Microsoft gibi devlerden yüz milyonlarca dolar yatırım alan Londra merkezli Builder.ai, “Natasha” adlı yapay zeka destekli yazılım asistanıyla uygulama geliştirmeyi pizza siparişi kadar kolay hale getirdiğini iddia ediyordu.

Ancak gerçek çok başkaydı: Şirketin “AI” diye pazarladığı sistemin arkasında, Hindistan’da çalışan yaklaşık 700 mühendis, müşterilerin taleplerini manuel olarak kodluyordu. Bu gerçek yakın zamanda ortaya çıktı.

Times of India’nın haberine göre, skandalın fitili Mayıs ayında ateşlendi. Şirketin borç verenlerinden Viola Credit, Builder.ai’nin banka hesaplarından 37 milyon dolara el koydu ve inceleme başlattı.

İnceleme sonucunda, şirketin 2024 yılı için yatırımcılara 220 milyon dolar gelir elde edeceğini söylediği, ancak gerçekte sadece 50 milyon dolar gelir elde ettiği ortaya çıktı. Yani gelir rakamları yüzde 300 oranında şişirilmişti.

Zaten 2019’da Wall Street Journal, Builder.ai’nin AI iddialarına şüpheyle yaklaşmış; aynı yıl bir eski yönetici şirkete, yatırımcıları yanıltıcı bilgi verdikleri gerekçesiyle dava açmıştı.

Tüm bu şüphelere rağmen Builder.ai, Microsoft ve Katar Yatırım Otoritesi dahil olmak üzere büyük fonlardan 445 milyon dolardan fazla yatırım toplamayı başarmıştı.

CEO DEĞİŞTİ, BİN KİŞİ İŞTEN ÇIKARILDI, SORUŞTURMA BAŞLATILDI

Şirketin kurucusu CEO Sachin Dev Duggal, bu yılın başlarında görevinden ayrıldı. Yalanları ortaya çıkaran ise, Duggal’ın yerine gelen yeni CEO Manpreet Ratia oldu. Şirketin Microsoft ve Amazon’a milyonlarca dolarlık bulut bilişim borcu olduğu ve yaklaşık bin çalışanını işten çıkardığı bildirildi.

ABD’de federal savcılar olaya el attı. New York’ta başlatılan bir soruşturmada, şirketin mali kayıtları ve müşteri belgeleri talep edildi.

Şirket ayrıca, LinkedIn’deki resmi açıklamasında “geçmişte yapılan hatalar ve zorlukların” finansal sıkıntılara yol açtığını belirterek iflas sürecine girdiğini duyurdu.

Turing Ödülü sahibi ve Montreal Üniversitesi profesörü Yoshua Bengio, Financial Times’a verdiği röportajda, önde gelen yapay zeka laboratuvarlarının, “Yapay zekayı daha akıllı hale getirmeye odaklandığını, ancak güvenlik konusunda yeterli araştırma ve yatırım yapılmadığını” söyledi.

Bengio, yapay zeka güvenliği üzerine odaklanacak yeni bir kar amacı gütmeyen kuruluş olan LawZero’yu hayata geçirdiğini duyurdu. Kurum, Skype’ın kurucu mühendisi Jaan Tallinn, eski Google CEO’su Eric Schmidt’in hayır inisiyatifi, Open Philanthropy ve Future of Life Institute gibi bağışçılardan toplamda 30 milyon dolara yakın destek aldı.

LawZero, insanları memnun etmek için değil, doğru ve şeffaf gerekçelerle yanıt veren, aynı zamanda çıktının güvenli olup olmadığını değerlendirebilen yeni nesil güvenli yapay zeka sistemleri geliştirmeyi amaçlıyor. Kuruluş şu anda 15 kişilik bir ekibe sahip ve teknik yetenekleri artırmak için yeni işe alımlar yapmayı planlıyor.

Bengio, LawZero’ya odaklanmak için Quebec Yapay Zekâ Enstitüsü (Mila)’daki bilimsel direktörlük görevinden ayrılacağını da açıkladı.

“KANDIRIYOR, YALAN SÖYLÜYOR”

Bengio, son 6 ayda önde gelen modellerin tehlikeli yetenekler geliştirdiğine dair çok sayıda kanıt toplandığını belirtti. Bu tehlikeler arasında “aldatma, hile yapma, yalan söyleme ve kendini koruma” gibi davranışlar da var.

Örneğin, Anthropic’in Claude Opus modeli, kurgusal bir senaryoda mühendisleri tehdit ederek yerini başka bir sistemle değiştirmemeleri için şantaj yaptı. Bir başka testte ise OpenAI’nin o3 modeli, kendisini kapatma talimatlarına uymayı reddetti.

Bengio bu gelişmeleri şu sözlerle değerlendirdi:

“Bu deneyimler şu anda kontrollü ortamlarda gerçekleşiyor, ancak gelecekte yeni modellerin stratejik zekâsı, biz daha farkına bile varmadan bizi kandırarak üstün gelebilir. Yangınla oynuyoruz.”

Yapay zeka sistemlerinin biyolojik silah üretiminde yardımcı olabilecek düzeye gelebileceğini ve bunun bir yıl gibi kısa bir sürede gerçekleşebileceğini söyleyen Bengio, bu sistemlerin insanlığa rakip hale gelmesinin en kötü senaryo olduğunu belirterek, “Eğer bizden daha zeki ama bizimle aynı hizaya gelmeyen yapay zekalar üretirsek, tükeniriz” dedi.

Bengio’nun uyarıları, OpenAI’in kar amacı güden bir şirkete dönüşme sürecinde geldi. Bu dönüşüm, şirketin kurucularından Elon Musk tarafından açılan davayla ve yapay zeka uzmanlarının eleştirileriyle karşı karşıya.

Eleştirmenler, OpenAI’in insanlık yararına yapay zeka geliştirme amacıyla kurulduğunu, ancak kar odaklı yeni yapısının bu misyondan uzaklaşabileceğini savunuyor.

OpenAI ise, sektörde rekabet edebilmek için daha fazla yatırım çekmek zorunda olduğunu ve misyonlarının hala öncelikli olduğunu belirtiyor.

ABD‘li araştırmacılar, kendi çatlaklarını insan derisinin kesikleri iyileştirdiği gibi onarabilecek ‘canlı’ bir beton geliştirdi. Bu çığır açan buluş, Texas A&M Üniversitesi’nden Dr. Congrui Grace Jin’in liderliğinde yürütülen bir araştırmayla yapıldı.

Beton, dünya çapında en yaygın kullanılan yapı malzemesi olmasına rağmen, kolayca çatlaması en büyük zaafı. Bu çatlaklar küçük bile olsa, zamanla su ve gazların içeri sızmasına neden olarak beton içindeki çelik donatıları paslandırıyor ve yapıların güvenliğini tehdit ediyor. Bu durum, köprü, bina ya da otoyol gibi yapılarda yıkımla sonuçlanabilecek ciddi tehlikeler yaratabiliyor.

YAPI SEKTÖRÜNDE CANLI DUVARLAR

Dr. Jin, bu soruna doğadan ilham alan yenilikçi bir çözüm geliştirdi. Yeni sistem, doğada kayalara ya da ağaçlara tutunarak yaşayan ve zor koşullarda bile hayatta kalabilen likenler, mantar ve alglerin simbiyotik (karşılıklı fayda sağlayan) birlikteliğinden ilhamla oluşturuldu.

Jin ve ekibi betonun içine yerleştirilebilecek sentetik bir liken sistemi tasarladı. Bu sistemde kullanılan siyanobakteriler (bir tür alg), havadaki karbonu ve güneş ışığını kullanarak besin üretiyor. Onlarla birlikte çalışan ipliksi mantarlar ise çatlakları dolduracak mineralleri oluşturuyor. En dikkat çekici yönü ise sistemin yalnızca hava, ışık ve suyla çalışabilmesi. Yani dışarıdan besin takviyesine ihtiyaç duymuyor.

SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇÖZÜM

Dr. Jin, son 30 yıldır birçok araştırmacının mikrop temelli kendi kendini onaran betonlar üzerine çalıştığını ancak bugüne kadar hiçbir sistemin tam anlamıyla kendi başına çalışamadığını belirtiyor. Mevcut yöntemlerde, çatlak tespit edildikten sonra besin maddelerinin manuel olarak enjekte edilmesi gerekiyor ki bu da oldukça zahmetli ve pratik değil.

Yeni geliştirilen sistem ise tamamen otomatik çalışıyor. Yapay liken sistemi, beton içinde bile hayatta kalabiliyor ve mineraller üreterek çatlakları kendiliğinden kapatabiliyor. Laboratuvar testleri, bu mikroorganizmaların betonun zorlu ortamında da işlevlerini sürdürebildiğini ortaya koyuyor.

ETİK BOYUTU

Ancak Jin’in çalışması yalnızca mühendislikle sınırlı kalmıyor.

Texas A&M Üniversitesi’ndeki sosyal bilimler bölümlerinden akademisyenlerle iş birliği yaparak, yapı sektöründe canlı organizma kullanımının toplum üzerindeki etkilerini, etik ve hukuki boyutları da tartışılıyor.

UZAYDA DA KULLANILABİLİR

Kendi kendini onaran beton teknolojisi bakım maliyetlerini ciddi oranda azaltabilir, yapıların ömrünü uzatabilir ve en önemlisi can güvenliğini artırabilir.

Jin, bu sistemin gelecekte uzay altyapılarında bile kullanılabileceğini vurguluyor.