AYM Kararı: “Boşanan kadınlar için 300 gün yasağı” Kaldırıldı mı?

Tarih/Saat: 10 Eylül 2025, 14:04 (İstanbul) · Okuma süresi: 3 dk

Anayasa Mahkemesi (AYM), Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 132. maddesinde yer alan, boşanmış kadının evliliğin sona ermesinden itibaren 300 gün geçmedikçe evlenemeyeceğine dair düzenlemenin iptali talebini esastan görüştü ve itirazı oy çokluğuyla reddetti. Yani 300 günlük bekleme kuralı AYM kararıyla bugünkü durumda kaldırılmadı.

Ne oldu? (Kısa ve net)

• İstanbul 8. Aile Mahkemesi, TMK 132. maddenin kadın-erkek eşitliği ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal talebinde bulundu; başvuru AYM Genel Kurulu’nda görüşüldü.

• AYM, başvurunun itiraz edilen kısmını (özellikle “eski eşlerin yeniden birbirleriyle evlenmek istemeleri hâllerinde” ibaresine ilişkin talebi) oy çokluğuyla reddetti — dolayısıyla düzenleme aynen yürürlükte kalmaya devam ediyor.

TMK 132 ne diyor? (kısaca)

TMK Madde 132’ye göre: “Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün geçmedikçe evlenemez. Doğurmakla süre biter. Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hâllerinde mahkeme bu süreyi kaldırır.” Bu hüküm bugün de kanun metninde yer almaktadır.

Kararın anlamı — kim nasıl etkilenir?

• Boşanmış kadınlar: Genel kural olarak boşanma kesinleştiği tarihten itibaren 300 gün dolmadan yeniden evlenemiyorlar; AYM’nin reddi nedeniyle bu kural hemen değişmedi. Ancak kadının doğum yapması veya gebe olmadığını yetkili sağlık raporuyla ispatlaması veya eski eşle yeniden evlenme isteği gibi istisnalar hâlâ mevcut.

• Hukuki süreç: İddet müddetinin kaldırılması hâlinde aile mahkemesine başvuru ve karar gerekmektedir; pratikte kadınların gebe olmadığını tıbbi belgeyle ispat etmesi veya tarafların yeniden evlenme talebi hâlinde mahkeme kararı zorunlu.

Neden tartışılıyor?

Eleştiriler, kuralın modern tıp ve DNA testleriyle soy bağının kısa sürede netleştirilebildiği bir dönemde cinsiyet temelli ayrımcılık oluşturduğu yönünde. AİHM geçmişte benzer düzenlemeler hakkında ayrımcılık değerlendirmeleri yapmış; Türkiye’de de bu konu yıllardır hem akademide hem uygulamada tartışma konusu. Ancak Anayasa Mahkemesi’nin bugünkü kararıyla tartışma hukuki alanda bir değişim getirmedi.

Öne çıkan madde — pratik bilgi (okurlar için)

• Eğer kadın gebe değilse: Sağlık raporu ile aile mahkemesine başvurarak 300 günlük sürenin kaldırılmasını talep edebilirsiniz.

• Eğer eski eşle yeniden evlenilecekse: Mahkeme bu talebi kabul edip süreyi kaldırabilir.