Magazin

Türkiye’de eşi benzeri yok: 239 yıllık yapı Türk mitolojisine ışık tutuyor

Yayımlandı

4 ay önce

üzerinde

Şubat 16, 2025

Türkiye'de eşi benzeri yok: 239 yıllık yapı Türk mitolojisine ışık tutuyor

UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Karabük’ün Safranbolu ilçesinde 239 yıllık geçmişe sahip Mektepçiler Evi, batı cephesindeki damga, motif ve figürlerle dikkat çekerken, Türkiye’de eşi benzeri olmayan bir süslemeye sahip olmasıyla da öne çıkıyor.

Safranbolu’nun 18. ve 19. yüzyıl Türk toplumunun yaşam biçimini ve kültürünü yansıtan tarihi evlerinden biri olan Mektepçiler Evi; sgraffito, malakari ve kalem işlerinin birleşiminden oluşan özel bir cephe bezemesine sahip. Bu özelliğiyle Türkiye’de tek olan ev batı cephesinde yer alan çarkıfelek, sonsuz yıldız, su yolu, sürahi, balık, servi ağacı, hayat ağacı, kuş, davut yıldızı ve elibelinde gibi damga, motif ve figürlerle dikkat çekiyor. Kültürel mirasa ışık tutan bu motif ile figürler, Türk halkının geleneksel sembollerinin ve mitolojik anlatılarının bir yansıması olarak da ön plana çıkıyor.

Mektepçiler Evi’nin Safranbolu’nun en eski evlerinden olduğunu belirten Tarihçi-Yazar Mehmet Kütükçüoğlu, şu ifadeleri kullandı: ”Yaklaşık 250 yıllık bir tarihe sahiptir. Çünkü üzerinde bulunan işlemeler tıpkı yaşı gibi Türk kültürünün de en eski örneklerini bize sunmaktadır. Davut yıldızları, çarkıfelekler, balık figürleri, eli belinde figürleri, kuş figürleri. Bunlar aslında tek tek bize bir okul gibi bir mesaj veriyor.”

Eğitim binası olarak kullanılan evin Müderris Mehmet Efendi tarafından 1786-87 yılında yaptırıldığını ifade eden Kütükçüoğlu, sözlerine şu şekilde devam etti: “Örneğin sol baştan ‘çarkıfelek’ figürü var. Çarkıfelek figürü aslında evrenin devamlılığını, o döngüselliğini ifade eden çok özel bir figürdür. Türkler tarih boyunca birçok noktada işte hanlarda, hamamlarda, çeşmelerde, bu figürü kullanmışlardır.”

”Hemen yan tarafında ‘Davut Yıldızı’, herkesin bildiği malum eski kadim Türk sembollerinden bir tanesi. Hemen yanında başlangıcı ve bitişi belli olmayan sonsuz yıldız dediğimiz bir figür vardır. Sağa doğru geldiğinizde ‘servi ağacı’ ölümü, onun yanında ‘hayat ağacı’ cenneti ve ölümsüzlüğü sembolü etmesi açısından çok kayda değerdir.
Bu figürlerin üstünde bulunan ‘kuş’ figürünü ben aslında bir Türk tarihçi olarak önemsiyorum. Çünkü bazı sözler vardır. Örneğin bir kişi öldükten sonra ‘uçtu gitti dağ gibi adam’, ‘ruhu uçmağa vardı’ diye ifadeler kullanırız. Uçmağ zaten eski Türkçe de cenneti ifade eder. Kuş da insan ruhunu ifade etmesi açısından kıymetlidir. ‘Balık’ figürü orada bereketi ve hayatın yine bu yolculuğunu, serüvenini ifade eden üst kısmındaki ‘su yolu’ da Mardin ve Safranbolu’da görebileceğimiz bir figürdür. Aynı zamanda Orta Asya’da da görebileceğimiz bir figürdür. ‘Elibelinde’ figürü gücü-kuvveti sembolize eder.
Burada yaklaşık otuzdan fazla figürünü görebiliyoruz. Bu yüzden mektepçiler ve müderrisler evi dediğimiz bu ev Safranbolu’nun en eski evlerinden bir tanesi olması açısından çok önemli. Aynı zamanda Ankara tipi Türk Evi’nin Safranbolu’daki örneği olması açısından da kayda değerdir.”

Cephedeki figürlerin tarihin sessiz damgaları olduğunu söyleyen Kütükçüoğlu, “Sanat tarihi açısından ve Türk tarihi açısından aslında çok güzel bir ifade vardır. Tarihin sessiz bir damgalardır bunlar. Bu görmüş olduğunuz motifler, Safranbolu evlerinde aslında bize sessizce geçmiş kuşakların mitolojik anlamı olan hikayeleri anlatmaktadır” ifadelerini kullandı.

İlgili Konular:

Düzce’deki Topuk Yaylası Göleti beyaza büründü

Kahtalı Mıçe’ye son veda: Adıyaman’da toprağa verildi

Okumaya Devam Et

Yorum yapmak için tıklayın

Magazin

Bebek bekleyen Ferdi Kadıoğlu ile Sera Vrij’den yeni poz

Yayımlandı

5 saat önce

üzerinde

Haziran 12, 2025

fatihdoganmedya

Bebek bekleyen Ferdi Kadıoğlu ile Sera Vrij'den yeni poz

Milli futbolcu Ferdi Kadıoğlu, baba olacağını müjdeledi. İlk çocuklarını bekleyen çiftten Sera Vrij, karnı burnunda objektif karşısına geçti.

İngiltere Premier Lig ekiplerinden Brighton’da forma giyen Ferdi Kadıoğlu, baba olacağını müjdeledi.

Uzun süredir birlikte olduğu Sera Vrij ile objektif karşısına geçen 25 yaşındaki futbolcu heyecanını paylaştı.

Ünlü çift, mutluluklarını “Bir bebeğimiz olacak. Bu yeni bölüm için heyecanlı ve minnettarım” diye duyurdu.

İlk bebeklerini bekleyen ünlü çiftten Sera Vrij, Kadıoğlu ile gittikleri Ibiza tatilinden fotoğraflar paylaştı.Sera Vrij’in Ferdi Kadıoğlu ile paylaştığı karede, büyüyen karnı dikkat çekti.

Öte yandan Ferdi Kadıoğlu, birkaç ay önce Sera Vrij’e evlenme teklif etmiş ve bu anları “Sen ve ben, sonsuza kadar ve daima” notuyla paylaşmıştı.

Okumaya Devam Et

Magazin

Demans riskini yüzde 40 oranında azaltan alışkanlık: 500 binden fazla kişinin verileri incelendi

Yayımlandı

11 saat önce

üzerinde

Haziran 12, 2025

fatihdoganmedya

Demans riskini yüzde 40 oranında azaltan alışkanlık: 500 binden fazla kişinin verileri incelendi

İngiltere’de yaklaşık 500 bin kişi üzerinde yapılan kapsamlı bir araştırma, orta yaşta bisiklet kullanmanın demans riskini önemli ölçüde azaltabileceğini ortaya koydu.

Araştırmaya göre, bisikleti birincil ulaşım aracı olarak kullanan bireylerin; araba, otobüs veya tren gibi daha hareketsiz ulaşım araçlarını tercih edenlere kıyasla herhangi bir demans türüne yakalanma riski yaklaşık yüzde 19 daha düşük.

Aktif bisiklet kullanıcılarında ise 65 yaş altındaki kişilerde giderek daha sık görülen erken başlangıçlı demansa yakalanma riski yüzde 40 daha az.

Çin’in Wuhan kentindeki Huazhong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden araştırmacılar, bisikletin beyni birden fazla yolla koruyabileceğini ifade etti. Bisiklet sürmenin fiziksel çabası beyine giden kan akışını artırıyor, bu da beyindeki iltihabı azaltıyor ve obezite gibi demansla ilişkilendirilen hastalıklarla mücadeleye yardımcı oluyor.

Bisiklet sürerken yol üzerindeki tehlikeleri fark etme ve güzergâhı zihinde haritalama gibi zihinsel faaliyetlerin de bilişsel kapasiteyi desteklediği düşünülüyor. Araştırma ayrıca düzenli bisiklet kullanan bireylerde, öğrenme ve hafıza açısından kritik öneme sahip hipokampus bölgesinin daha büyük olduğu sonucuna ulaştı.

JAMA Network Open dergisinde yayımlanan araştırmada dikkat çeken bir diğer nokta ise, Alzheimer’a genetik yatkınlığı olan bireylerin de bisikletin koruyucu etkisinden fayda görebilmesi oldu.

Yaklaşık her 50 kişiden birinde bulunan ve Avustralyalı aktör Chris Hemsworth’ün de taşıdığı bilinen APOE-e4 geninin, Alzheimer riskini 10 kat artırdığı biliniyor. Araştırma, bu gene sahip bireylerde bisikletin koruyucu etkisinin daha az belirgin olduğunu ancak yine de demans riskini azaltmada olumlu etkiler sunduğunu ortaya koydu.

Çalışma, yaş ortalaması 56 olan yaklaşık 500 bin İngiliz’in verileri üzerinden yürütüldü.
Katılımcılara son dört hafta boyunca en çok hangi ulaşım aracını kullandıkları soruldu. Bu bireyler, daha sonra 13 yıl boyunca sağlık açısından takip edildi ve demans teşhisi alıp almadıkları kaydedildi. Sürecin sonunda, yaklaşık 9 bin kişide demans, 4 bin kişide ise Alzheimer tespit edildi.
Veriler, birincil ulaşım yöntemi olarak bisikleti seçenlerin, uzun süre oturarak yapılan ulaşım tercihlerine kıyasla yüzde 19 oranında daha az demans riski taşıdığını ortaya koydu.

İngiltere’de genç yaşta başlayan demans vakalarında son 10 yılda belirgin bir artış gözleniyor. Son verilere göre, ülkede yaklaşık 71 bin kişi bu tür bir demans ile yaşıyor ve bu sayı, tüm demans vakalarının yüzde 7,5’ini oluşturuyor.
Yeni araştırma, geçen ay yayımlanan ve uzun süre oturmanın Alzheimer riskini artırabileceğini gösteren bir çalışmayı da destekler nitelikte.

Demansın erken belirtileri arasında hafıza kaybı, düşünme ve karar verme güçlükleri ile dil problemleri yer alıyor. Bu belirtiler zamanla kötüleşerek bireylerin günlük yaşamını ciddi şekilde etkileyebiliyor.

Okumaya Devam Et

Magazin

Menajer Haluk Şentürk’ün anne acısı: Gölcük’te toprağa verildi

Yayımlandı

1 gün önce

üzerinde

Haziran 11, 2025

fatihdoganmedya

Menajer Haluk Şentürk’ün anne acısı

Menajer Haluk Şentürk’ün annesi Yüksel Şentürk, Antalya’da tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. Şentürk, Kocaeli’nin Gölcük ilçesinde toprağa verildi.