Açıklaması
Wall Street Journal’a göre Türkiye, IDEF 2025 savunma fuarında 40 adet Eurofighter Typhoon için yaklaşık 5,6 milyar dolarlık ön anlaşmayı bu hafta açıklayabilir. Detaylar, muhtemel uçak konfigürasyonları ve konsorsiyum onay süreci makalemizde.

Giriş

Wall Street Journal’ın savunma ve ekonomi dünyasına yönelik haberine göre, Türkiye bu hafta İstanbul’da düzenlenen IDEF 2025 Uluslararası Savunma Sanayi Fuarı kapsamında Eurofighter Typhoon savaş uçaklarına ilişkin 5,6 milyar dolarlık ön anlaşmayı duyurmaya hazırlanıyor . Bu hamle, Ankara’nın hava kuvvetlerini modernizasyon stratejisindeki en büyük adımlardan biri olarak görülüyor.

Anlaşma Detayları ve Muhammen Tutar

• Toplam Değer: Yaklaşık 5,6 milyar dolar

• Miktar: En fazla 40 adet Eurofighter Typhoon

• Kapsam: Uçakların konfigürasyonları, bakım ve yedek parça paketleri hâlâ müzakerede .

Konsorsiyum ve Onay Süreci

Eurofighter Typhoon, Almanya, Birleşik Krallık, İtalya ve İspanya ortaklığındaki Eurofighter GmbH çatısı altında üretiliyor. Her bir ülkenin ihracat izni vermesi zorunlu:

1. Almanya: Kasım 2024’te çıkarılan ön onay ile sürece yeşil ışık yakıldı.

2. Birleşik Krallık: Başbakan Keir Starmer ile Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmesinde olumlu yaklaşıldı.

3. İtalya & İspanya: Konsorsiyum ortakları olarak nihai kararda kritik rol üstleniyorlar .

IDEF 2025’in Stratejik Önemi

• Platform: Dünyanın önde gelen savunma fuarlarından biri; ilk kez 1993’te düzenlenmeye başlandı.

• Tarih: Çift yıllık takvimle Mayıs 2025’te gerçekleştirilen fuar, katılımcılara ürün lansmanları ve işbirlikleri için ideale yakın bir ortam sunuyor.

• Yankı: Türkiye’nin savunma sanayinde dışa bağımlılığı azaltma hedefi çerçevesinde uluslararası ortaklıkların önemi vurgulanıyor.

Neden Eurofighter Typhoon?

• Çok Rollü Kabiliyet: Hava üstünlüğü, yakın hava desteği ve keşif görevlerinde yüksek performans.

• Gelişmiş Sensör ve Aviyonik: CAPTOR-E AESA radar, dijital uçağın situasyon farkındalığını artırıyor.

• Modernizasyon Potansiyeli: Yerli sistem entegrasyonuna uygun mimariye sahip.

Beklentiler ve Riskler

• Kesin Uçak Adedi ve Konfigürasyon: Görüşmeler devam ediyor; nihai sayı 30–40 arasında netleşebilir.

• Teslimat Takvimi: İlk teslimatların 2027–2028 dönemine sarkması muhtemel.

• Jeopolitik Etkiler: NATO içi dengeler ve Rusya’yla bölgede artan gerilimler, Türkiye’nin seçimlerinin arkasındaki başlıca dinamikler olarak öne çıkıyor.

Sonuç

Türkiye’nin IDEF 2025’te duyurması beklenen Eurofighter Typhoon ön anlaşması, hem milli savunma stratejisinde hem de uluslararası havacılık pazarında ses getirecek bir adım. Kesin imza ve detaylar, fuar süresince gelecek resmi açıklamalarla netlik kazanacak.

“Konya Şeker’in bünyesindeki ünlü markaları barındıran Soma Termik Santrali, Türkiye Kömür İşletmeleri’ne olan 18 milyar TL’lik borç yükü nedeniyle üretime ara verdi. Çalışanların geleceği, enerji arz güvenliği ve santralin geleceğine dair gelişmeler.”

Giriş

Konya Şeker’in 2015 yılında 685 milyon USD bedelle devraldığı Soma Termik Santrali, Türkiye Kömür İşletmeleri’ne (TKİ) olan yaklaşık 18 milyar TL’lik kömür borcunu ödeyemediği için üretimini durdurdu.

1. Santralin Tarihçesi ve Sahiplik

• 2015 Satın Alım: Konya Şeker A.Ş., kamu iştiraki TKİ’den Soma Termik Santrali’ni 685 milyon USD’ye devraldı.

• Ünlü Markalar: Santral, Anadolu Birlik Holding bünyesindeki Torku gibi güçlü markaları da içinde barındırarak bölgesel ekonomik dönüşüme katkı sağladı.

2. Borç Birikimi ve Ödeme Güçlüğü

• 18 Milyar TL’lik Borç: TKİ’ye katlanarak yükselen kömür borcu, son aylarda geri ödemelerde tıkanmaya yol açtı.

• Teslimat Kesintisi: Aylardır yapılamayan kömür ödemeleri, TKİ’nin sevkiyatını durdurmasına neden oldu ve santralde üretim tamamen sona erdi.

3. Resmi Açıklamalar ve Kapatma Kararı

• PANKOBİRLİK Başkanı: Ramazan Erkoyuncu, gerçekleştirilen basın toplantısında santrali kapatma kararını duyurdu.

• Bakanlık Toplantısı: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ile yapılan görüşmede borç meselesi gündeme geldi; taraflar arasında sert tartışmalar yaşandığı iddia edildi.

4. Bölge ve Çalışanlar Üzerindeki Etki

• İstihdam Riski: Yüzlerce çalışan, üretimin durmasıyla iş güvencesini kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.

• Ekonomik Darbe: Soma’da hem bölgesel tedarik zinciri hem de yerel işletmeler, santralin kapanmasıyla ciddi ekonomik baskı altında kalacak.

5. Enerji Arz Güvenliği ve Alternatifler

• Milli Enerji Stratejisi: Santralin uzun süreli kapalı kalması, bölgesel enerji arzında açık yaratabilir; bu durum, doğal gaz veya yenilenebilir kaynaklara talebi artırabilir.

• Yenilenebilir Geçiş: Türkiye’nin karbon emisyon hedefleri doğrultusunda, bölgedeki rüzgâr ve güneş enerjisi yatırımları hız kazanabilir.

6. Geleceğe Bakış ve Öneriler

1. Borç Yapılandırması: TKİ ile acil borç yeniden yapılandırma görüşmeleri başlatılmalı.

2. Yeniden İşletme Modeli: Kamu-özel sektör ortaklığı veya yurt içi finansman paketleriyle santralin kademeli olarak tekrar devreye alınması değerlendirilebilir.

3. Toplumsal Destek: Soma halkı ve işçi sendikaları ile şeffaf iletişim sağlanarak, iş kayıplarına karşı sosyal güvence mekanizmaları devreye konmalı.

Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nun (EKK) bugün gerçekleştirilen toplantısı sonrası yapılan açıklamaya göre, toplantıda Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında, ekonomik dengelenmenin sağlıklı biçimde sürdürülmesi amacıyla para, maliye ve gelir politikalarının uyumuna özel bir vurgu yapıldı.

OVP (2025-2027)’deki yapısal tedbirlerin mevcut durumu değerlendirilip çalışmaların hızlandırılmasına yönelik atılabilecek ilave adımlar istişare edildi.

Bu çerçevede, harcamalarda etkinliği ve verimliliği artıracak tasarruf tedbirleri, vergi sisteminde adalet ve etkinliğin güçlendirilmesi ile kayıt dışı ekonomiyle mücadele alanlarında atılacak somut adımlar belirlendi.

Enflasyonla mücadele, mali disiplin, yatırım ortamının iyileştirilmesi, yüksek katma değerli üretim ve ihracat artışı, enerji, ulaştırma, eğitim, sağlık hizmetleri ile işgücü piyasası, sosyal güvenlik ve sosyal yardımlar gibi pek çok alanda kapsamlı yapısal reformlara kararlılıkla devam edilecek.