Tarih/Saat: 10 Eylül 2025, 14:04 (İstanbul) · Okuma süresi: 3 dk

Anayasa Mahkemesi (AYM), Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 132. maddesinde yer alan, boşanmış kadının evliliğin sona ermesinden itibaren 300 gün geçmedikçe evlenemeyeceğine dair düzenlemenin iptali talebini esastan görüştü ve itirazı oy çokluğuyla reddetti. Yani 300 günlük bekleme kuralı AYM kararıyla bugünkü durumda kaldırılmadı.

Ne oldu? (Kısa ve net)

• İstanbul 8. Aile Mahkemesi, TMK 132. maddenin kadın-erkek eşitliği ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal talebinde bulundu; başvuru AYM Genel Kurulu’nda görüşüldü.

• AYM, başvurunun itiraz edilen kısmını (özellikle “eski eşlerin yeniden birbirleriyle evlenmek istemeleri hâllerinde” ibaresine ilişkin talebi) oy çokluğuyla reddetti — dolayısıyla düzenleme aynen yürürlükte kalmaya devam ediyor.

TMK 132 ne diyor? (kısaca)

TMK Madde 132’ye göre: “Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün geçmedikçe evlenemez. Doğurmakla süre biter. Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hâllerinde mahkeme bu süreyi kaldırır.” Bu hüküm bugün de kanun metninde yer almaktadır.

Kararın anlamı — kim nasıl etkilenir?

• Boşanmış kadınlar: Genel kural olarak boşanma kesinleştiği tarihten itibaren 300 gün dolmadan yeniden evlenemiyorlar; AYM’nin reddi nedeniyle bu kural hemen değişmedi. Ancak kadının doğum yapması veya gebe olmadığını yetkili sağlık raporuyla ispatlaması veya eski eşle yeniden evlenme isteği gibi istisnalar hâlâ mevcut.

• Hukuki süreç: İddet müddetinin kaldırılması hâlinde aile mahkemesine başvuru ve karar gerekmektedir; pratikte kadınların gebe olmadığını tıbbi belgeyle ispat etmesi veya tarafların yeniden evlenme talebi hâlinde mahkeme kararı zorunlu.

Neden tartışılıyor?

Eleştiriler, kuralın modern tıp ve DNA testleriyle soy bağının kısa sürede netleştirilebildiği bir dönemde cinsiyet temelli ayrımcılık oluşturduğu yönünde. AİHM geçmişte benzer düzenlemeler hakkında ayrımcılık değerlendirmeleri yapmış; Türkiye’de de bu konu yıllardır hem akademide hem uygulamada tartışma konusu. Ancak Anayasa Mahkemesi’nin bugünkü kararıyla tartışma hukuki alanda bir değişim getirmedi.

Öne çıkan madde — pratik bilgi (okurlar için)

• Eğer kadın gebe değilse: Sağlık raporu ile aile mahkemesine başvurarak 300 günlük sürenin kaldırılmasını talep edebilirsiniz.

• Eğer eski eşle yeniden evlenilecekse: Mahkeme bu talebi kabul edip süreyi kaldırabilir.

Tarih: 10 Eylül 2025 · Saat: 15:30 TSİ · Okuma süresi: 4 dk

Özet: Nepal’in başkenti Katmandu merkezli Gen Z kaynaklı protestolar kısa sürede ülke çapına yayıldı. Gösteriler sırasında bazı hükümet ve medya binaları ateşe verildi, başkent havaalanı kapatıldı ve birçok havayolu uçuşlarını iptal etti. Ayrıca protestocuların bazı cezaevi kampüslerini basması sonucunda yüzlerce mahkumun kaçtığı bildirilirken, Türk Dışişleri Bakanlığı vatandaşlarını “zorunlu değilse gitmeyin” uyarısıyla bilgilendirdi.

Olayın kısa kronolojisi

• 8–9 Eylül 2025: Hükümetin sosyal medya düzenlemesi ve kısa süreli platform engellemeleri üzerine başlayan gençlik protestoları Katmandu’da kitlesel gösterilere dönüştü; polisle çatışmalar ve yaralanmalar rapor edildi.

• 9 Eylül: Gösteriler sırasında Singha Durbar (hükümet binaları), parlamento çevresi ve bazı siyasi liderlerin konutları ile medya kuruluşlarına ait binalarda yangın ve tahribatlar yaşandı; bazı medya çalışanları kendilerini korumak için binayı terk etmek zorunda kaldı.

• Aynı gün hava sahası operasyonları aksadı — Tribhuvan Uluslararası Havalimanı başta olmak üzere bazı uçuşlar iptal edildi veya ertelendi; birçok büyük havayolu seferlerini durdurdu.

• Protestoların etkisiyle birden fazla cezaevi kampüsünde isyan ve kapıların kırılması rapor edildi; yerel kaynaklara göre ülke genelinde yüzlerce mahkumun kaçtığı bildirildi (kaçış sayıları il bazında değişiyor ve yetkililer doğrulama yapıyor)

Detaylar — Nerede, ne oldu?

Gösteriler gençlerin sosyal medya yasağına karşı sokaklara dökülmesiyle başladı; engellemeye tepki gösteren protestolar hızla öfkeye dönüştü. Reuters ve AP gibi uluslararası medya, parlamentonun çevresinde yoğun çatışma ve bazı kamu binalarının tahrip edildiğini aktarıyor. Göstericilerin bazı medya binasını hedef alıp ateşe verdiğine dair görüntüler yayıldı; yetkililer hasarı ve can kayıplarını tespit etmeye çalışıyor.

Ulaşım ve havacılık durumu

Tribhuvan Uluslararası Havalimanı’ndaki (Katmandu) operasyonlar güvenlik gerekçesiyle kısıtlandı; Hindistan merkezli ve bölgesel hava yolları Katmandu seferlerini askıya aldı. Yolcuların çoğu alternatif düzenlemeler, iade veya başka güzergâh seçenekleri için havayollarıyla iletişime yönlendirildi. Seyahat edenlerin güncel sefer bilgilerini havayollarından ve havalimanı duyurularından takip etmeleri gerekiyo

Cezaevleri ve mahkum kaçışları

Protestoların sektirdiği kaos sırasında Pokhra, Nakhu ve bazı diğer cezaevlerinin basıldığı, birçok mahkumun kaçtığı haberleri geldi. Yerel emniyet raporlarında kaçış sayıları farklılık gösterse de — bazı kaynaklar yüzlerce, başka raporlar binlere varan rakamlar veriyor — olayın geniş çaplı olduğu ortak görüş. Yetkililer şu anda kaçak mahkumların takibi ve güvenliğin yeniden sağlanması için çalışıyor.

Türkiye — Dışişleri uyarısı

Türkiye Dışişleri Bakanlığı, Nepal’deki güvenlik durumu nedeniyle vatandaşlarını uyardı: “Zorunlu değilse seyahat etmeyin, tedbirli olun.” Bakanlık ayrıca orada bulunan Türk vatandaşlarına yerel güvenlik talimatlarına uymalarını ve acil durum halinde diplomatik kanallarla irtibata geçmelerini önerdi.

Ne yapılmalı? (Kısa rehber)

• Nepal’e seyahat planı olanlar, uçuş ve konaklama iptalleri nedeniyle esnek olun; acilen gitmeyin.

• Halen Nepal’de bulunan vatandaşlar: yerel yetkililerin talimatlarına uyun, toplu gösteri alanlarından uzak durun, büyükelçilik/konsölosluk ile irtibata geçin.

• Yolcular havayolu ve sigorta şirketleriyle iletişime geçsin; bilet değişikliği, iade veya iptal prosedürlerini öğrenin.

Türk Medeni Kanunu’nun 132. maddesine göre; kadın, boşanmanın ardından 300 gün geçmeden evlenemiyor. Erkekler için ise böyle bir süre sınırı yok.

İstanbul 8. Aile Mahkemesi, önüne gelen bir davada söz konusu düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğu kanaatine vardı.

Mahkeme, iptal istemiyle dosyayı Anayasa Mahkemesi‘ne (AYM) gönderdi.

Başvuruda, “bekleme süresinin yalnızca kadınlara özgü tutulmasının kadın-erkek eşitliğini zedelediği, özel hayat ve aile kurma hakkını gereksiz şekilde kısıtladığı” vurgulandı.

AYM Genel Kurulu, başvuruyu bugün ele alıyor.

Eğer iptal kararı çıkarsa bu durumda kadınların da boşandıktan sonra yeniden evlenmeleri için 300 gün bekleme şartı ortadan kalkacak, onlar da erkekler gibi boşandıktan sonra isterse hemen evlenebilecek.

TÜRK MEDENİ KANUNU’NUN 132. MADDESİ NE İÇERİYOR?

Türk Medeni Kanunu’nun 132. maddesi; boşanma veya eşin ölümü sonrası kadınların yeniden evlenebilmesi için 300 gün beklemesini öngörüyor.

MEVCUT MADDE İLE SOYBAĞINDA KARIŞIKLIĞIN ÖNLENMESİ AMAÇLANIYOR

Mevcut düzenlemeye göre kadın, boşanmanın ardından 300 gün geçmeden evlenemiyor. Ancak doğumla sürenin sona ermesi, gebelik bulunmadığının sağlık raporuyla tespit edilmesi veya boşanan eşlerin yeniden evlenmek istemesi hallerinde bu süre mahkeme kararıyla kaldırılabiliyor. Hükmün amacı, soybağında karışıklığın önlenmesi olarak açıklanıyor.

132. maddede şu ifadeler yer alıyor:

“Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak 300 gün geçmedikçe evlenemez. Doğurmakla süre biter. Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hâllerinde mahkeme bu süreyi kaldırır.”