Açıklaması

15 yaşında yazıldığı minosiklin antibiyotiği, sivilce sorununu çözmek yerine hayatını tehlikeye atarak organ yetmezliğine yol açtı. DRESS sendromunun belirtileri, risk grupları ve koruyucu önlemler hakkında bilinmesi gerekenler.

Giriş

Sivilce tedavisi amacıyla dermatoloğu tarafından reçete edilen yaygın bir antibiyotik, 27 yaşındaki Elle Dunn’ın neredeyse hayatına mal oldu. Minosiklin kullanmaya başladıktan kısa süre sonra vücudunda şiddetli reaksiyonlar gelişen Dunn, sonunda DRESS (Drug Reaction with Eosinophilia and Systemic Symptoms) sendromuna yakalandı ve organ yetmezliği yaşadı makalede; DRESS sendromunun ne olduğu, risk faktörleri, erken belirtiler ve korunma stratejileri detaylı şekilde ele alınacaktır.

Minosiklin Nedir ve Neden Yazılır?

• Minosiklin, tetrasiklin sınıfından geniş spektrumlu bir antibiyotiktir.

• Dermatologlar tarafından, özellikle orta ve şiddetli akne (sivilce) vakalarında, inflamasyonu baskılamak ve bakteriyel çoğalmayı durdurmak için sıkça reçete edilir.

• Önemli Not: Tetrasiklin antibiyotikleri, diğer faydalı mikropları da etkileyebildiği için uzun süreli kullanımlarda mikrobiyom dengesini bozabilir .

DRESS Sendromu Nedir?

• Tam Adı: Drug Reaction with Eosinophilia and Systemic Symptoms

• Belirtiler: Yüksek ateş, yaygın döküntü, yüzde ve boyunda şişme, karaciğer veya böbrek fonksiyon bozuklukları, eozinofil yükselmesi.

• Sıklık: Nadiren görülen, ancak hayatı tehdit edebilen bir immün reaksiyondur.

• Organ Tutulumu: Karaciğer, böbrek, akciğer ve kalp gibi hayati organlar etkilenebilir.

Elle Dunn Vakası: Kabustan Uyanış

1. Tedavi Başlangıcı: 15 yaşındayken, ablasının düğünü öncesi cilt temizliği için minosiklin reçetesi aldı.

2. İlk Semptomlar: İlaç başladıktan birkaç gün sonra; çene ağrısı, yaygın kaşıntılı döküntüler ve halsizlik gelişti.

3. Kritik Dönem: Düğün günü aniden yükselen ateş ve yaygın kızarıklıklarla hastaneye kaldırıldı. Yoğun bakım ünitesinde yaklaşık 30 dakika klinik olarak “ölü” sayıldı .

4. Yanlış Tanı ve Gecikme: Başlangıçta parvovirüs (beşinci hastalık) şüphesiyle takip edildi; gerçek neden ancak altı hafta sonra DRESS sendromu olarak belirlendi .

5. Tedavi ve İyileşme: Yüksek doz kortikosteroidlerle bağışıklık sistemi baskılandı; uzun süren rehabilitasyonun ardından hayata döndü.

Milyonlarca Kişiyi Bekleyen Risk

• Dünyada her yıl milyonlarca hastaya dermatologlar tarafından tetrasiklin sınıfı antibiyotikler reçete ediliyor.

• Farkındalık Eksikliği: DRESS sendromu nadir olması nedeniyle, hem hastalar hem de hekimler tarafından çoğu zaman gözden kaçıyor.

• Uzun Vadeli Etkiler: Bazı hastalarda organ hasarı kalıcı olabilir; saç dökülmesi, kronik yorgunluk ve böbrek yetmezliği gibi kalıcı sorunlar görülebiliyor .

Uzmanlardan Uyarılar ve Öneriler

1. Doktor-Hasta İletişimi: İlaç başlamadan önce potansiyel riskler hakkında detaylı bilgi alın.

2. Erken Belirti Takibi: Cilt döküntüsü, yüksek ateş veya şiddetli ağrı gibi ilk semptomlarda vakit kaybetmeden hekime başvurun.

3. Alternatif Tedaviler: Topikal retinoidler, benzoyl peroksit veya hormonal düzenleyiciler gibi daha az sistemik risk taşıyan yöntemler değerlendirilebilir.

4. İkinci Görüş: Şüpheli vakalarda alerji veya immünoloji uzmanından ek görüş almak faydalı olabilir.

Sonuç: İlacın Güvenli Kullanımı İçin Farkındalık Şart

Elle Dunn’ın yaşadığı trajik deneyim, yaygın reçete edilen bir ilacın bile ölümcül olabileceğini gösteriyor. Hem sağlık profesyonellerinin hem de hastaların, ilaçların nadir yan etkilerine karşı tetikte olması; erken teşhis ve müdahale ile benzer vakaların önlenmesi açısından kritik önem taşıyor.

Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, “‘İdeal Kilonu Öğren, Sağlıklı Yaşa’ kampanyasının ilk haftası olan 10-16 Mayıs tarihlerinde, 551 bin 980 kişinin boy, kilo ölçümleri yapıldı. Vücut kitle indeksi normal aralıkta olmayanlar, tercihleri doğrultusunda sağlıklı hayat merkezlerine, aile sağlığı merkezlerine, toplum sağlığı merkezlerine ve ilçe sağlık müdürlüklerine yönlendirildi. Fazla kiloluluk dünyada ve Türkiye‘de sıklığı giderek artan, tüm toplumu etkileyen bir sağlık sorunu olarak öne çıkıyor. Bu sorunla etkin şekilde mücadele etmek için ise toplumda farkındalık oluşturulması, sağlıklı beslenme davranışının yaygınlaştırılması ve fiziksel aktivitenin artırılması büyük önem taşıyor. ‘İdeal Kilonu Öğren, Sağlıklı Yaşa Kampanyası’ da bu amaçla hayata geçirildi” denildi.

’10 MİLYON KİŞİYE ULAŞILMASI HEDEFLENİYOR’

Türkiye’nin il ve ilçelerinin tamamında çok sayıda ekibin sahada bulunduğu belirtilerek, “Bu kapsamda; 10 Temmuz 2025 tarihine kadar 10 milyon kişinin boy, kilo ölçümlerini yapılacak. Vücut kitle indeksi normal aralıkta olmayan kişilerin yönlendirildikleri merkezlerde, gerekli danışmanlık ile sağlık hizmetlerini almaları, kişiye özel hazırlanan beslenme programı ve belirli periyotlarla yapılacak kontrollerle sürecin kişinin ihtiyacı kalmayıncaya kadar devam etmesi hedefleniyor. Danışmanlık hizmeti almak isteyen kişiler merkezlere yönlendirilirken bir bilgi kartı veriliyor. O bilgi kartında yer alan QR kod ile kampanyanın web sayfasına ulaşılıyor. Web sayfasında, bilgilendirme metin ve videosu ile birlikte, 81 ilde ücretsiz olarak beslenme ve fiziksel aktivite danışmanlığı hizmeti alınabilecek olan Sağlık Bakanlığına bağlı birimlerin adresleri yer alıyor. Ayrıca fazla kiloları nedeniyle merkezlere başvuran kişiler, KETEM (Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezi), sigara bırakma, üreme sağlığı gibi diğer alanlarda da bilgilendiriliyor. Gerektiğinde bu merkezlerde yine ücretsiz olarak hizmeti almaları sağlanıyor” ifadelerine yer verildi.

ÜCRETSİZ BEN TARAMASI

Türk Dermatoloji Derneği de “Çocuklarımızın bir cilt kanseri sorunu var” sloganıyla artan riske karşı hareket geçti. Türkiye’de 37 ilde 71 merkezde 10 gün boyunca ücretsiz ben taraması yapılacak.

Prof. Dr Bengü Nisa Akay; “Kampanya süresince başvuran herkese ücretsiz olarak deri kanseri açısından muayeneleri yapılacak. Deri kanseri farkındalığı oluşturmak adına korunma yöntemleri anlatılacak. Bu sene aslında kampanyanın genel sloganı çocuklar üzerine kurulu. Çünkü esas deri kanserinin temelleri ilk 18 yaşında atılıyor” dedi.

Uzmanlara göre ilk 18 yaştaki bir güneş yanğı bile cilt kanseri riskini iki kar artırıyor. Ayrıca uzmanlar, şekli, rengi değişen ya da büyüyen beni olanların, tarama yaptırması gerektiğine dikkat çekiyor.