Peru’nun GİZEMLİ 5 BİN 200  ‘Delikler Şeridi’nin Sırrı Çözüldü

Tarih: 20 Kasım 2025 – Okuma Süresi: 4 Dakika –

Peru’nun And Dağları’ndaki 5.200 gizemli çukurdan oluşan ve neredeyse bir asırdır arkeologları şaşırtan Monte Sierpe (“Yılan Dağı”) sitesinin sırrı nihayet çözüldü. Yapılan yeni araştırma, bu çukurların antik bir pazar yeri ve devasa bir açık hava muhasebe sistemi olarak kullanıldığını ortaya koydu.

Yüzyıllık Gizem

Peru’nun güneyindeki Pisco Vadisi’nde yer alan ve “Delikler Şeridi” olarak da bilinen Monte Sierpe, 1,5 kilometre uzunluğunda bir alana yayılan ve 5.200’den fazla düzgün şekilde hizalanmış çukurdan oluşuyor . Her biri 1-2 metre genişliğinde ve 0,5-1 metre derinliğindeki bu çukurlar, bazı bölümlerde taşlarla güçlendirilmiş .

İlk kez 1933 yılında National Geographic Society’nin yayınladığı hava fotoğraflarıyla dünyanın dikkatini çeken bu yapı, o günden bu yana defansif yapılar, su toplama sistemleri, bahçeler ve hatta sis yakalama mekanizmaları gibi çeşitli teorilerle açıklanmaya çalışılıyordu .

Çığır Açan Araştırma ve Bulgular

Sydney Üniversitesi’nden arkeolog Dr. Jacob Bongers liderliğindeki uluslararası ekip, drone teknolojisi ve mikrobotanik analizler kullanarak yaptıkları kapsamlı çalışmayla site hakkında çığır açıcı verilere ulaştı .

· Drone Haritalama: Araştırmacılar, drone teknolojisiyle sitenin yüksek çözünürlüklü haritasını çıkardı ve çukurların düzeninde, İnka’ların ünlü khipu (düğümlü sicim) hesap kayıt cihazlarına benzer matematiksel bir desen olduğunu keşfetti .
· Toprak Analizleri: 19 çukurdan alınan sediment örneklerinin analizi, mısır, kinoa, ıspanak, pancar, yulaf, buğday, arpa ve kabak gibi bitkilere ait nişasta ve polen tanelerini ortaya çıkardı . Ayrıca, sepet yapımında kullanılan saz ve söğüt türlerine ait kalıntılar da bulundu .

Araştırmacılar, bu bulguların çukurların içine, taşımak için kullanılan örme sepetlerde gıda bitkileri konulduğunu gösterdiğini belirtiyor .

· Tarihlendirme: Bir çukurdan alınan kömür kalıntısının radyokarbon tarihleme analizi, bu malzemenin 1320-1405 yılları arasına tarihlendiğini ortaya koydu. Bu tarih, sitenin İnka İmparatorluğu’nun bölgeye gelişi olan 1400 yılından önceye, Chincha Krallığı dönemine ait olduğunu gösteriyor . Yüzeyde bulunan seramik parçaları da bu zaman aralığını destekliyor .

İki Dönem, İki İşlev: Pazardan Muhasebe Sistemine

Elde edilen bulgular, Monte Sierpe’nin iki farklı dönemde iki farklı amaçla kullanıldığını ortaya koyuyor:

 İlk Aşama: Chincha Krallığı Döneminde Açık Hava Pazarı (MS 1000-1400)

Araştırmacılar, sitenin başlangıçta Chincha Krallığı tarafından, nüfusunun 100.000’den fazla olduğu bilinen bölgede, bir takas pazarı olarak inşa edilmiş ve kullanılmış olabileceğini düşünüyor .

Dr. Bongers, “Belki de burası bir Inca-öncesi pazar yeri, bir bit pazarı gibiydi. Belki de seyyar tüccarlar (denizci tüccarlar ve lama kervanları), uzmanlar (çiftçiler ve balıkçılar) ve diğerleri, mısır ve pamuk gibi yerel malları takas etmek için burada bir araya geliyordu” diyor .

Sitenin, iki İnka idari merkezi arasında ve bir dizi ön-İspanyol yol ağının kesişim noktasına yakın konumu, bu teoriyi destekliyor .

İkinci Aşama: İnka İmparatorluğu Döneminde ‘Manzara Khipu’su (MS 1400’ler)

İnka İmparatorluğu bölgeyi fethettikten sonra bu yapıyı yok etmek yerine, onu vergi ve haraç toplama sistemi olarak yeniden amaçlandırmış . Drone görüntülerinde ortaya çıkan ve bloklar halindeki çukur düzeninin, İnka’ların karmaşık kayıt tutma aracı khipu’ya olan benzerliği, araştırmacıları bu sonuca götürdü .

Dr. Bongers, “Temel olarak, bu çukurları insanları bir araya getiren bir sosyal teknoloji türü olarak görüyorum ve daha sonra İnka İmparatorluğu altında büyük ölçekli bir muhasebe sistemine dönüştü” ifadelerini kullanıyor . Bu durum, sitenin adeta bir ‘manzara khipu’su (landscape khipu) gibi işlev gördüğünü gösteriyor .

Tablo: Araştırmanın Temel Bulguları

Araştırma Yöntemi       Elde Edilen Bulgu Anlamı
Drone Haritalama        Çukurların khipu benzeri matematiksel desende dizilişi Bir kayıt tutma/hesaplama sistemi olduğuna işaret
Microbotanik Analiz   Çukurlarda mısır, kabak, sepet yapımında kullanılan bitki kalıntıları Bitki depolama ve takas için sepet kullanıldığını gösterir
Radyokarbon Tarihleme   Kalıntıların MS 1320-1405 yıllarına ait olması Yapının İnka öncesi Chincha dönemine ait olduğunu kanıtlar

Araştırmanın Önemi ve Gelecek

Bu keşif, antik And topluluklarının kaynakları yönetmek ve ticareti kolaylaştırmak için manzarayı nasıl dönüştürdüğüne dair önemli bir vaka çalışması sunuyor . Aynı zamanda, yerli muhasebe uygulamalarının kökenleri ve çeşitliliği hakkındaki anlayışımızı genişletiyor .

Avustralya Müzesi Araştırma Enstitüsü’nde Misafir Araştırmacı olan Dr. Bongers ve ekibi, bulgularını doğrulamak ve genişletmek için daha fazla örnek toplamak üzere yeni bir saha çalışması aşaması planlıyor .

◼ Sonuç: And Dağları’nın tepesinde asırlardır gizemini koruyan 5.200 çukur, modern teknoloji ve bilimsel çalışmalar sayesinde sırrını araştırmacılara açtı. İnkalar ve onların selefi Chincha Krallığı, devasa bir açık hava pazarı ve muhasebe sistemi inşa ederek, tarih öncesi dönemdeki mühendislik ve idari zekalarının bir kanıtını bugüne bıraktı.

Bu araştırmanın bulgular, Antiquity dergisinde yayınlanmıştır .

Tekirdağ’da 3 katlı bina küle döndü

Tekirdağ’da 3 katlı bir binada çıkan yangın söndürüldü. Yangında binanın 2’nci 3’üncü katı küle döndü.

Tarih: 19 Kasım 2025
 Tahmini Okuma Süresi: 2 dakika

Yangının Başlangıcı ve Yayılımı

Yangın, 19 Kasım 2025 tarihinde akşam saatlerinde Çorlu ilçesinin Yenice Mahallesi’nde bulunan bir site içindeki 3 katlı binada çıktı. İkinci kattaki bir dairede henüz belirlenemeyen bir nedenden çıkan alevler, kısa sürede binanın üst katlarına sıçrayarak yayıldı. Çevredekiler tarafından duyulan patlama sesleri paniğe neden oldu.

 İtfaiyenin Müdahalesi ve Tahliye

Olay yerine Çorlu, Süleymanpaşa ve Marmaraereğlisi ilçelerinden sevk edilen çok sayıda itfaiye ekibi müdahale etti. Jandarma ekipleri bölgede güvenlik önlemi alırken, sitede oturanlar da emniyet amacıyla evlerini tahliye etti. İtfaiye ekiplerinin yaklaşık 30 dakika süren yoğun çabası sonucu yangın tamamen söndürüldü.

 Yangının Nedeni ve Verdiği Zarar

Ön incelemeler, yangının binanın orta katındaki aydınlatma tesisatından kaynaklanan bir elektrik kontağından çıkmış olabileceğini işaret ediyor. Binada elektrik topraklamasının bulunmamasının yangına zemin hazırladığı düşünülüyor. Yangında binanın 2’nci ve 3’üncü katları ağır hasar aldı ve kullanılamaz hale geldi. Yangının kesin nedenini belirlemek için resmi soruşturma başlatıldı.

Sokak Ortasında Silahlı Kavga: Kurşunlar Halk Otobüsüne İsabet Etti, 2 Genç Ağır Yaralandı

Tarih: 20 Kasım 2025 – Okuma Süresi: 2 dakika

Şanlıurfa’nın Karaköprü ilçesinde iki grup arasında çıkan silahlı kavgada iki genç ağır yaralandı. Kavga sırasında sıkılan kurşunlar, seyir halindeki bir halk otobüsüne isabet ederek yolcuları paniğe sevk etti.

 Silahlı Kavganın Bilançosu Ağır

Olay, Karaköprü ilçesine bağlı Güllübağ Mahallesi’nde, iki grup arasında henüz belirlenemeyen bir nedenle çıkan tartışmanın silahlı kavgaya dönüşmesiyle başladı. Kavgada Ali Eskiler (23) ve Baver Andiç (24) ağır şekilde yaralandı. Yaralılar, olay yerine gelen ambulanslarla Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne kaldırılarak tedavi altına alındı.

 Otobüs ve Sivil Araçlar Hedefti

Silahlı kavga sırasında sıkılan çok sayıda mermi, çevredeki sivil araçlara ve iş yerlerine zarar verdi. Mermilerin, yoldan geçmekte olan bir halk otobüsüne ve 2 otomobile isabet ettiği belirlendi. Bazı kaynaklara göre ise mermi isabet eden araç sayısı 3, ayrıca 2 bina ve bir market de bu olaydan etkilendi. Otobüsün ön camına isabet eden mermilerin yolculara zarar vermemesi şans eseri olarak yorumlandı.

 Olay Anı Kameralara Yansıdı

Silahlı kavganın yaşandığı an, bölgedeki güvenlik kameraları ve halk otobüsünün kamerası tarafından kaydedildi. Görüntülerde, seyir halindeki otobüsün önüne aniden çıkan grupların silahlı kavgası ve daha sonra seken bir merminin otobüs camına isabet etmesi yer alıyor. Ayrıca, markete sığınan ve ayağından yaralanan bir kişinin elinde pompalı tüfekle içeri girmesi üzerine kasiyer ve müşterilerin büyük panik yaşadığı görülüyor.

Polis Olay Yerinde Önlem Aldı

Olay yerine intikal eden polis ekipleri, kavga edenleri ayırarak mahallede güvenlik önlemi aldı. Olayla ilgili soruşturma başlatan polis, kavgaya karışan kişileri tespit etmeye çalışıyor. İncelemelerde olay yerinde onlarca mermi çekirdeği ve kartuş ele geçirildi.

Olayla ilgili soruşturma devam ederken, yetkililer benzer olayların önüne geçmek için bölgedeki güvenlik önlemlerini artırmış durumda.