Bilinmeyenlerin Mezarlığı — Gazze’de Kimliği Tespit Edilemeyen Cesetler Toplu Defin Ediliyor

FatihDoganMedya | 11 Kasım 2025 — 14:12 (TSİ) · Okuma süresi: 4 dk

İsrail saldırıları ile cezaevlerinde hayatını kaybettiği bildirilen Filistinlilerin kalıntıları arttıkça, Gazze yetkilileri birçok cenazenin kimliğini tespit edemiyor ve bu kişileri “bilinmeyenler” olarak toplu mezarlara defnetmek zorunda kalıyor. Yerel sağlık ve sivil savunma kaynakları, ceset alışverişleri ve iade edilen kalıntıların çoğunda kimlik tespiti için gereken şartların sağlanamadığını bildiriyor.

Kimler gömülüyor, neden tespit edilemiyor?

Gaza Sağlık Bakanlığı ve sivil savunma ekipleri, İsrail tarafından teslim edilen kalıntılar arasında çürümüş, ağır hasarlı veya kimlik tespiti için gerekli aile verileriyle eşleştirilemeyen çok sayıda beden bulunduğunu söylüyor. Bazı dosyalarda, ölülerin üzerinde işkence izlerine dair raporlar da yer alıyor; bu durum adli tıp incelemelerini ve kimlik tespitini daha da zorlaştırıyor.

Birleşmiş Milletler ve uluslararası sağlık örgütleri, Gazze’deki adli tıp altyapısının ve soğuk zincirin büyük ölçüde zarar gördüğünü, bu nedenle yoğun bozunma ve eksik otopsi imkânlarının kimlik tespitini engellediğini belirtiyor. Ayrıca ailelerin de savaş ve yer değiştirmeler nedeniyle yakınlarını arama süreçlerinde ciddi güçlüklerle karşılaştığı aktarılıyor.

Son rakamlar ve değişim mekanizması

ABD destekli ateşkes kapsamında uygulanan ceset değişimi mekanizması çerçevesinde İsrail, belirli aralıklarla Gazze’ye ölülerin kalıntılarını teslim ediyor. Yerel kaynaklar ve uluslararası yayınlar, şu ana kadar teslim edilen yüzlerce kalıntı arasında yalnızca sınırlı sayıda cesedin kesin olarak kimliklendirilebildiğini bildiriyor. Bazı haber ajanslarına göre teslim edilen kalıntıların toplamı ve kimliklendirme sayıları farklılık gösteriyor; resmi rakamlar ve kesin identifikasyon süreçleri halen belirsiz

Nerelere gömülüyor — “Bilinmeyenler Mezarlığı”

Gazze’nin merkezi bölgelerinde, özellikle Deir el-Balah ve Khan Younis civarında, kimliği tespit edilemeyen kalıntılar için ayrılan toplu mezarlar oluşturuldu. Sağlık ve sivil savunma ekipleri, sınırlı alan ve kaynak nedeniyle bazı definleri toplu olarak gerçekleştirmek zorunda kaldıklarını belirtiyor. Cenaze törenleri genellikle kısıtlı katılımla ve hızlı bir şekilde yapılıyor; birçok aile ise kimlik tespit edilemediği için ferdî defin yapamıyor.

Uluslararası boyut ve hukuki çağrılar

Geçmişte Nasser ve al-Shifa hastanelerindeki toplu mezar vakaları uluslararası toplumun dikkatini çekmiş; BM ve insan hakları kuruluşları bağımsız soruşturmalar çağrısında bulunmuştu. Bugün yeniden gündeme gelen kimliği tespit edilemeyen cenazeler meselesi, insani hukuk ve savaş suçları iddialarını yeniden tartışmaya açıyor. Uluslararası aktörler adli tıp ekiplerinin Gazze’ye erişimi, cesetlerin korunması ve tarafsız soruşturmaların yapılması konusunda çağrılar yapıyor.

Gazze yetkililerinin kapasite sorunu

Yerel yetkililer, ailelerin defin hakkı ve kimlik tespiti sürecini mümkün kılmak için daha fazla adli tıp malzemesi, soğuk hava depoları ve eğitimli personel talep ediyor. Mevcut koşullar altında, yetkililer “onurlarına uygun defin” sağlamak için ellerinden geleni yaptıklarını ancak kaynakların yetersiz olduğunu yineliyor.

Ne yapılıyor / ne yapılmalı?

• Uluslararası adli tıp ekiplerinin ve Kızıl Haç gibi tarafsız kurumların erişiminin sağlanması,

• Soğuk zincir ve laboratuvar altyapısının acil güçlendirilmesi,

• Teslim edilen kalıntıların kayıt altına alınması ve ailelerle eşleştirme süreçlerinin şeffaflaştırılması uzmanlar tarafından öncelik olarak gösteriliyor.

Küçük not: Bu haber, Gazze’den uluslararası ajansların ve yerel makamların bildirdiği raporlar, saha fotoğrafları ve sağlık yetkililerinin açıklamaları temel alınarak hazırlanmıştır. Farklı kaynaklarda rakam ve ayrıntıların değişiklik gösterdiği noktalar olabilir; gelişmeler oldukça güncelleme yapılacaktır.