dair mevcut fikirlerimize meydan okuyor” dedi.

Okumaya Devam Et
Yorum yapmak için tıklayın

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Teknoloji

Hawking’in teorisi test edildi: “En güçlü fiziksel kanıt”

Yayımlandı

üzerinde

2015’te kütleçekim dalgalarını ilk kez doğrudan tespit eden LIGO, 10. yıl dönümünde yeni bir tarihi gözlem duyurdu. LIGO-VIRGO-KAGRA ekibi, ilk keşfe benzer bir kara delik birleşmesi saptadı.

EŞİ GÖRÜLMEMİŞ TESTLER

Bu kez, dedektörlerin son 10 yılda artan hassasiyeti sayesinde sinyal çok daha net kaydedildi ve Genel Görelilik teorisine dair eşi görülmemiş testler yapılabildi.

Araştırma, Physical Review Letters dergisinde “GW250114: Hawking’in alan yasasını ve kara deliklerin Kerr doğasını test etmek” başlığıyla yayımlandı.

Bilim insanları, birleşme sırasında yayılan kütleçekim dalgalarının frekanslarını inceleyerek, Stephen Hawking’in 1971’de öne sürdüğü kara delik alan teoremi için şimdiye kadarki en güçlü gözlemsel kanıtı elde ettiklerini açıkladı.

HAWKİNG’İN TEORİSİ NEYDİ?

Hawking, 1971 yılında kara deliklerin yüzey alanına dair bir fizik yasası önerdi:

Bir kara deliğin olay ufku (event horizon) yüzey alanı hiçbir zaman küçülemez, sadece aynı kalabilir ya da büyüyebilir. Yani, kara delikler birleştiğinde veya madde yuttuklarında toplam yüzey alanı artar, ama hiçbir durumda azalmaz.

Bu teoriye göre, kara deliklerin yüzey alanı da zamanla yalnızca artar. Bu yüzden “kara deliklerin ikinci yasası” olarak da anılır. Hawking’in bu fikri, kara deliklerin termodinamik özellikleri olduğunu ve aslında doğa yasalarıyla sıkı bir bağa sahip olduklarını ortaya koyan önemli bir dönüm noktasıdır.

Okumaya Devam Et

Teknoloji

Twitter (X) çöktü mü, sorun mu var? 10 Eylül 2025 X hata bildirimi

Yayımlandı

üzerinde

Masaüstü ve mobil uygulama üzerinden  platformu X’e (eski adıyla ) giriş yapmak isteyen bazı kullanıcılar, hata ile karşılaştıklarını, trendler bölümüne erişemediklerini ve medya yüklemede hata aldıklarını belirtti. 

Henüz Twitter’da erişim sorunun kaynağına ve çözümüne ilişkin resmi bir açıklama yapılmadı.

Downdetector’a göre bazı kullanıcılar, hesaplarına giriş yapamadıklarını ve hata mesajları aldıklarını bildirse de genel anlamda bir erişim problemi yaşanmıyor.

Okumaya Devam Et

Teknoloji

Twitter (X) çöktü mü, sorun mu var? 10 Eylül 2025 X hata bildirimi

Yayımlandı

üzerinde

Masaüstü ve mobil uygulama üzerinden  platformu X’e (eski adıyla ) giriş yapmak isteyen bazı kullanıcılar, hata ile karşılaştıklarını, trendler bölümüne erişemediklerini ve medya yüklemede hata aldıklarını belirtti. 

Henüz Twitter’da erişim sorunun kaynağına ve çözümüne ilişkin resmi bir açıklama yapılmadı.

Downdetector’a göre bazı kullanıcılar, hesaplarına giriş yapamadıklarını ve hata mesajları aldıklarını bildirse de genel anlamda bir erişim problemi yaşanmıyor.

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar