Tarih / Saat: 26 Eylül 2025 — 12:45
Okuma Süresi: ~ 3 dakika

Donald Trump, Türkiye ile F-35 savaş uçakları müzakereleri hakkında dikkat çekici açıklamalarda bulundu. Trump, “Türkiye ile F-35 konusunda kolayca bir anlaşma yapabiliriz, ama Erdoğan önce bizim için bir şey yapacak” sözleriyle, taraflar arasında şartlı bir yaklaşım ortaya koydu

🔍 Açıklamanın içeriği ve mesajı

• Trump’a göre, ABD ve Türkiye F-35 konusunda “kolay bir anlaşma” yapabilir; ancak bu anlaşma karşılıklı tavizlerle desteklenmeli.

• Trump, açıklamasında Erdoğan’ın önce ABD’ye yönelik bazı beklentileri yerine getirmesi gerektiği imasında bulundu.

• Bu tavır, F-35 meselesinin yalnızca teknik/müşteri-satıcı ilişkisi olmaktan çıkarak diplomatik pazarlık unsuruna dönüştüğünü gösteriyor.

Bağlam: Neden şimdi?

• Türkiye, 2019’da Rusya’dan S-400 hava savunma sistemleri alımı nedeniyle F-35 programından çıkarılmıştı.

• Trump ile Erdoğan, 25 Eylül 2025’te Washington’da bir görüşme gerçekleştirdi. Bu görüşme sırasında hem F-35 hem F-16 alımları, ticaret ve enerji gibi çok yönlü gündem maddeleri ele alındı.

• Görüşme sonrası ABD Büyükelçisi Tom Barrack, “Çok yakında F-35 ile ilgili haber alacaksınız” açıklamasını yaptı.

• Ayrıca, Türkiye’nin Boeing uçakları ve savunma sanayi projeleri alımı planları kamuoyunda yer aldı.

Perspektif ve olasılıklar

• Trump’ın “önce biz için bir şey yap” yaklaşımı, Türkiye’den özellikle S-400 sistemlerinin konumlandırılması, ABD ile enerji/gaz ithalatı, yaptırımlar ya da dış politika açısından adımlar beklenebileceği yönünde bir işaret olabilir.

• Ancak yasalar, Kongre onayı ve ABD iç siyasi dengeleri nedeniyle F-35 satışının hemen onaylanması mümkün görünmüyor.

• Türkiye, hâlihazırda kendi beşinci nesil uçak projesi olan KAAN üzerinde çalışıyor; F-35 konusu uzun vadeli stratejiler arasında yer alıyor.

Tarih / Saat: 25 Eylül 2025, 14:30

Okuma süresi: ~4 dakika

Yazar: FatihDoğanMedya Haber Merkezi

İspanya hükümeti, İsrail ile yapılan üçüncü büyük savunma sözleşmesini iptal etti. İptal edilen anlaşma, İsrailli savunma sanayi şirketlerinden biriyle yapılmış ve piyasa değerine göre yaklaşık 240 milyon ABD doları (yaklaşık 207 milyon euro) seviyesindeydi. Madrid’in adımı, hükümetin İsrail’e yönelik silah ambargosu kararları ve daha önce iptal edilen iki sözleşmenin ardından geldi

Madrid üçüncü büyük iptali açıkladı: Detaylar ve arka plan

İspanya Savunma Bakanlığı’nın aldığı karara göre, son hafta içinde Rafael Advanced Defense Systems ile yapılmış olduğu belirtilen ve değeri yaklaşık 207 milyon euro (~240 milyon USD) olarak verilen üçüncü savunma sözleşmesi feshedildi. Bu iptal haberi, Madrid’in İsrail’e yönelik sıkılaştırdığı kısıtlamalar ve arms-export (silah ihracı) politikasındaki değişikliklerin uygulanması kapsamında değerlendiriliyor.

Daha önce bu ay içinde İspanya, Elbit Systems ile yapılan yaklaşık 700 milyon euro değerindeki bir roketatar/füze destekli sistem alım sözleşmesini de feshettiği yönünde uluslararası yayınlarda yer aldı; bu karar, Madrid’in İsrail’le savunma ticaretine ilişkin geri çekilmesinin en önemli adımı olarak değerlendirildi.

Ayrıca Nisan 2025’te hükümet, İsrailli firmadan yapılması planlanan belirli mühimmat alımlarına ilişkin bir sözleşmeyi iptal etmiş; bu da Madrid’de koalisyon ortakları arasında politikalara dair ciddi tartışmalara yol açmıştı. Bu gelişme hükümet içi tansiyonu yükseltmişti

Hükümetin politikası: Yasal düzenleme ve ambargo

İspanya Hükümeti, yakın tarihli bir hükûmet kararnamesiyle (real decreto) İsrail’e yönelik genel bir silah ambargosu uygulamaya koyduğunu resmen duyurdu; bununla beraber metinde “ulusal çıkar” gerekçesiyle istisnalara izin veren maddeler bulunduğu bildirildi. Hükûmet, kararı hukuki ve diplomatik gerekçelere dayandırırken muhalefet ve bazı koalisyon ortakları istisna maddelerine itiraz ediyor.

Madrid yönetimi, ambargonun yürürlüğe girmesiyle birlikte gerek mevcut sözleşmelerin feshi gerekse yeni lisansların bloke edilmesi yönünde adımlar atıyor; bu bağlamda bazı askeri eğitim ve lojistik konularında geçici uyum çözümleri üzerinde çalıştığını açıkladı.

Etkiler: Savunma modernizasyonu, tedarik zinciri ve diplomasi

Uzmanlar, iptallerin İspanya ordusunun modernizasyon takvimini ve tedarik zincirini etkileme riskine dikkat çekiyor. İptal edilen sözleşmeler, zırh/sistem modernizasyonu ve hassas mühimmat tedarikinde boşluklar yaratabilir; ayrıca İspanya’nın bazı askeri projelerinde dışa bağımlılığı azaltma ihtiyacı gündeme gelecek. Eleştirmenler ise Madrid’in adımının hem ekonomik hem stratejik maliyetleri olacağı uyarısını yapıyor.

Diplomatik açıdan bakıldığında, İspanya’nın hamlesi İsrail ile ilişkilerde gerginliğe yol açarken, AB içindeki diğer ülkeler üzerinde de benzer adımlar atılması yönünde tartışmaları tetikleyebilir. Madrid, bu kararı “uluslararası hukuk ve insan hakları ilkelerine bağlılık” çerçevesinde savunuyor.

Madrid ne diyor? İsrail’den gelen tepki ve önümüzdeki adımlar

İspanyol yetkililer, fesihlerin gerekçesini kamu düzeni ve dış politika öncelikleriyle ilişkilendirirken, İsrail tarafı açıklama yapmak üzere zaman içinde demeçler yayımladı veya tepki gösterdi (resmi açıklamalar için tarafların bakanlık kanalları takip ediliyor). İki ülke arasında diplomatların geri çağrıldığı, notaların teatisi ve karşılıklı değerlendirmelerin sürdüğü haberleri geliyor.

Madrid ayrıca, ambargonun uygulanmasında hukuki güvence arayışını sürdürecek; Parlamento’da kararnamenin onay süreci ve istisnaların tartışılması önümüzdeki günlerde siyasi gündemin ilk sıralarında olacak.

Tarih: 25 Eylül 2025
Saat (Washington, ET): programda karşılama töreni 11:15 a.m. ET (planlanan).
Saat (Türkiye, ): planlanan saat 18:15 T; canlı/Türkiye kaynakları görüşmenin Beyaz Saray’da öğleden sonra ilerleyen saatlerde (yaklaşık 19:40–19:50  civarı) başladığını bildirdi.
Okuma süresi: ~1 dakika 18 saniye (261 kelime; varsayılan hız 200 kelime/dakika).

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump’ın Beyaz Saray’da Oval Ofis görüşmesi 25 Eylül 2025’te başladı. Görüşme basına kapalı olarak gerçekleştiriliyor ve iki liderin savunma sanayii, ticaret ile bölgesel güvenlik konularını öncelikli olarak ele alması bekleniyor.

Görüşmenin ana hatları

• Erdoğan, Blair House’dan ayrılarak Beyaz Saray’a resmi törenle geldi ve daha sonra Oval Ofis’e geçti; görüşme basına kapalı şekilde devam ediyor.

• Toplantının ana gündem maddeleri arasında F-35 programına dönüş talebi, F-16/diğer uçak alımları ve büyük çaplı Boeing siparişleri ile Türkiye’ye uygulanmış yaptırımların durumu yer alıyor. Ayrıca Suriye, Gazze ve bölgesel güvenlik konuları da masada.

Neden önemli?

Bu görüşme, Erdoğan’ın 2019’dan sonraki ilk Beyaz Saray ziyareti niteliğini taşıyor ve iki ülke ilişkilerinde olası normalleşme adımları için önemli bir eşik teşkil ediyor. 2017 ve 2019’da yapılan görüşmelerin ardından diplomatik çizgi değişmiş, 2020’deki S-400 krizinin etkileri ilişkilere yansımıştı; bugün atılacak adımlar bu mirası aşma potansiyeli taşıyor.

Olası sonuçlar ve beklentiler

• F-35 ve F-16: Türkiye’nin F-35 programına dönüşü veya modern savaş uçağı alımlarında ilerleme sağlanması en kritik başlıklar. Ancak Kongre ve hukuki/teknik engeller belirleyici olabilir.

• Boeing & Ticaret: Büyük uçak siparişleri ve ticari işbirlikleri ekonomik ilişkilere ivme kazandırabilir; Boeing-Türkiye başlıkları toplantıda gündemde.

• Yaptırımlar: Yaptırımların hafifletilmesi ya da yapısal çözümler üzerinde mutabakatlar, iki ülkenin daha geniş güvenlik ve ekonomik gündemini etkileyecektir.

Kısa değerlendirme

Her iki lider de pragmatik ticari ve savunma gündemleriyle konuşuyor; Trump yönetiminin daha anlaşmacı pozisyonu, somut ekonomik ve askeri anlaşmalara zemin hazırlayabilir. Ancak nihai kararlar Kongre onayı, uluslararası yükümlülükler ve teknik koşullara bağlı kalacaktır.