DOKTORLAR DA ŞAŞIRDI

N.U.’nun başına gelenler doktorları da şaşırttı.
Adamın tedavisini gerçekleştiren ekipte yer alan Uzman Doktor Yavuz Aslan, “Hastanın sol elinde büyük bir iskemik, nekrotik zeminli, yani kanlanması bozulmuş, kötü bir yara olduğunu fark ettik.” dedi.

Ön kolda şiddetli bir ödem olduğunu gördüklerini anlatan Aslan, “Hastanın elini ve ön kolunu ampitasyondan yani kesilmekten kurtardık. Daha sonra da el hareketlerinin tamamen yerine gelmesi için fizik tedavi bölümüne yönlendirdik.” ifadelerini kullandı.

Uzman Doktor Aslan, meslek hayatı boyunca insan ısırığına dair hiçbir vakayı tedavi etmediğini, vakanın kendilerini de şaşırttığını anlattı.

Aslan, “Hastanın elini literatürde ilk defa gördüğümüz bir şekilde kurtarmış olduk, yayın haline getireceğiz.” dedi.

Kısa özet

Sağlık Bakanlığı, ücretsiz kanser taramalarına katılımı artırmak ve erken teşhisi yaygınlaştırmak amacıyla kısa mesaj (SMS) ile bilgilendirme dönemi başlattı. Yaklaşık 15 milyon kişiye kademeli SMS gönderimi yapılacak; amaç vatandaşları uygun yaş aralığındaki ücretsiz taramalara yönlendirmek ve tarama oranlarını yükseltmek.

Giriş — Neden önemli?

Kanser, erken teşhis edildiğinde tedavi başarısı ve yaşam kalitesi üzerinde belirgin iyileşme sağlayan bir sağlık sorunudur. Bakanlık, “Sağlıklı Türkiye Yüzyılı” hedefleri doğrultusunda tarama kapsamını genişletmek ve katılımı artırmak için iletişim kanallarını güçlendiriyor; bu kapsamda SMS ile doğrudan bilgilendirme uygulaması hayata geçirildi.

Uygulamanın özeti — kim, ne, nasıl?

• Kim hedefleniyor: Ulusal Kanser Tarama Programı kapsamında tarama yaptırması gereken yaş aralığındaki vatandaşlar. Toplamda yaklaşık 15 milyon kişiye SMS gönderilmesi planlanıyor.

• Nasıl gönderilecek: Bakanlık açıklamasına göre SMS’ler bir ay boyunca kademeli şekilde gönderilecek; mesajlar, vatandaşları tarama yaptırabilecekleri sağlık kuruluşları ve tarama türleri hakkında bilgilendirecek.

• Amaç: Tarama katılımını artırmak, erken teşhis oranlarını yükseltmek ve tedavi başarısını iyileş

Hangi taramalar ücretsiz ve kimlere yönelik?

Sağlık Bakanlığı’nın Ulusal Kanser Tarama Programı standartlarına göre (Bakanlık rehberleri):

• Meme kanseri: 40–69 yaş arası kadınlara, 2 yılda bir mamografi.

• Rahim ağzı (serviks) kanseri: 30–65 yaş arası kadınlara, 5 yılda bir HPV-DNA testi.

• Kolorektal (kalın bağırsak) kanseri: 50–70 yaş arası kadın ve erkeklere, 2 yılda bir dışkıda gizli kan testi; belirli durumlarda kolonoskopi uygulanıyor.

SMS bilgilendirmesi bu hedef nüfus içinde tarama zamanı gelmiş kişilere öncelik vererek gönderilece

Vatandaş ne yapmalı? (Adım adım yol haritası)

1. SMS’i dikkatle okuyun. Mesajda hangi tarama için çağrı yapıldığı ve hangi sağlık kuruluşlarına başvurulacağı yer alacak.

2. Randevu veya başvuru: SMS’te verilen talimatlara göre aile hekimine, KETEM/sağlıklı hayat merkezine veya hastaneye başvurun; bazı yerlerde e-randevu veya telefonla randevu alınabiliyor.

3. Hazırlık: Mamografi, HPV testi veya gaitada gizli kan testi için ön hazırlık gerekip gerekmediğini randevu sırasında öğrenin.

4. Takip: Pozitif/şüpheli sonuç olması halinde Sağlık Bakanlığı protokollerine göre ileri inceleme ve yönlendirme yapılır.

Gizlilik ve veri güvenliği — nelere dikkat edilmeli?

Haber kaynakları SMS uygulamasının Sağlık Bakanlığı kayıtlarındaki iletişim bilgileri üzerinden yapılacağını bildiriyor. Kişisel sağlık verilerinin korunması ve SMS içeriğinin yalnızca bilgilendirme amacıyla kullanılması önemlidir; bu konuda ayrıntılı teknik/kanuni bilgi için Bakanlık duyuruları ve KETEM yetkilileriyle iletişime geçilmelidir. (Resmi ayrıntılar için Bakanlık kaynakları takip edilmelidir.)

Beklenen etki ve uzmanların görüşleri

Gazetecilik kaynakları Bakanlığın bu adımıyla tarama oranlarında artış hedeflediğini bildiriyor; deneyimler göstermektedir ki doğrudan çağrı (SMS/aranma) yöntemleri tarama katılımını anlamlı düzeyde yükseltebilmektedir. Uzmanlar ayrıca bilgilendirmenin yanı sıra ulaşılabilir hizmet (şehir merkezleri dışındaki erişim) ve sağlık okuryazarlığı çalışmalarının da eşzamanlı yürütülmesi gerektiğini vurgular.

Sıkça Sorulan Sorular (Kısa)

• SMS gelmezse ne yapmalıyım? Uygun yaş aralığındaysanız aile hekiminize başvurarak tarama hakkınızı sorgulayabilirsiniz.

• SMS ücretli mi? Gelen bilgilendirme SMS’leri devlet tarafından gönderilen bilgilendirme mesajlarıdır; tarama hizmetleri ise ücretsiz olarak sunulmaktadır.

• SMS kişisel mi, toplu mu? Haberlerde kademeli ve hedefli (yaş/grup bazlı) SMS gönderimi olduğu belirtiliyor; kişisel sağlık geçmişine dair klinik veri SMS içinde paylaşılmaz.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, yaptığı açıklamada, Yeni Sivil Havacılık Modeli kapsamında yürütülen çalışmaları anlattı.

Uraloğlu, modelin veriyi merkeze alan, insan faktörünün olumsuz etkilerini minimize eden ve eğitimleri dijitalleşme süreciyle yeniden şekillendiren bütünleşik bir sistem olduğunu belirtti.

Modelin üç ana bileşeni bulunuyor:
• Kurumsal Dönüşüm Modeli
• Havacılık Otomasyon Sistemi
• Akıllı/Faydalı Havacılık Servisleri

PİLOTLARIN SAĞLIK MUAYENELERİ ARTIK DAHA ERİŞİLEBİLİR 

Uraloğlu, Yeni Sivil Havacılık Modeli ile sağlık muayenelerinin hastane veya kurum bazlı yetkilendirme yerine, gerekli şartları sağlayan hekimler tarafından yürütüleceğini söyledi. Artık üçüncü basamak sağlık hizmet sunucuları, eğitim ve araştırma hastaneleri, üniversite hastaneleri ve şehir hastanelerinde de havacılık sağlık değerlendirmesi yapılabilecek. Uygulama ilk olarak Ankara’daki Etlik Şehir Hastanesi’nde başlatılacak.

TIP FAKÜLTESİ MEZUNLARI İÇİN YENİ FIRSAT 

Yeni sistemde tıp fakültesi mezunları, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün internet sitesi üzerinden e-Devlet bilgileriyle giriş yaparak, eğitim ve sınavları başarıyla tamamladığında “Havacılık Sağlık Değerlendiricisi” unvanını alabilecek.

Uraloğlu, modelin sağlayacağı faydaları şöyle özetledi, Sağlık hizmetlerine bölgesel erişim kolaylaşacak, İnsan faktörüne bağlı mağduriyetlerin önüne geçilecek, Muayene süreçleri daha hızlı ve erişilebilir hâle gelecek. 

Model, uluslararası sağlık ve havacılık standartlarıyla uyumlu olarak tasarlandı ve Türkiye’nin bölge ülkelerine örnek teşkil etmesi hedefleniyor.