Tarih: 28 Ağustos 2025
Saat: 14:30 (Europe/Istanbul)
Yayın: FatihDoganMedya
Okuma süresi: 2 dakika 30 saniye (500 kelime)

Giriş — Kısa özet:
Ticaret Bakanlığı’nın hazırladığı yeni Hal Kanunu taslağıyla sebze ve meyve pazarlarında fiyatları yapay şekilde yükselten, stokçuluk yapan veya serbest rekabeti bozanlara uygulanacak idari para cezalarında ciddi artışlar öngörülüyor. Taslağa göre bazı ihlallerde mevcut 177.340 TL’lik idari para cezaları 1.000.000 TL’ye kadar çıkarılabilecek; tasarının 1 Ekim sonrası Meclis’e sunulması bekleniyor.

Haberin ayrıntıları

• Cezalar nasıl değişecek?
  Taslakta serbest rekabeti engelleyici davranışlarda bulunanlara verilen idari para cezalarının tavanı yükseltiliyor. Özellikle stokçuluk ve piyasayı yönlendirmeye yönelik uygulamalarda her bir aykırılık için 1.000.000 TL’den başlayıp üst sınırlara kadar çıkabilen yaptırımlar öngörülüyor.

• Bozuk ürünleri uygunsuz imha edenlere ceza:
  Tasarıda, bozulmuş ürünleri çöpe veya uygunsuz alanlara döken işletmelere yönelik ayrı para cezaları da yer alıyor; örnek olarak 200.000 TL’ye kadar idari para cezası gündeme alındı. Bu düzenleme, gıda israfını ve usulsüz imhayı engellemeyi amaçlıyor.

• Bakanlığın denetimleri ve uygulama örnekleri:
  Ticaret Bakanlığı son dönemde Hal Kayıt Sistemi ve saha denetimleriyle haksız fiyat artışı tespit ettiği çok sayıda işletmeye ciddi tutarlarda idari para cezası uyguladı. Bakanlık verilerine göre sebze-meyve piyasasında fahiş fiyat tespit edilen işletmelere yönelik uygulanan ceza tutarı milyonlar seviyesine ulaştı; bu uygulamalar yaptırımların sertleştirilmesinin gerekçeleri arasında gösteriliyor.

• Meclis takvimi ve süreç:
  Basında yer alan bilgilere göre Hal Kanunu değişiklik çalışmaları tamamlanma aşamasında olup, 1 Ekim civarında Meclis gündemine sunulması planlanıyor. Kanunlaşma sürecinde tasarı üzerindeki hükümler netleşecek; TBMM süreci ve komisyon çalışmalarını takip etmek kritik olacak.

• Sektör tepkileri ve olası etkiler:
  Çiftçi örgütleri ile bazı üretici temsilcileri, cezaların artmasına temkinli yaklaşıyor; artan üretim maliyetleri koşullarında cezaların üreticiyi baskı altına alabileceği uyarısını yapıyorlar. Tüketici örgütleri ve rekabet savunucuları ise stokçulukla mücadelede daha güçlü yaptırımların tüketici faydasına olacağını savunuyor. Sektörel dengeyi sağlamak için yaptırımların yanı sıra izleme, şeffaflık ve destek mekanizmalarının eş zamanlı yürütülmesi gerektiği belirtiliyor.

Ne takip edilmeli?

1. Tasarının Meclis’e sunulduğu tarih ve kanun teklifinin tam metni (kanun metni çıktıktan sonra hükümlerde netleşme olacak).

2. Ticaret Bakanlığı ve ilgili kurumların uygulama tebliğleri ile Hal Kayıt Sistemi’ne ilişkin düzenlemeler.

3. Sektör temsilcileri ve tüketici örgütlerinin tasarıya ilişkin görüşleri; özellikle idari para cezalarının uygulama kriterleri

Kısa değerlendirme (uzman özetine dayalı)

Uzmanlar, piyasa bozucu uygulamalara karşı caydırıcı cezaların önemine dikkat çekerken; yalnızca ceza odaklı bir yaklaşımın üreticiyi ve tedarik zincirini zorlayabileceğini vurguluyor. Etkin bir denetim, veri temelli tespitler (Hal Kayıt Sistemi vb.) ve üreticiye yönelik destek/rehberlik programlarıyla birlikte uygulanması halinde düzenlemenin piyasada istikrar sağlayabileceği öngörülüyor

Küresel piyasalar, ABD‘de enflasyonla mücadele sürecine yönelik belirsizliklerin etkisi ve ABD’li çip devi Nvidia’nın bilançosunun ardından karışık bir seyir izlerken, gözler bugün ABD’de açıklanacak büyüme ile kişisel tüketim harcamaları verilerine çevrildi.

ABD’nin korumacı ticaret politikasının ülkedeki enflasyonla mücadele üzerindeki etkileri temel ekonomik gündem maddelerinden biri olurken, bugün çeyreklik yarın da aylık verisi açıklanacak ABD Merkez Bankası’nın (Fed) enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksinden alınacak sinyallerin Fed’in faiz indirim sürecine yönelik belirsizlikleri azaltması bekleniyor.

Bunun yanı sıra 2. çeyreğe ilişkin büyüme verisinin geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,1 artması beklenirken, söz konusu verinin küresel olarak finansal projeksiyonların netleşmesinde etkili olması bekleniyor.

Öte yandan, ülkede bir süredir devam eden hükumetin Fed’e yönelik eleştirel tutumu yatırımcıların odağında bulunuyor. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent Fed başkanlığı için 11 güçlü adaylarının olduğunu belirterek, İşçi Bayramı’ndan sonra mülakatlara başlayacaklarını ve Trump’a aday listesinin son halini sunacaklarını kaydetti.

Analistler gelecek yıl mayıs ayında yapılacak bir değişim için hükümetin erken hareket ettiğini belirterek, olası bir adayın öne çıkması durumunda “gölge Fed” ikileminin piyasalardaki risk iştahı üzerinde etkili olacağını söyledi.

Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in eylül ayında yüzde 87 ihtimalle 25 baz puan bir indirime gideceği fiyatlanırken, yıl sonuna kadar toplamda 50 baz puan indirim yapması öngörülüyor.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, BTK ile Türk Telekom arasında varılan anlaşmayla Türk Telekom’un sabit hizmetler imtiyazının 2050 yılına kadar uzatıldığını açıkladı. Türkiye’nin sabit hizmetler altyapısı imtiyazı ile büyük bir titizlik ve hassasiyetle yürütülen çalışmalar ile sonuçlandırıldığını belirten Uraloğlu, “Yapılan anlaşma, belirlenen imtiyaz süresi boyunca yapılacak olan sabit altyapı ve hizmet yatırımları ile birlikte ülke ekonomisine 20 milyar dolarlık doğrudan katkı sağlayacak” dedi.

İmtiyazın yenilenmesi ile birlikte, Türkiye’nin dijital dönüşümünde yeni bir döneme adım atıldığına dikkati çeken Uraloğlu, “Anlaşma kapsamında, Türkiye’nin dijitalleşme yolculuğunda kritik olan sabit altyapı yatırımlarının sürekli kılınmasını sağlayacak bir model oluşturuldu. İmtiyazın yenilenmesi hem Türkiye ekonomisine hem de ülkemizin dijitalleşme yolculuğuna büyük katkı sağlayacak” diye konuştu.

“TÜRKİYE’NİN ALTYAPISI, TÜRKİYE’NİN KAZANIMI”

Türk Telekom’un hisselerinin yüzde 25’inin Hazine ve Maliye Bakanlığı’na, yüzde 60’ının ise Türkiye Varlık Fonu’na ait olduğunu belirten Bakan Uraloğlu, “Türk Telekom’un sabit iletişim altyapısı aynı zamanda Türkiye’nin altyapısıdır. Bu nedenle Türk Telekom’un yaptığı her yatırım, doğrudan Türkiye’nin kazanımıdır” dedi.