SON DAKİKA: Türkiye ile ABD “Stratejik Sivil Nükleer İşbirliği Mutabakat Zaptı” İmzalandı

Yayın: 25 Eylül 2025, 22:30 (TSİ)
Okuma süresi: ~4 dakika
Yazar: FatihDoğanMedya Haber Merkezi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump arasındaki Beyaz Saray görüşmesi sonrası, Türkiye ile ABD arasında nükleer enerji alanında iş birliğini derinleştirmeyi amaçlayan Stratejik Sivil Nükleer İşbirliği Mutabakat Zaptı imzalandı. Türkiye adına Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, ABD adına ise (haber kaynaklarına göre) ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio mutabakat zaptını liderlerin huzurunda imzaladı.

Detaylar — ne imzalandı, kimler imzaladı?

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, iki ülke arasında “Stratejik Sivil Nükleer İşbirliği Mutabakat Zaptı”nın imzalandığını açıkladı. Bayraktar’ın açıklamasına göre anlaşma, Erdoğan–Trump görüşmesi kapsamında liderlerin huzurunda imzaya sunuldu. Haber kaynakları, Türkiye adına Bayraktar’ın; ABD adına ise Marco Rubio’nun imza attığını bildiriyor.

Bu mutabakat zaptı, resmi metin açıklamaları henüz tam yayımlanmasa da tarafların nükleer enerji alanında işbirliğini artırma, teknoloji paylaşımı, proje geliştirme ve olası finansman mekanizmalarını görüşmeye açık olduğunu belirtmesiyle dikkat çekiyor.

Neden önemli?

• Enerji arz güvenliği: Türkiye’nin artan enerji talebi ve çeşitlendirme hedefleri bağlamında nükleer, stratejik bir seçenek olarak öne çıkıyor. Akkuyu gibi mevcut projelerle birlikte yeni işbirlikleri enerji portföyünü etkileyebilir.

• ABD finansman ve teknoloji imkanları: ABD tarafındaki finansal aktörlerin ve kurumların (EXIM, DFC vb.) SMR (küçük modüler reaktör) gibi projelere ilgi duyduğu daha önce açıklanmıştı; bu anlaşma, pratik projelendirme öncesi diplomatik altyapıyı güçlendirebilir.

Nasıl yürütülecek? — “Akıllı yürütme” (analiz / çıkarım)

Açıklamalar ve önceki söylemler göz önüne alındığında, uygulama muhtemelen şu aşamalarla ilerleyecek (aşağıdakiler kaynaklara dayanan makul varsayımlardır):

1. Teknik ve hukuki çalışma grupları: Taraflar, mevzuat, güvenlik ve non-proliferation şartları için çalışma grupları kuracak. (İnferans; kaynakların nükleer işbirliği niyetini destekleyen ifadelerine dayanır.)

2. IAEA denetimleri ve garanti mekanizmaları: Sivil nükleer işbirliklerinde Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) garantileri ve denetimleri kritik olacak (genel uygulama). (İnferans.)

3. Projelendirme ve finansman eşleştirmesi: ABD finans kurumlarının destekleyebileceği SMR ve diğer projeler için fizibilite çalışmaları yapılacak; uygun projeler finansman ile eşleştirilecek.

4. Yerli katılım ve tedarik zinciri: Türkiye’nin yerli tedarikçilerinin projelerde rol alması hedeflenecek; bu hem ekonomik fayda hem teknoloji transferi sağlayabilir.

Not: Yukarıdaki yürütme adımları, imzalanan mutabakat zaptının içeriği tam yayımlanmadığı için çıkarım niteliğindedir ve ilerleyen resmi metinlerle doğrulanmalıdır

Olası etkiler ve gündemdeki başlıklar

• Bölgesel jeopolitik yansımalar: Türkiye’nin Rusya ile yürüttüğü Akkuyu projesi ve ABD ile olası yeni işbirlikleri, ülkenin enerji politikalarında çok yönlü bir yaklaşımı işaret ediyor.

• Ekonomi ve yatırım: Yeni nükleer projeler uzun vadede enerji maliyetlerine, yatırım akışına ve istihdama etki edebilir; ABD finans kurumlarının ilgisi yatırım kanallarını açabilir.