Teknoloji
Bilim kurgudan gerçeğe: “Akıllı toz” teknolojisi geliyor

Polonyalı yazar Stanisław Lem, 1963 tarihli bilim kurgu öyküsü The Invincible’da (Yenilmez) bir gezegenin atmosferinde dolaşan, sürüler halinde hareket eden yapay nanobotlardan söz etmişti. Tek başlarına etkisiz olan bu mikroskobik varlıklar, birlikte enerji toplayabiliyor, çoğalabiliyor ve kendi bölgelerini ölümcül bir güçle savunabiliyordu.
Bugün, Lem’in hikayesi, gerçeğe dönüşmek üzere. “Akıllı toz” (smart dust) adı verilen yeni bir teknoloji, başlangıçta ABD’nin Soğuk Savaş dönemi araştırma kurumu DARPA’da (GPS ve internetin de öncüsü) ortaya atılan teorik bir proje olarak gündeme geldi.
Şimdi ise çevre araştırmalarından madenciliğe, hatta askeri istihbarata kadar birçok alanda geliştiriliyor.
TANE BOYUTUNDA SENSÖRLER
“Akıllı toz” aslında havada asılı kalabilen, merkezi bir cihaza veri ileten mikroskobik sensörlerden oluşuyor. İlk denemelerde pirinç tanesi büyüklüğünde kablosuz alıcılar hedeflenirken, yıllar süren Ar-Ge sayesinde artık çıplak gözle görülmesi zor, 1 mm³ ile 0,02 mm³ arasında değişen boyutlara inildi.
2003’te Crossbow Technology’nin “MICA” platformu ve UC Berkeley’nin “Spec” sensörleri, nem, ışık ve sıcaklık gibi değişkenleri milimetrik boyutlarda ölçmeyi başarmıştı. Son 10 yılda ise bu mikro sensörlerin yetenekleri genişletildi: artık ses kaydı yapabiliyor, hatta havadaki kimyasal bileşenleri tespit etmeye yönelik çalışmalar sürüyor.
Futurism’in konuyla ilgili son haberine göre bu sistemler tek başına insan vücudundaki değişimleri ölçebiliyor, sürüler halinde dağıtıldığında ise biyolojik bileşenleri tanımlayabiliyor.
Uzmanlar gelecekte, bu sensörlerin üç boyutlu ortamlarda neredeyse sınırsız veri toplayabileceğini öngörüyor.
BÜYÜYEN ENDÜSTRİ
Interesting Engineering’in verilerine göre, “akıllı toz” endüstrisinin 2022’deki değeri yaklaşık 115 milyon dolardı. 2032’de bu rakamın 400 milyon dolara yaklaşması bekleniyor. Şimdilik çalışmaların büyük kısmı üniversite ve şirket laboratuvarlarında yürütülüyor.
Emerson Process Management ve Hewlett-Packard gibi teknoloji şirketleri bu alanda öncülük ederken, İsrailli firma Stardust Solutions’ın projeleri tartışma yaratmıştı. Şirket, uluslararası jeomühendislik yasalarına aykırı şekilde, akıllı tozun bir versiyonunu kullanarak Güneş ışığını engellemeyi planladığını açıklamıştı.
GELECEK PLANLARI
Bugünkü akıllı toz teknolojisi hâlâ sınırlı. Sensörlerin merkezi bir işlem birimine bağlı çalışması, onları insan kontrolünden uzaklaştıramıyor.
Kullanım ömürleri de kısa, ancak ışık, titreşim ve elektromanyetik alanlardan enerji toplama üzerine yapılan araştırmalar bu sorunu gidermeyi hedefliyor.
Her ne kadar distopik senaryoları çağrıştırsa da uzmanlara göre “akıllı toz” çevre izleme, tıp, sanayi ve güvenlik alanlarında devrim niteliğinde bir gelecek vaat edebilir.
Teknoloji
Apple’ın iOS 26’yla getirdiği 15 gizli özellik

Apple her yıl yeni iOS güncellemesiyle öne çıkan bir ya da iki büyük yenilik sunuyor.
Bugün, 15 Eylül’de yayınlanan iOS 26’da da odak noktası, “Liquid Glass” adı verilen yeni tasarım dili.
Ayrıca çeviri, özetleme ve özel emoji oluşturma gibi işlevleri destekleyen yapay zeka hizmeti Apple Intelligence’ın yenilikleri de öne çıkıyor.
Ancak bir de Apple’ın sahnede fazla üzerinde durmadığı, daha küçük ama günlük kullanımı doğrudan etkileyen yenilikler var. Üstelik CNET’in haberine göre bu sessiz güncellemeler, iPhone deneyimini daha kişisel, daha hızlı ve daha verimli hale getirme potansiyeline sahip.
1. ALARM ERTELEME SÜRESİ
Yıllardır iPhone’daki erteleme süresi varsayılan olarak 9 dakikaydı. Bu, analog çalar saatlerden miras kalan bir gelenekti. Artık iOS 26 ile bu sınırlama kalkıyor ve alarmın erteleme süresini 1 ile 15 dakika arasında kendiniz belirleyebiliyorsunuz.
2. KENDİ ZİL SESİNİZİ OLUŞTURMA
Daha önce yalnızca GarageBand gibi uygulamalarla yapılabilen özel zil sesi oluşturma özelliği artık doğrudan iPhone’da kullanılabiliyor.
Dosyalar veya Sesli Notlar üzerinden kısa bir ses dosyasını seçip “Zil Sesi olarak kullan” diyerek sisteme eklemek mümkün.
3. HARİTALAR OTOMATİK KAYDETME
Haritalar uygulaması artık ziyaret edilen yerleri otomatik kaydediyor.
Böylece tatilde gittiğiniz bir restoranı ya da hafta sonu yaptığınız rotayı kolayca hatırlayabiliyorsunuz. Bu bilgiler yalnızca cihazda tutuluyor ve tamamen size özel kalıyor.
4. ADAPTİF GÜÇ MODU
iPhone’u şarja taktığınızda kilit ekranında artık pilin yüzde 80’e veya yüzde 100’e ne kadar sürede ulaşacağı yazıyor. Ayrıca yeni Adaptif Güç Modu, telefonun performansını ve arka plan işlemlerini anlık olarak duruma göre ayarlıyor.
5. FOTOĞRAFLARDA 3D SAHNELER
Fotoğraflar uygulamasındaki “Spatial Scenes” özelliği, kareleri 3D benzeri bir etkiye dönüştürüyor. Telefonu hareket ettirerek sahneyi derinlik hissiyle keşfetmek mümkün oluyor.
6. EKRAN GÖRÜNTÜLERİNDE YAPAY ZEKA
Ekran görüntüsü aldığınızda yapay zeka desteği devreye giriyor.
Görsellerdeki tarihleri takvime ekleme, ürünleri alışverişte bulma gibi seçenekler anında sunuluyor. Ayrıca ekran görüntüleri doğrudan ChatGPT’ye ya da Google Görsel Arama’ya gönderilebiliyor.
7. ŞARKI SÖZÜ ÇEVİRİSİ
Apple Music artık şarkı sözlerini gerçek zamanlı olarak çevirebiliyor. Yabancı dildeki bir parçanın anlamı, müzikle eş zamanlı olarak ekranda görüntüleniyor.
8. CANLI ARAMA FİLTRESİ
Telefon uygulamasına gelen arama filtresi özelliği sayesinde tanımadığınız numaralardan gelen çağrılar, ekranda anlık yazılı dökümle görüntülenebiliyor. Böylece aramayı açmadan önce kimin aradığını ve neden aradığını görebiliyorsunuz.
9. KULAKLIKLA FOTOĞRAF ÇEKME
AirPods artık kamera için uzaktan kumanda görevi görebiliyor. Kamera açıkken AirPods’a iki kez dokunarak fotoğraf çekmek mümkün.
10. PDF DÜZENLEME
macOS’ten tanıdık “Preview” uygulaması iPhone’a geliyor. PDF’ler üzerinde not alma, imza atma ya da sayfaları yeniden düzenleme gibi işlemler artık üçüncü taraf uygulamalar gerektirmeden yapılabiliyor.
11. ORTADAN KAYDIRMA
Artık yalnızca ekranın kenarından değil, ortasından da kaydırarak geri gidebiliyorsunuz. Bu özellik Safari, Mail ve Ayarlar gibi birçok uygulamada çalışıyor.
12. İNTERNETSİZ HAVA DURUMU
Hava Durumu uygulaması, internet bağlantısı olmasa bile uydu üzerinden temel tahminleri gösterebiliyor. Sıcaklık, yağış ihtimali ve uyarılar görüntülenebiliyor.
13. LENS TEMİZLEME UYARISI
Kamera uygulaması, lensin kirli veya buğulu olduğunu algıladığında kullanıcıyı uyarıyor. Böylece bulanık fotoğrafların önüne geçiliyor.
14. HDR EKRAN GÖRÜNTÜLERİ
iOS 26 ile ekran görüntüleri artık HDR kalitesinde kaydediliyor. Görseller, ekranda görülen parlaklık ve kontrastı daha doğru şekilde yansıtıyor.
15. METİN SEÇİMİ
Artık uzun bir mesajın tamamını değil, yalnızca istediğiniz kısmını seçip kopyalayabiliyorsunuz. Ayrıca sohbetlere özel arka plan ekleyerek konuşmaları kişiselleştirmek mümkün hale geliyor.
Teknoloji
TikTok’un satışı uzayabilir

Reuters’ın haberine göre, Trump yönetiminin, Çinli ByteDance şirketine ait kısa video uygulaması TikTok’un ABD varlıklarını satması veya kapatması için verilen 17 Eylül tarihli son teslim süresini bir kez daha uzatması bekleniyor.
Bu, Trump tarafından, başlangıçta ByteDance’e popüler sosyal medya platformunu satması veya kapatması için Ocak 2025’e kadar süre veren bir federal yasanın uygulanmasından verilen dördüncü erteleme olacak.
Geçen ay Trump, uygulama için ABD’li alıcılar bulunduğunu ve süreyi daha da uzatabileceğini söylemişti.
Teknoloji
3 tonluk kargo Uluslararası Uzay İstasyonu’na ulaştı

11 Eylül’de Kazakistan’daki Baykonur Üssü’nden Soyuz-2.1a roketi ile fırlatılan uzay kargosu, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) görev yapan 73’üncü uzun süreli mürettebat ekibine (Expedition 73) ulaştı.
Toplam 3.1 tonluk kargoda yiyecek, giysi ve deney ekipmanlarından oluşan bin 400 kilogram kuru malzeme, 420 litre içme suyu, 900 kilogram yakıt ve 40 kilogram oksijen ve hava tüpleri bulunuyor.
ATIKLARLA DOLDURULACAK
Progress-93 aracı yaklaşık 6 ay boyunca ISS’e bağlı kalacak. Bu sürede mürettebat düzenli olarak malzemeleri boşaltacak ve aracın kargo bölmesine atık depolayacak.
Görev sonunda istasyondan ayrılacak olan araç, atmosfere kontrollü giriş yaparak Pasifik Okyanusu üzerinde yanıp yok olacak.
-
Gündem1 hafta önce
“Kafa kesme videoları” detayı kan dondurdu: Türkiye’nin konuştuğu Eren Bigül olayı — Ailenin sözleri şok etti
-
Sağlık1 hafta önce
Bakan Işıkhan duyurdu: 5 kanser ilacı daha SGK geri ödeme listesine alındı
-
Teknoloji1 hafta önce
Sosyal medya uygulamalarına bant daraltması sürüyor — EngelliWeb: X, Instagram, YouTube ve TikTok etkileniyor
-
Spor1 hafta önce
İspanya deplasmanda Türkiye’yi 6-0 mağlup etti — Detaylı maç haberi
-
Teknoloji6 gün önce
5 Soruda iPhone 17 — En Büyük Yenilikler
-
Sağlık1 hafta önce
Bangladeş’te dang humması son 24 saatte 3 can aldı
-
Ekonomi6 gün önce
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) nedir? Emeklilik yaşı ve devletten yüzde 30 katkı — Detaylı haber
-
Sağlık1 hafta önce
Uzmanlar uyarıyor: Uçuş sonrası sıcak duş tehlikesi