MASAK banka hesaplarını sürekli izleyecek ve anında dondurabilecek

25 Eylül 2025, 12:15 (TSİ) · Okuma süresi: 4 dakika

Mali Suçları Araştırma Kurulu’nun (MASAK) banka hesaplarındaki olağandışı hareketleri anlık izleme ve gerektiğinde saniyeler içinde hesap dondurma yetkisi alması için yasal düzenleme hazırlanıyor. Düzenlemenin amacı banka dolandırıcılığı ve bilişim suçlarına hızlı müdahale sağlamak olarak gösteriliyor; teklifin Meclis’in yeni yasama döneminde, 11. Yargı Paketi kapsamında gündeme gelmesi bekleniyor.

Ne değişecek?

Hazırlanan kanun teklifine göre MASAK, bankalar ve ödeme kuruluşlarından gelen veri akışını daha gerçek zamanlı biçimde takip edebilecek; olağandışı ve şüpheli para hareketi tespitinde “anlık izleme” sistemi devreye girecek ve gerekli hallerde ilgili hesaplar derhal dondurulabilecek. Bu tasarıyla MASAK’ın müdahale hızının artırılması hedefleniyor

Neden getiriliyor?

Resmi ve haber kaynakları, düzenlemenin gerekçesinin özellikle son dönemde artan banka dolandırıcılık vakaları, yasa dışı bahis ve bilişim temelli suçlara hızlı müdahale ihtiyacı olduğunu aktarıyor. Hazırlanan düzenlemenin ayrıca uluslararası standartları (ör. FATF/Finansal Eylem Görev Gücü tavsiyeleri) karşılayacak şekilde Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Kanunu’nda değişiklikler öngördüğü belirtiliyor.

Hesaplar gerçekten “saniyeler içinde” dondurulabilecek mi?

Haberlerde yer alan analizlere göre tasarı hayata geçtiği takdirde teknik altyapı ve banka işbirliğinin sağlanması koşuluyla MASAK tarafından şüpheli hareket tespitinde çok kısa sürede (saniyeler/ dakikalar içinde) hesapların dondurulması mümkün olabileceği belirtiliyor. Ancak uygulama ayrıntıları — hangi eşiklerde, hangi yetki prosedürleriyle ve hangi denetim mekanizmalarıyla dondurma yapılacağı — kanun metnindeki usul ve yönetmeliklerle netleşecek.

Mevcut yasal çerçeve ve MASAK’ın yetkileri

MASAK’ın bugünkü yetki ve tedbir uygulamalarına ilişkin düzenlemeler ve malvarlığı dondurma usulleri daha önce yayımlanan tebliğ ve mevzuatta yer alıyor; yeni teklif bunların “anlık” işletilmesini sağlayacak değişiklikleri içeriyor. Dolayısıyla tamamen yeni bir mekanizma değil; var olan dondurma/inceleme yetkilerinin hızlandırılması ve teknik altyapıyla desteklenmesi söz konusu.

Vatandaşlar ve işletmeler için olası etkiler

• Güvenlik açısı: Dolandırıcılık, yasa dışı bahis ve terör finansmanı gibi risklerin hızlı bloke edilmesiyle mağduriyetlerin azalması bekleniyo

• Hakların korunması: Hesabı dondurulan gerçek ve tüzel kişilerin mağdur olmaması için itiraz mekanizmaları, süre sınırlamaları ve yargısal denetim şartları kritik olacak. Hukuki güvenceler ve şeffaf süreç olmazsa, haksız bloke iddiaları gündeme gelebilir.

• Bankacılık operasyonu: Bankalar ek teknik entegrasyon ve bildirim yükümlülükleriyle karşılaşacak; maliyet ve işlem süreçlerinde değişiklikler olabilir.

Eleştiriler ve endişeler

Uzmanlar ve bazı sivil toplum aktörleri, “anlık izleme ve dondurma” yetkisi verilirken kişisel verilerin korunması, hukuki denetim, talep ve itiraz süreleri ile orantılılık ilkesinin korunması gerektiğini vurguluyor. Özellikle yanlış tespitler sonucu yaşanacak erişim engellemeleri ve işletme faaliyetlerinin sekteye uğraması olasılığına dikkat çekiliyor.

Uygulama takvimi

Haber kaynakları tasarının 11. Yargı Paketi kapsamında Meclis gündemine gelmesinin beklendiğini bildiriyor; ancak tasarının komisyondan geçişi, TBMM genel kurul süreci ve uygulamaya ilişkin yönetmelik çalışmaları zaman alabilecek. Kesin yürürlük tarihi ve uygulama takvimi kanun metniyle netleşecek.

Ne yapmalısınız? Banka müşterileri için temel öneriler: şüpheli SMS/e-posta ve çağrılara karşı dikkatli olun, hesap hareketlerinizi düzenli takip edin, yüksek tutarlı ve olağandışı transferlerde bankanızla yazılı iletişim kurun; hesap dondurma durumunda bankadan resmi yazılı gerekçe ve itiraz sürecini talep edin.