Açıklaması :
Türkiye, 2025 yılında tıbbi kenevir üretimine dair kritik yasal düzenlemeleri hayata geçirerek kanser ve kronik hastalık ilaçlarında yerli ham madde kullanımı için önemli bir adım atıyor. Üretim, ruhsatlandırma ve satış süreçleri Sağlık, Tarım ve Orman ile İçişleri Bakanlıkları denetiminde gerçekleştirilecek

Giriş

Türkiye, sağlık ve tarım alanında yeni bir potansiyel kaynağı – tıbbi keneviri – ilaç sanayisine entegre etmek için kapsamlı bir yasa paketi üzerinde uzlaşarak yasalaştırdı. Kanser başta olmak üzere kronik ağrı, sindirim sistemi ve nörolojik hastalıklarda kullanılan kenevir bazlı ilaçlar, artık yurt içinde üretilebilecek. Bu adım, hem ithalat bağımlılığını azaltmayı hem de 2027’ye kadar 55 milyar dolara ulaşması beklenen küresel tıbbi kenevir pazarında Türkiye’nin payını artırmayı hedefliyor.

1. Yasal Düzenlemenin Kapsamı ve Amaçları

1. Yasa Teklifi ve Onay Süreci:

   • AK Parti’nin Meclis’e sunduğu 29 maddelik “Sağlıkla İlgili Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı KHK’de Değişiklik” teklifi, 21 Temmuz 2025’te Genel Kurul’da kabul edildi.

2. Temel Hedefler:

   • İthalata Bağımlılığı Azaltmak: Yıllık milyar dolarlık tıbbi kenevir hammaddesi ithalatına son verip, yerli üretime geçmek.

   • İhracat Odaklı Üretimi Teşvik Etmek: Türkiye’nin coğrafi avantajını kullanarak Avrupa, Orta Doğu ve Asya pazarlarına tıbbi kenevir ürünü ihraç etmek.

   • Ekonomik Katma Değer Sağlamak: 2027’ye kadar 55 milyar dolarlık pazar büyüklüğüne ulaşılması hedeflenen bu sektörde, ülkeye net döviz girdisi kazandırmak.

2. Üretim Sürecinin İşleyişi

2.1. Üretim İzin ve Ruhsatlandırma

• Yetkili Kurumlar:

  • Tarım ve Orman Bakanlığı ile Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO): Kenevir ekim alanlarının denetimi ve üretim izinleri.

  • Sağlık Bakanlığı: Ürünlerin ilaç ham maddesi olarak kullanımı için ruhsatlandırma ve takip işlemleri.

  • İçişleri Bakanlığı: Ekim alanları, dekar başına ürün takibi ve güvenlik denetimleri

2.2. Kontrollü Üretim Modelleri

• Kapalı Sera Sistemi: Serbest arazide ekim yasağı; sadece kapalı sera sistemlerinde üretim.

• THC Kontrolü: Ham maddedeki THC oranının yüzde 0,3’ün altında tutulması zorunlu. Bu oran, psikoaktif etkiyi engelleyerek hem güvenliği hem de uluslararası standardı sağlıyor .

3. Satış ve Dağıtım Ağı

• Reçeteyle Eczane Satışı:
  Tıbbi kenevirden elde edilen beşeri tıbbi ürünler, sağlık destek ürünleri ve özel tıbbi amaçlı gıdalar yalnızca eczanelerden, hekim reçetesi karşılığında temin edilebilecek .

• Denetim ve İzlenebilirlik:
  Ürünlerin üretiminden nihai satışına kadar her aşama Sağlık Bakanlığı’nın dijital takip sistemiyle kayıt altına alınacak.

4. Küresel ve Bölgesel Örnekler

• Kanada, ABD ve Avrupa Modelleri:
  Düzenleme hazırlanırken uçtan uca izlenebilirlik, üretim güvenliği ve kalite kontrol odaklı modeller incelendi. Özellikle Kanada’nın ülke genelinde uyguladığı “seed-to-sale” (tohumdan satışa) sistemi temel alındı .

5. Ekonomik ve Sağlıkta Beklenen Etkiler

• Hasta Profili ve Talepler:
  Kanser, multiple skleroz, epilepsi, Parkinson ve kronik ağrı çeken hastalar başta olmak üzere geniş bir hasta kitlesine ulaşılması öngörülüyor.

• Katma Değer ve İstihdam:
  Sera kurulumundan ilaç formülasyonuna kadar yan sanayide yeni istihdam alanları yaratılması, bölgesel kalkınma projelerine entegre edilmesi hedefleniyor.

• Ar-Ge ve Üniversite İş Birlikleri:
  Üniversiteler ve araştırma merkezleriyle ortak klinik denemeler, formül geliştirme ve doz optimizasyonu çalışmaları desteklenecek.

Kadınlarda daha sık görülen migrenin, genetik yatkınlık, hormonal değişiklikler, çevresel faktörler ve yaşam tarzıyla bağlantılı olduğu biliniyor. Ancak dikkat çeken bir diğer unsur ise bazı yiyeceklerin migren ataklarını doğrudan tetikleyebilmesi.

Araştırmalar, migren hastalarının belirli gıdalara karşı daha hassas olduğunu ortaya koyuyor. Tiramin, nitratlar, histamin, kafein ve lezzet artırıcılar gibi bileşenler, beyindeki damar yapısını ve sinir sistemini etkileyerek atağı tetikleyebiliyor. Bu nedenle evrensel bir migren diyeti olmasa da, bazı yiyeceklerden kaçınmak ya da sınırlı tüketmek büyük önem taşıyor.

Aşırı sıcaklarda bebeklerin, yaşlı ve kronik hastaların dikkatli olması lazım. Kilolu kişiler, gebeler, akciğer, şeker, böbrek ve kalp damar sistemi hastalığı olanlar risk grubundalar. Açık havada çalışan, aşırı efor sarf edenler ve sporcular sağlık sorunu yaşayabilir. Bu olaya sıcak çarpması diyoruz. Baygınlık hissi, halsizlik, baş ağrısı şikayetler ile kendisini gösterir. Kısa süre içerisinde tansiyon düşebilir, nabız hızlanabilir, bilinç değişikliği olabilir. Fark edilmezse böbrek yetmezliğine ve damar içi pıhtılaşmalar, böbrek ve kalp damar yetmezliği yaratabilir” diye konuştu.

“AĞIR YEMEK TÜKETİLMEMELİ”

Güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde riskli bireylerin doğrudan güneş altında kalmaması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Özlü, “Sıcaklıkları iyi yönetmek gerekiyor. Risk grubundakilerin dikkat etmesi lazım, saat 11.00 ile 16.00 arasında güneş altında ve gölgesiz yerlerde bulunmamalarını tavsiye ediyoruz. Kapalı ortamlarda oturmamalarını, ağır yağlı yemek ve kızartmalar tüketmemeleri gerekiyor. Rahat ve bol kıyafetler giymelerini tavsiye ediyoruz. Sıvı alımını engelleyen bir hastalıkları yoksa mutlaka bol su içmeliler. Maden suyu ve tuzlu ayran tüketmemeliler. Vantilatör ve klima kullanımı faydalı olacaktır. Sıcak çarpması şüphesi olan bir hasta havadar bir yere çıkarılıp ıslak ve buzlu suya batırılmış bir çarşaf ile soğutulmalı ve 112 aranarak müdahale yapılmalıdır” ifadelerini kullandı.