Açıklaması

Avrupa Parlamentosu, 7 Mayıs 2025’te aldığı kararla Türkiye’nin AB üyelik müzakerelerini, yargı bağımsızlığı ihlalleri ve ifade özgürlüğü kısıtlamaları gerekçesiyle süresiz askıya aldı. Kararın arka planı, Avrupa kurumlarının tutumu ve geleceğe yönelik olası senaryolar bu makalede detaylı şekilde ele alınıyor.

Özet
Avrupa Parlamentosu, Türkiye’de gözlemlenen “demokratik gerileme” ve hukukun üstünlüğü ihlalleri gerekçesiyle ülkenin AB üyelik müzakere sürecini süresiz olarak dondurma kararı almıştır. 7 Mayıs 2025’te kabul edilen rapor, oy çokluğuyla onaylanmış; 367 evet, 74 hayır ve 188 çekimser oy kullanılmıştır. Kararda Türkiye’deki yargı bağımsızlığına müdahaleler, ifade özgürlüğü kısıtlamaları ve sivil toplum üzerindeki baskılar eleştirilmiş; AB-TSK iş birliğinin devam etmesine rağmen üyelik perspektifinin mevcut şartlarda sürdürülemeyeceği vurgulanmıştır. Bu makalede kararın arka planı, siyasi yansımaları ve Türkiye-AB ilişkilerine olası etkileri analiz edilecektir.

1. Kararın Arka Planı ve Oylama Sonuçları

1.1. Oylama Detayları

• Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu, 7 Mayıs 2025’te Türkiye’nin üyelik müzakerelerinin “mevcut şartlar altında” devam edemeyeceği yönündeki raporu oylandı.

• Oylamada 367 MEP evet, 74 MEP hayır ve 188 MEP çekimser oy kullandı.

1.2. Dondurma Kararının Hukuki Niteliği

• Karar, bağlayıcı olmamakla birlikte AB Konseyi ve Komisyonu’na güçlü bir siyaset mesajı niteliğindedir.

• 2019’dan bu yana zaten fiilen askıda olan müzakerelerin resmiyet kazanması anlamına gelmektedir.

2. “Demokratik Gerileme” Gerekçesi

2.1. Yargı Bağımsızlığı ve Hukukun Üstünlüğü

• Rapor, Türkiye’de yargı bağımsızlığına yönelik müdahaleleri “endişe verici” olarak tanımladı

• Hükümetin yargı atamaları üzerindeki etkisi, AB’nin temel değerleriyle çelişmektedir.

2.2. İfade ve Toplanma Özgürlükleri

• Basın mensuplarına, akademisyenlere ve sivil toplum aktörlerine yönelik baskılar raporda şöyle zikredildi: “Temel hakların, özellikle ifade ve toplanma özgürlüğünün ciddi şekilde ihlal edildiği görülüyor.”

• 2023’ten bu yana artan tutuklamalar ve kapatma kararları da kararın önemli dayanaklarını oluşturdu. 3. Türkiye-AB İlişkilerine Etkileri

3.1. Göç ve Güvenlik İşbirlikleri

• AB ile Türkiye arasındaki göç mutabakatı ve savunma-stratejik işbirlikleri devam edecek; ancak üyelik perspektifi yitirilmiştir.

• Mülteci krizine ilişkin teknik işbirliği AB Komisyonu’nun onayıyla sürdürülüyor.

3.2. Ekonomik ve Ticari İlişkiler

• Gümrük Birliği modernizasyonu müzakereleri dondurulmamış olsa da sürecin belirsizliği, yatırımcı güvenini zayıflatabilir.

• Mevcut ticaret hacmi 200 milyar Euro civarındadır; belirsizlikler kısa vadede AB-Türkiye ticaretine yansıyabilir.

4. Siyasi Tepkiler

4.1. Ankara’dan Açıklamalar

• Dışişleri Bakanlığı, kararın “siyasi” ve “tarafsızlıktan uzak” olduğunu belirterek geri çekilmesini talep etti.

• Cumhurbaşkanı Erdoğan, “AB değerlerini içselleştirmekten uzak bir parlamentonun kararı bizi bağlamaz” açıklamasını yaptı.

4.2. AB Üye Devletlerinin Görüşleri

• Almanya ve Fransa, kararın haklı gerekçelere dayandığını savunurken, Yunanistan ve Güney Kıbrıs eleştirilerin dozunu yükseltti.

• Doğu Akdeniz’de gerilim yaşanan üye ülkeler, raporu desteklediklerini açıkladı.

5. Geleceğe Bakış

• Türkiye’nin demokratik standardını yükseltici reformları uygulaması halinde süreç yeniden değerlendirilebilir.

• Müzakerelerin açılması için AB’nin iç onay süreçleri (Konsey ve EP onayı) yeniden işleyecektir.

• Uzmanlar, kısa vadede “duraklama”, orta vadede ise “gözlem ve şartlı ilerleme” senaryoları öngörüyor.

Açıklaması

8 yaşındaki Liam, annesinin Amazon hesabıyla 70.000 Dum-Dum lolipop sipariş etti ve 4.200 dolarlık fatura oluştu. Amazon’dan tam iade, yerel topluluk desteği ve FASD farkındalığıyla tatlı bir çözüm!

Özet: Tatlı Bir Kaos

Kentucky’de yaşayan 8 yaşındaki Liam, annesi Holly LaFavers’in Amazon hesabını kullanarak tam 70.000 adet Dum-Dum lolipop siparişi verdi ve 4.200 dolarlık bir fatura oluşturdu . O, bu şekerleri arkadaşlarıyla düzenleyeceği karnaval için “ödül” olarak kullanmayı planlamıştı . Olay, Fetal Alkol Spektrum Bozukluğu (FASD) tanılı Liam’ın impuls kontrolündeki güçlükleriyle de ilişkilendirildi .

Olayın Detayları

Siparişin Ortaya Çıkışı

• Holly, 4 Mayıs 2025 sabahı banka hesabını kontrol ettiğinde hesabının eksi bakiyeye düştüğünü fark etti .

• Amazon’daki siparişi incelediğinde, hesabından 30 kasa Dum-Dum lolipop gönderildiğini gördü — her kutuda yaklaşık 2.300 şeker bulunuyordu .

Çocuğun Niyeti

• Liam, sık sık annesinin telefonunda “pencere gezintisi” yapıyor, sepetine eğlence temalı ürünler ekliyordu fakat hiç sipariş onaylamamıştı .

• Bunun ilk gerçek siparişi olduğunu ve karnaval düzenlemek için yaptığı anlaşılınca Holly durumu anladı .

Amazon ile İletişim ve Geri Ödeme Süreci

• Holly, hemen Amazon müşteri hizmetleri ile iletişime geçerek gelen paketleri reddetmesi istendiğini öğrendi .

• İlk etapta 22 kasa paketi reddedemeyip teslim aldı; sonraki 8 kasayı dışarıda kabul etmeyerek iade sürecini başlattı .

• Medya ve banka ile işbirliği sonrası Amazon, tam tutarı geri ödeyeceğini onayladı ve böylece Holly’nin zararı karşılandı.

Topluluk Desteği ve Olumlu Çözüm

• Holly, Facebook’ta fazladan lolipopları satmaya çalıştığını duyurdu ve yerel halk, banka şubeleri ile doktor ofisleri kısa sürede tüm kutuları satın aldı .

• Hikâye ulusal dikkat çekince Dum-Dums üreticisi Spangler Candy Company CEO’su bile Liam’a gelecekte iş teklifi sunacağını esprili bir dille belirtti .

• Holly, kalan bazı lolipopları yerel çocuk hastaneleri ve okullara bağışlamayı planlıyor .

Uzman Görüşü ve FASD Hakkında Bilgi

• Liam’ın FASD tanısı, impuls kontrolü ve sonuçları anlamada güçlük yaratan bir nörogelişimsel bozukluk olarak biliniyor

• Ulusal Alkol Kötüye Kullanımı ve Alkolizm Enstitüsü’ne göre FASD’li çocuklar sosyal medyada ve uygulamalarda beklenmeyen davranışlar sergileyebilir .

• Uzmanlar, ebeveynlerin dijital cihazlarda alışveriş engelleme ayarlarını aktifleştirmesini öneriyor .

Ebeveynler İçin Önlemler ve Tavsiyeler

1. Uygulama Kilidi ve PIN Koruması: Çocuk profilleri veya alışveriş uygulamalarına şifre ekleyin.

2. Alışveriş Onayı Gereksinimi: Amazon ve diğer platformlarda “her satın alma için parola tekrar sor” ayarını etkinleştirin.

3. Fatura Uyarıları: Banka uygulamalarından harcama bildirimleri açarak ani büyük harcamalar anında fark edilir.

4. Eğitim ve Bilgilendirme: Çocuğunuza dijital dünyada “satın alma” düğmesinin parayı gerçekten harcadığını anlatın.

5. Topluluk Desteği: Bölgenizdeki ebeveyn gruplarından deneyim paylaşımı isteyin.

Sonuç

Bu olay, dijital çağda ebeveynlerin karşılaşabileceği beklenmedik senaryoları gözler önüne sererken, doğru adımlar ve topluluk dayanışmasıyla nasıl “tatlı” bir çözüm üretilebileceğini gösterdi. FASD gibi tıbbi durumların dijital alışkanlıkları nasıl etkileyebileceğini anlamak ve gerekli koruma önlemlerini almak, benzer sürpriz maliyetleri önleyebilir. Eğlenceyle hatırlanacak bu hikâye, hem kahkaha hem de farkındalık uyandırdı.