Filistin BRICS’e Üyelik Başvurusu Yaptı — Başvuru RIA’ya Verildi, Çin “Benzer Düşünenleri” Karşıladı

Yayın Tarihi: 27 Eylül 2025 · Saat: 10:00 (İstanbul) · Okuma Süresi: ~3 dakika

Filistin, BRICS’e (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika ve genişleyen üyeler) tam üyelik başvurusu yaptığını açıkladı. Başvuruyu Filistin’in Rusya Büyükelçisi Abdel-Hafiz Nofal’ın RIA/Sputnik’e verdiği röportajda doğruladığı, BRICS cephesinden henüz resmi yanıt gelmediği bildiriliyor. Çin Dışişleri Bakanlığı ise “benzer düşünen ortakları” BRICS’e katılmaya davet ettiklerini söyledi

Haber İçeriği

Filistin yönetimi, BRICS grubuna (BRICS – gelişmekte olan büyük ekonomiler platformu) tam üyelik için resmi başvuru yaptığını duyurdu. Başvuruyu kamuoyuna ilk ilan eden isim, Filistin’in Rusya Büyükelçisi Abdel-Hafiz Nofal oldu; Nofal, başvurunun resmi olarak sunulduğunu ve Filistin’in şartlar sağlanana kadar BRICS toplantı ve mekanizmalarında “konuk” statüsüyle yer alabileceğini belirtti.

Filistin makamları tarafından yapılan başvuruya BRICS kanadından şimdiye dek resmi bir onay veya reddetme yanıtı gelmedi. Diplomatik süreç gereği aday ülke talepleri üye ülkelerce istişare edilip oybirliği veya ilgili prosedüre göre değerlendirilmekte; bu nedenle süreç birkaç ay hatta daha uzun sürebilir.

Çin Dışişleri Bakanlığı, basına yaptığı açıklamada BRICS’in “gelişmekte olan pazarlar ve gelişmekte olan ülkeler için önemli bir işbirliği platformu” olduğunu vurgulayarak, “benzer düşünen ortakların” BRICS işbirliğine katılmasını memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi. Bu ifade, Pekin’in genişleme ve yeni ortakları platforma çekme eğilimi çerçevesinde yorumlanıyor.

Neden önemli?

BRICS, küresel siyasette ve ekonomik işbirliğinde Batı merkezli kurumlara alternatif olarak görülen, bölgesel ve küresel ağ kurma kapasitesi yüksek bir platform haline geldi. Filistin’in başvurusu, son dönemde birkaç ülkenin Filistin devletini tanıma adımlarıyla paralel okunuyor; bu hamle hem diplomatik meşruiyet arayışı hem de ekonomi-ticaret ve kalkınma işbirliği kapılarını genişletme niyeti taşıyor. Ancak BRICS’e tam üyelik, üye devletlerin siyasi değerlendirmeleri ve konsensüsü gerektirdiği için kolay bir süreç olmayacak.

BRICS kimlerden oluşuyor?

BRICS, orijinal olarak Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’dan oluşuyordu. Son genişleme dalgası ile 2024–2025 döneminde Mısır, Etiyopya, İran, Birleşik Arap Emirlikleri ve 2025’te Endonezya gibi ülkeler tam üyelik kazandı; böylece blok daha geniş bir coğrafi ve ekonomik temsile ulaştı. (Üye listesi ve genişleme ayrıntıları resmi BRICS kaynakları ve Reuters raporlarıyla doğrulanmıştır.)

Ne beklenebilir?

• Resmi süreç: Başvuru BRICS iç prosedürlerine göre ilgili çalışma grupları ve üye dışişleri makamları tarafından değerlendirilecek; üye ülkeler arasında istişare ile sonuçlanacak

• Siyasi yansımalar: Eğer üyelik görüşmeleri ilerlerse Batı ülkeleri ve bölgesel aktörlerin tepkileri, Filistin’in uluslararası statüsü üzerine yeni tartışmalar başlatabilir

• Ekonomik faydalar: BRICS mekanizmaları yoluyla finansal işbirlikleri, yatırım ve ticaret imkânları Filistin için stratejik önem taşıyabilir; ancak fiili ekonomik etki, üye kabul şartları ve pratik engellere bağlı.

Tarih / Saat: 26 Eylül 2025 — 12:45
Okuma Süresi: ~ 3 dakika

Donald Trump, Türkiye ile F-35 savaş uçakları müzakereleri hakkında dikkat çekici açıklamalarda bulundu. Trump, “Türkiye ile F-35 konusunda kolayca bir anlaşma yapabiliriz, ama Erdoğan önce bizim için bir şey yapacak” sözleriyle, taraflar arasında şartlı bir yaklaşım ortaya koydu

🔍 Açıklamanın içeriği ve mesajı

• Trump’a göre, ABD ve Türkiye F-35 konusunda “kolay bir anlaşma” yapabilir; ancak bu anlaşma karşılıklı tavizlerle desteklenmeli.

• Trump, açıklamasında Erdoğan’ın önce ABD’ye yönelik bazı beklentileri yerine getirmesi gerektiği imasında bulundu.

• Bu tavır, F-35 meselesinin yalnızca teknik/müşteri-satıcı ilişkisi olmaktan çıkarak diplomatik pazarlık unsuruna dönüştüğünü gösteriyor.

Bağlam: Neden şimdi?

• Türkiye, 2019’da Rusya’dan S-400 hava savunma sistemleri alımı nedeniyle F-35 programından çıkarılmıştı.

• Trump ile Erdoğan, 25 Eylül 2025’te Washington’da bir görüşme gerçekleştirdi. Bu görüşme sırasında hem F-35 hem F-16 alımları, ticaret ve enerji gibi çok yönlü gündem maddeleri ele alındı.

• Görüşme sonrası ABD Büyükelçisi Tom Barrack, “Çok yakında F-35 ile ilgili haber alacaksınız” açıklamasını yaptı.

• Ayrıca, Türkiye’nin Boeing uçakları ve savunma sanayi projeleri alımı planları kamuoyunda yer aldı.

Perspektif ve olasılıklar

• Trump’ın “önce biz için bir şey yap” yaklaşımı, Türkiye’den özellikle S-400 sistemlerinin konumlandırılması, ABD ile enerji/gaz ithalatı, yaptırımlar ya da dış politika açısından adımlar beklenebileceği yönünde bir işaret olabilir.

• Ancak yasalar, Kongre onayı ve ABD iç siyasi dengeleri nedeniyle F-35 satışının hemen onaylanması mümkün görünmüyor.

• Türkiye, hâlihazırda kendi beşinci nesil uçak projesi olan KAAN üzerinde çalışıyor; F-35 konusu uzun vadeli stratejiler arasında yer alıyor.

Tarih / Saat: 25 Eylül 2025, 14:30

Okuma süresi: ~4 dakika

Yazar: FatihDoğanMedya Haber Merkezi

İspanya hükümeti, İsrail ile yapılan üçüncü büyük savunma sözleşmesini iptal etti. İptal edilen anlaşma, İsrailli savunma sanayi şirketlerinden biriyle yapılmış ve piyasa değerine göre yaklaşık 240 milyon ABD doları (yaklaşık 207 milyon euro) seviyesindeydi. Madrid’in adımı, hükümetin İsrail’e yönelik silah ambargosu kararları ve daha önce iptal edilen iki sözleşmenin ardından geldi

Madrid üçüncü büyük iptali açıkladı: Detaylar ve arka plan

İspanya Savunma Bakanlığı’nın aldığı karara göre, son hafta içinde Rafael Advanced Defense Systems ile yapılmış olduğu belirtilen ve değeri yaklaşık 207 milyon euro (~240 milyon USD) olarak verilen üçüncü savunma sözleşmesi feshedildi. Bu iptal haberi, Madrid’in İsrail’e yönelik sıkılaştırdığı kısıtlamalar ve arms-export (silah ihracı) politikasındaki değişikliklerin uygulanması kapsamında değerlendiriliyor.

Daha önce bu ay içinde İspanya, Elbit Systems ile yapılan yaklaşık 700 milyon euro değerindeki bir roketatar/füze destekli sistem alım sözleşmesini de feshettiği yönünde uluslararası yayınlarda yer aldı; bu karar, Madrid’in İsrail’le savunma ticaretine ilişkin geri çekilmesinin en önemli adımı olarak değerlendirildi.

Ayrıca Nisan 2025’te hükümet, İsrailli firmadan yapılması planlanan belirli mühimmat alımlarına ilişkin bir sözleşmeyi iptal etmiş; bu da Madrid’de koalisyon ortakları arasında politikalara dair ciddi tartışmalara yol açmıştı. Bu gelişme hükümet içi tansiyonu yükseltmişti

Hükümetin politikası: Yasal düzenleme ve ambargo

İspanya Hükümeti, yakın tarihli bir hükûmet kararnamesiyle (real decreto) İsrail’e yönelik genel bir silah ambargosu uygulamaya koyduğunu resmen duyurdu; bununla beraber metinde “ulusal çıkar” gerekçesiyle istisnalara izin veren maddeler bulunduğu bildirildi. Hükûmet, kararı hukuki ve diplomatik gerekçelere dayandırırken muhalefet ve bazı koalisyon ortakları istisna maddelerine itiraz ediyor.

Madrid yönetimi, ambargonun yürürlüğe girmesiyle birlikte gerek mevcut sözleşmelerin feshi gerekse yeni lisansların bloke edilmesi yönünde adımlar atıyor; bu bağlamda bazı askeri eğitim ve lojistik konularında geçici uyum çözümleri üzerinde çalıştığını açıkladı.

Etkiler: Savunma modernizasyonu, tedarik zinciri ve diplomasi

Uzmanlar, iptallerin İspanya ordusunun modernizasyon takvimini ve tedarik zincirini etkileme riskine dikkat çekiyor. İptal edilen sözleşmeler, zırh/sistem modernizasyonu ve hassas mühimmat tedarikinde boşluklar yaratabilir; ayrıca İspanya’nın bazı askeri projelerinde dışa bağımlılığı azaltma ihtiyacı gündeme gelecek. Eleştirmenler ise Madrid’in adımının hem ekonomik hem stratejik maliyetleri olacağı uyarısını yapıyor.

Diplomatik açıdan bakıldığında, İspanya’nın hamlesi İsrail ile ilişkilerde gerginliğe yol açarken, AB içindeki diğer ülkeler üzerinde de benzer adımlar atılması yönünde tartışmaları tetikleyebilir. Madrid, bu kararı “uluslararası hukuk ve insan hakları ilkelerine bağlılık” çerçevesinde savunuyor.

Madrid ne diyor? İsrail’den gelen tepki ve önümüzdeki adımlar

İspanyol yetkililer, fesihlerin gerekçesini kamu düzeni ve dış politika öncelikleriyle ilişkilendirirken, İsrail tarafı açıklama yapmak üzere zaman içinde demeçler yayımladı veya tepki gösterdi (resmi açıklamalar için tarafların bakanlık kanalları takip ediliyor). İki ülke arasında diplomatların geri çağrıldığı, notaların teatisi ve karşılıklı değerlendirmelerin sürdüğü haberleri geliyor.

Madrid ayrıca, ambargonun uygulanmasında hukuki güvence arayışını sürdürecek; Parlamento’da kararnamenin onay süreci ve istisnaların tartışılması önümüzdeki günlerde siyasi gündemin ilk sıralarında olacak.