Avrupa’daki Elektrik Kesintileri Hakkında Türkiye’den İlk Açıklama: “Aynı Sisteme Bağlıyız”

Açıklaması

Enerji Bakanı Bayraktar, İspanya ve Portekiz’deki büyük çaplı kesintilerin Türkiye’yi doğrudan etkilemediğini; ancak ENTSO-E senkron bağlantısı nedeniyle dolaylı risklerin bulunduğunu açıkladı.

Birinci beyanat niteliğindeki açıklamada, İspanya ve Portekiz başta olmak üzere Avrupa’nın batısında 28–29 Nisan 2025 tarihlerinde yaşanan yaygın elektrik kesintilerinin, Türkiye’yi doğrudan etkilemediği; ancak Türkiye’nin Avrupa elektrik şebekesi ile senkron bağlantıda olması nedeniyle dolaylı risklerin bulunduğu vurgulandı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Kabine Toplantısı sonrası yaptığı açıklamada “Şu anda sıkıntıdan etkilenmedik ama bize etkileyebilecek boyutta bir sıkıntı. Çünkü biz de Avrupa’nın sistemine bağlıyız” ifadelerini kullandı. Bu durum, enerji arz güvenliğimizi temin eden uluslararası mekanizmalar ve şebeke entegrasyonu altyapısının önemini bir kez daha gözler önüne serdi.

Olayın Arka Planı

28 Nisan 2025’te İspanya ve Portekiz’de başlayan ve Fransa’nın bazı bölgelerine de yayılan geniş çaplı elektrik kesintileri, şehirlerde ulaşımı durdurdu, kritik altyapı hizmetlerini aksattı ve binlerce kişiyi acil durum sistemlerine bağımlı bıraktı . Kesintinin temel nedenine dair resmi bir açıklama henüz gelmemekle birlikte, rüzgar ve güneş üretiminin yönetilmesindeki dengesizliklerin neden olduğu, Fransa’daki enterkonneksiyon sistemlerinin otomatik koruma mekanizmalarıyla devre dışı kaldığı iddiaları gündeme geldi .

Türkiye’nin Durumu ve Bakanın Açıklaması

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Kabine Toplantısı sonrası yaptığı basın açıklamasında şu ana dek Türkiye’de kesintiye dönüşen bir aksaklık yaşanmadığını belirtti  Ancak, Türkiye’nin Avrupa iç elektrik piyasası entegrasyonunu sağlayan ENTSO-E senkron bölgesi ile kalıcı bağlantısının 2015’te tesis edildiğini; dolayısıyla büyük ölçekli bir sistem arızasının enerjide dalgalanma riski taşıdığını hatırlattı . Bayraktar, “Ama bizi etkileyebilecek boyutta bir sıkıntı. Çünkü biz de Avrupa’nın sistemine bağlıyız” ifadeleriyle bu riskin ciddiyetine işaret etti .

Elektrik Şebeke Bağlantısı ve Risk Analizi

Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) verilerine göre, 14 Nisan 2015’te imzalanan Uzun Dönem Anlaşma ve 16 Ocak 2016’da tesis edilen Gözlemci Üyelik ile Türkiye, ENTSO-E CESA senkron bölgesinde güvenlik ve piyasa bütünleşmesine katılıyor . Mevcut kapasiteyle 500 MW ihracat ve 650 MW ithalat yapabilen enterkonneksiyon hatları, olası dengesizliklerin Türkiye’ye doğrudan yansıyabileceği anlamına geliyor . Bu hatların yük akış dengelemesi, sınır ötesi PTDF matrisleri ile yönetiliyor; ani kesintilerde şebeke frekansındaki sapmalar risk oluşturuyor .

Olası Senaryolar ve Önlemler

1. Geçici Frekans Dalgalanmaları: Ani enerji kayıpları, bölgesel şebeke frekansının hızla düşmesine yol açabilir. Türkiye’de bu durum, jeneratör yük kontrol mekanizmalarıyla yerel dengeleme yoluyla tolere edilebiliyor .

2. Talep Artışı ve Stres Testleri: Yaz aylarındaki tüketime bağlı pik değerlerinde artış, kesintiden sonraki toparlanma sürecini uzatabilir. TEİAŞ, senkron bölge senaryolarında özellikle İspanya-Portekiz hattı arızalarında stres testleri uyguluyor .

3. Yedek Enerji Kaynaklarının Devreye Alınması: Doğalgaz santralleri ve regüle kapasiteli hidroelektrik santraller, olası şebeke gerilim düşüşünde hızlı yanıt verecek şekilde hazır tutuluyor. Bunlar, ENTSO-E’nin acil durum müdahale protokollerine entegre edilmiş durumda .

Sonuç

Avrupa’daki kesinti, entegre bir enerji pazarının avantajları kadar risklerini de gösterdi. Türkiye, şu anda kesintiden etkilenmemiş olsa da şebeke senkronizasyonu nedeniyle benzer aksaklıklara karşı hazırlıklı olmalı ve regülasyon, altyapı yatırımı ile uluslararası koordinasyonu güçlendirmelidir. Alparslan Bayraktar’ın açıklaması, enerji arz güvenliği ve entegrasyon politikalarında uluslararası iş birliğinin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır.