FatihDoganMedya 
Yayın tarihi: 21 Ağustos 2025

Özet (kısa):

• Sağlık Bakanlığı, 81 ildeki kamu hastanelerine gönderilen talimatla ameliyathane ve endoskopi ünitelerinin mesai düzenlemesini hatırlattı; bazı birimlerin hafta içi akşam saatlerine, hafta sonu mesailerine açılması gündemde.

• Yeni uygulama kapsamında, birçok habere göre ameliyathane ve endoskopi üniteleri hafta içi 22:00’ye kadar; hafta sonları 08:00–17:00 arasında hizmet verecek.

• Bakanlık “mesai dışı hizmet uygulamaları konusunda doğru bilgilendirme yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur” diyerek sürecin mevzuata uygun yürütüleceğini vurguladı.

• İstanbul Tabip Odası ve bazı sağlık sendikaları uygulamaya tepki gösterdi; çalışan sağlığı ve hasta güvenliği açısından riskler olduğuna dikkat çekildi.

• Bakanlığın mesai dışı hizmetlere ilişkin çerçevesi ve planlama esasları, 2025 başında yayımlanan “Sağlık Tesislerinde Mesai Dışı Sağlık Hizmeti” usul ve esaslarıyla belirleniyor.

Giriş — Ne oldu?

Sağlık Bakanlığı tarafından illere gönderilen yazılara ve yerel sağlık müdürlükleri talimatlarına göre, kamu hastanelerinde ameliyathane ve endoskopi gibi randevulu/prosedürel birimlerin mesai saatlerinde esneme öngören uygulamalar gündeme geldi. Bazı haberlerde, bu birimlerin hafta içi 22:00’ye kadar ve hafta sonları 08:00–17:00 aralığında çalıştırılmasının istendiği belirtiliyor. Bu gelişme, hem sağlık çalışanları hem de hasta yakınları arasında dikkat çekti

Bakanlık ne dedi?

Bakanlık, medyaya yansıyan bazı haberler ve sosyal medya paylaşımları üzerine resmi açıklama yayımladı. Açıklamada özetle:

• “Şu anki uygulamalar ve mevzuata aykırı bir yazı veya genelge bulunmamaktadır; 04.08.2025 tarihinde kurumlara hatırlatma yazısı gönderilmiştir.”

• Mesai dışı, nöbet ve vardiyalı çalışma uygulamalarının yürürlükteki düzenlemeler çerçevesinde yapıldığı; çalışma planlarının mevzuata uygun şekilde düzenleneceği ve sağlık çalışanlarının mağdur edilmeyeceği vurgulandı.

Bakanlık açıklaması, uygulamanın tümüyle “genel ve tek taraflı bir dayatma” olarak yorumlanmaması gerektiğini; yerleşik mevzuat içinde planlama ve ek ödeme esaslarına göre hareket edileceğini belirtiyor.

Hangi kurallara dayanıyor? (Mevzuat)

Bakanlığın mesai dışı hizmetlere ilişkin genel çerçevesi, “Sağlık Tesislerinde Mesai Dışı Sağlık Hizmeti Sunumuna Yönelik Usul ve Esaslar” belgeleri ile belirleniyor. Bu düzenlemeler; mesai dışı poliklinik, görüntüleme, ameliyathane ve benzeri birimlerin ne zaman, hangi koşullarda açılabileceğini; hangi personel kadrolarının görev yapabileceğini ve ek ödeme planlamasını içeriyor. Yani uygulamanın hukuki altyapısı 2025’te yayınlanan usul ve esaslara dayandırılıyor.

Sağlık camiasından tepkiler

İstanbul Tabip Odası başta olmak üzere bazı tabip odaları ve sendikalar, uygulamaya anında tepki gösterdi. Temel itirazlar:

• Çalışanın rızası olmadan mesai dışı çalıştırılmasının kabul edilemeyeceği,

• Uzayan çalışma saatlerinin hem personel sağlığını hem de hasta güvenliğini riske atacağı,

• Planlama yapılmadan “genel talimat” gibi algılanabilecek uygulamaların iş yükünü artıracağı yönünde.

Hastalar ve randevular — Ne değişecek?

• Randevulu ameliyat ve endoskopi programlarında esneklik sağlanarak daha fazla randevu açılması amaçlanıyor; bu sayede bekleme sürelerinin kısaltılması hedefleniyor.

• Ancak hangi hastanenin hangi gün/saatte mesai dışı hizmet vereceği hastane yönetimlerince önceden ilan edilmek zorunda. Usul ve esaslar, mesai dışı çalışma yapacak tesislerin bunları duyurmasını öngörüyor.

Hastane yönetimleri ne yapacak?

• Her sağlık tesisinin, mesai planlamalarını ve mesai dışı çalışacak personel listesini ek ödeme dönemi öncesinde belirlemesi gerekiyor.

• Ayrıca hastaneler, mesai dışı saatlerde hangi hizmetlerin verileceğini ve randevu kurallarını kamuoyuna duyurmakla yükümlü. Bu ilke, uygulanabilirliğin ve şeffaflığın sağlanması için kritik.

Olası riskler ve uzman uyarıları

Uzmanlar ve tabip odaları, şu risklere dikkat çekiyor:

• Uzun çalışma saatlerinin yorgunluk nedeniyle cerrahi komplikasyon ve hata riskini artırabileceği,

• Ek ödeme ve nöbet düzenlemelerinin açık, adil ve mevzuata uygun yapılmaması hâlinde personel mağduriyeti doğacağı,

• Yoğunlaşan hasta trafikleri yönetilmezse kalite ve hasta memnuniyetinde düşüş yaşanabileceği.

Ne zaman yürürlüğe giriyor? (Zamanlama)

Haber kaynakları ve Bakanlık açıklamaları uygulamanın bazı illerde ve bazı hastane gruplarında (ör. ikinci ve üçüncü basamak) pilot veya kademeli olarak uygulanabileceğini işaret ediyor. Kesin tarih ve kapsam için illerdeki sağlık müdürlükleri ve hastane baştabipliklerinin duyuruları takip edilmelidir.

Sıkça Sorulan Sorular (Kısa)

1. Bu değişiklik tüm kamu hastanelerini kapsıyor mu?
Bazı haberlere göre 81 ildeki ilgili birimlere talimat gönderildi; fakat hangi hastanenin hangi birimde tam uygulama yapacağı hastane yönetimlerinin planlarına göre değişecek.

2. Sağlık çalışanlarının onayı alınmadan mesai dışı çalıştırılacak mı?
Bakanlık, tüm uygulamaların mevzuata uygun yürütüleceğini ve çalışan mağduriyetine izin verilmeyeceğini belirtiyor; tabip odaları ise uygulamanın çalışan rızası olmadan uygulanmasının kabul edilemez olduğunu vurguluyor.

3. Hastalar bundan nasıl etkilenir?
Randevu bekleme süreleri kısalabilir; ancak hizmet kalitesi ve güvenliği için hangi hastanenin ne zaman hizmet vereceğini takip etmek önem taşıyor.

Sonuç — Ne izlemeli?

Kamu hastanelerindeki mesai düzenlemelerine ilişkin uygulama, hem sağlık hizmetlerine erişimi artırma hedefi taşıyor hem de sağlık çalışanları açısından tartışmalara yol açıyor. En güvenilir bilgi, Sağlık Bakanlığı’nın resmi duyuruları, ilgili il sağlık müdürlüklerinin yazıları ve hastane baştabipliklerinin ilanları olacaktır. Ayrıca tabip odaları ve sendikalar tarafından gelecek açıklamalar da konuya dair işçi sağlığı ve hasta güvenliği perspektifini gösterir.

BAĞIRSAK ALIŞKANLIKLARINDA DEĞİŞİKLİK

Dışkınızda herhangi bir değişiklik fark ederseniz, görmezden gelmeyin. Evet, doğru duydunuz. Dışkınızı nasıl yaptığınız gerçekten önemlidir. Çalışmalar, kolorektal hastaların bağırsak alışkanlıklarındaki değişikliklerden şikayetçi olduğunu sürekli olarak göstermiştir. Kabızlık, ishal, daralma veya dışkılama sıklığı gibi herhangi bir değişiklik göz ardı edilmemelidir. Bu belirtiler birkaç haftadan uzun sürerse, sağlık uzmanınıza danışmalısınız.

DIŞKIDA KANAMA

Rektal kanama, kolon kanserinin belirgin bir belirtisidir. Çalışmalar, rektal kanamanın diğer faktörlerle birlikte kolorektal kanserin habercisi olduğunu göstermiştir.

Tuvalet kağıdında dışkıda kan görürseniz, hemen doktorunuza danışın. Kan, dışkıda koyu veya parlak kırmızı lekeler olarak görünebilir. Hemoroid gibi diğer rahatsızlıklar da rektal kanamaya yol açabilse de, nedenini bulmak önemlidir.

Koşunun; sindirimi iyileştirdiği, inflamasyonu azalttığı ve kilo kontrolünü destekleyerek kolon kanserine karşı önemli bir kalkan oluşturduğu uzun süredir biliniyor. Düzenli fiziksel aktivitenin kanser riskini azalttığı, teşhis sonrası iyileşme sürecini hızlandırdığı birçok bilimsel çalışmayla ortaya kondu.

Buna karşın ABD’de Inova Schar Kanser Enstitüsü tarafından yapılan yeni bir araştırma, yoğun uzun mesafe koşularının farklı bir tabloya işaret edebileceğini ortaya koydu. Çalışmada, 35-50 yaş arası maraton ve ultramaraton koşucuları incelendi. Sonuçlarda, katılımcıların %15’inde kolon kanserine dönüşme riski yüksek olan ileri evre adenom tespit edildi. Bu oran, genel toplumda görülen %1-2’lik seviyenin oldukça üzerinde.

Buna rağmen uzmanlar, düzenli koşunun kolon kanseri riskini büyük ölçüde azalttığının altını çiziyor. Koşu; bağırsak hareketliliğini artırarak sindirimi destekliyor, kronik inflamasyonu azaltıyor ve obeziteye bağlı riskleri düşürüyor. Ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser hücrelerine karşı doğal bir savunma sağlıyor.

KOLON KANSERİNİ ATLATANLARA DA FAYDALI

Araştırmalar, düzenli egzersiz yapan kolon kanseri hastalarının hastalığın tekrarlama ihtimalinin azaldığını ve yaşam kalitelerinin yükseldiğini gösteriyor. Düzenli koşu, tedavi sürecinde enerji artışı ve yorgunlukla mücadelede de etkili oluyor.

Uzmanlar, kolon sağlığı için koşunun doğru şekilde hayatın bir parçası haline getirilmesini öneriyor:

Haftada en az 150 dakika orta tempolu ya da 75 dakika yoğun koşu yapmak.

Lif, meyve ve sebze açısından zengin dengeli bir beslenme uygulamak.

Yaşa ve risk grubuna göre düzenli kolon kanseri taramalarını yaptırmak.

Aşırı antrenmandan kaçınıp vücudun dinlenmesine izin vermek.

Bu makale sadece genel bilgi verme amacıyla yazılmıştır ve doktor tavsiyesi olarak ele alınmaması gerekir. Makalenin içeriğinden yola çıkarak okurun kendi başına koyduğu teşhislerden ntv.com.tr sorumlu değildir. Sağlığınızla ilgili herhangi bir endişeniz varsa doktorunuza danışın.