Suriye’de ilk post-Esad parlamento sonuçları açıklandı: Yeni Halk Meclisi büyük oranda Sünni ve erkeklerden oluşuyor

Tarih: 6 Ekim 2025 · Saat: 17:00 (Şam Saati) · Okuma süresi: 3 dakika

REUTERS

Suriye’de, eski Devlet Başkanı Beşşar Esad rejiminin devrilmesinden bu yana düzenlenen ilk parlamento seçimlerinin resmi sonuçları açıklandı. Yüksek Seçim Komisyonu’nun ilanına göre dolaylı sistemle belirlenen 119 milletvekilinin çoğunluğunu Sünni Müslüman ve erkek adaylar oluşturuyor; kadın ve azınlık temsili görece düşük kaldı.

Neler açıklandı?

• Yüksek Seçim Komisyonu sözcüsü Nawar (Nevvar) Nejmeh, düzenlenen basın toplantısında iki gün önce yapılan sayımların ardından 119 milletvekilinin isimlerinin kesinleştiğini duyurdu. Meclisin toplam 210 sandalyesinden geriye kalan 70 sandalyeyi Cumhurbaşkanı Ahmed el-Şaraa atayacak, dolayısıyla parlamento resmen tamamlanmış sayılmıyor.

• Seçimler, doğrudan halk oyu yerine bölgesel seçim kurulları/elektroral kolezyonlar aracılığıyla (yaklaşık 6.000 seçmen) yürütüldü; uygulanan bu dolaylı yöntem ve bazı bölgelerdeki seçimlerin ertelenmesi eleştirilerin merkezinde.

Temsildeki dağılım ve eleştiriler

Komisyonun verdiği ilk bilgilere göre yeni milletvekilleri arasında kadın ve dini/etnik azınlıkların oranı düşük. Uluslararası haber ajanslarının aktardığı rakamlara göre kadın temsili birkaç kişiye (yüzdelik olarak tek haneli) inerken Hristiyan, Alevi, İsmaili, Kürt ve Türkmen gibi azınlıkların sayısı da sınırlı kaldı. Bu sonuç, geçiş döneminin kapsayıcılığı ve meclisin toplumsal çeşitliliği yansıtıp yansıtmayacağı konusundaki soruları gündeme getirdi.

Muhalif gözlemciler ve bazı uluslararası kuruluşlar, dolaylı seçme yöntemi ile bölgesel bazı bölgelerde (ör. Kürt ve Dürzî kontrolündeki alanlar) seçimlerin askıya alınmasının meclisin tam temsil gücünü azalttığını, yürütmenin atama yetkilerinin ise yeni siyasal aktörlere geniş bir kontrol alanı bıraktığını ifade ediyor. Analistler, Şaraa’nın atayacağı 70 ismin nihai meclis yapısını belirlemede belirleyici olacağını vurguluyor.

Süreç ve sonraki adımlar

Yapılan açıklamaya göre yeni Halk Meclisi öncelikle yeni anayasa taslağı, seçim kanunları ve yeniden yapılanma ile ilgili düzenlemeler üzerine çalışacak. Komisyon yetkilileri sürecin meşruiyetini sağlamaya yönelik adımlar atılacağını belirtirken; muhalefet temsilcileri ve yurtdışı topluluklar ise daha şeffaf, doğrudan ve kapsayıcı seçim taleplerini sürdürüyor. Uluslararası toplulukların tepkileri ve Şaraa’nın atama tercihleri, Suriye siyasetinin önümüzdeki aylarındaki yönünü tayin edecek.

Uzman yorumu (kısa)

Analistler, dolaylı seçim yönteminin ve Cumhurbaşkanına ayrılan atama yetkisinin geçiş döneminde istikrar ile meşruiyet arasında gerilim yaratabileceğini söylüyor. Kadın ve azınlık temsili küçük kalsa da, bazı gözlemciler atanan üçüncüye bırakılan sandalyelerin daha dengeli bir temsil sağlayabileceğine dikkat çekiyor — ancak bu, tamamen atama sürecine bağlı.

15–18 yaş arası çocuklara verilen bazı hapis cezalarında artış — Tasarıyla 24 yıl → 27 yıl, 12 yıl → 18 yıl

Tarih & Saat: 04 Ekim 2025, 12:00 (TSİ)
Okuma süresi: 4 dakika

AKP milletvekillerinin hazırladığı 11. Yargı Paketi tasarısına göre, suça sürüklenen 15–18 yaş arası çocuklara ağırlaştırılmış müebbet yerine verilen 24 yıllık hüküm 27 yıla; müebbet yerine verilen 12 yıllık üst sınır ise 18 yıla çıkarılacak. Tasarıda ayrıca bazı kasıtlı öldürme olaylarında indirim uygulanmamasına yönelik düzenlemeler de yer alıyor.

Haber ayrıntıları

AKP’li vekiller tarafından hazırlanıp Meclis gündemine taşınması beklenen 11. Yargı Paketi’ndeki düzenlemeye göre, 15 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını doldurmamış kişilere verilen hapis cezalarının üst sınırları artırılıyor. Buna göre:

• Ağırlaştırılmış müebbet yerine uygulanabilecek üst sınır: 24 yıl → 27 yıl.

• Müebbet yerine uygulanan üst sınır: 12 yıl → 18 yıl.

Bu değişiklikle, fiilin niteliğine göre ceza tayininde uygulanabilecek üst sınırlar yükseltilmiş olacak. Tasarı metninde ayrıca kasten öldürme suçlarında “kasta dayalı kusurun ağırlığı”, suçun işleniş biçimi, amaç ve daha önce kasıtlı suçtan mahkumiyet gibi kriterler dikkate alınarak bazı durumlarda ceza indiriminin kaldırılabileceği ifade ediliyor.

Tasarının kaynağı ve süreç

Söz konusu düzenlemenin, AKP’li milletvekillerinin hazırladığı 11. Yargı Paketi kapsamındaki maddeler arasında yer aldığı ve paketin Meclis’e sunulmasıyla birlikte TBMM’de görüşüleceği belirtiliyor. Tasarı kamuoyuna yansımaya başladı; ilgili düzenlemeler hakkında resmi açıklamalar ve hükümet kaynaklarının değerlendirmeleri de takip ediliyor.

Adalet Bakanlığı ceza mevzuatında gözden geçirilmesi gereken hususlar ve çocuklarla ilgili düzenlemelere ilişkin çalışmaların sürdüğünü açıklamıştı; Bakanlık kaynakları daha önce TCK’nın yaş küçüklüğüne ilişkin hükümlerinin gözden geçirileceğini belirtmişti.

Mevzuatla bağlam — TCK ve yaş küçüklüğü

Mevcut Türk Ceza Kanunu uygulamasında (TCK md.31) 15–18 yaş arasındaki suça sürüklenen çocukların cezalarında belirli indirimler uygulanıyor; örneğin ağırlaştırılmış müebbet veya müebbet hapis gerektiren fiiller için çocuklar açısından alt/üst sınırlarda indirim öngörülüyor. Tasarı söz konusu indirimlerin sınırlarını yeniden belirliyor — bu da uygulamada ceza tayininde etkili olacak.

Eleştiriler ve olası etkiler

Haberlere yansıyan tartışmalara göre düzenleme, kamu güvenliği ve cezaların caydırıcılığı savunucuları tarafından desteklenirken, çocuk hakları savunucuları ile bazı hukukçular tarafından eleştiriliyor; eleştiriler genelde ceza indirimlerinin daraltılmasının rehabilitasyon odaklı yaklaşıma zarar verebileceği yönünde. Bu alandaki denge, yasama sürecinde ve tartışmalarda belirleyici olacak. (Basında konuya ilişkin farklı değerlendirmeler yer aldı.)

Sonraki adımlar

• Tasarı metninin TBMM’ye sunulması halinde komisyonda madde-madde görüşülüp değişikliklerle Genel Kurul’a gelmesi beklenir.

• Meclis’teki takvim ve komisyon görüşmeleri ilerledikçe metnin nihai biçimi netleşecek; uygulama ve infaz kurumlarının hazırlıkları ile hukukçuların görüşleri önem kazanacak.

Paşinyan: “Ermenistan ile Türkiye arasında eşi görülmemiş olumlu bir diyalog tesis edildi

Tarih: 27 Eylül 2025
Saat: 22:00 (TSİ)
Okuma süresi: 3 dakika

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, 80. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada “son yıllarda Ermenistan ile Türkiye arasında eşi görülmemiş olumlu bir diyalog tesis edildiğini” söyledi. Paşinyan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile düzenli görüşmeler yaptığını ve karşılıklı güven seviyesinin arttığını vurguladı. Bu diyaloğun diplomatik ilişkilerin kurulması ve sınırların açılmasına zemin hazırlayabileceği belirtildi.

Paşinyan’ın UN Genel Kurulu konuşmasının ana hatları

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, New York’taki 80. BM Genel Kurulu oturumunda bölgesel barış ve diplomasi çabalarına dair değerlendirmelerde bulundu. Paşinyan, son yıllarda Ankara ile yürütülen temasların “eşi görülmemiş olumlu bir diyalog” oluşturduğunu ifade etti ve bu sürecin ilerlemesi hâlinde iki ülke arasında diplomatik ilişkilerin yeniden tesis edilebileceğini, kapalı sınırların tam anlamıyla açılmasının mümkün olabileceğini söyledi.

Görüşmeler ve pratik adımlar

Paşinyan, Erdoğan ile düzenli temaslar gerçekleştirdiğini; güven seviyesinin yükseldiğini belirtti. Ayrıca Ermenistan tarafının, sınırların açılmasının altyapı projeleri (karayolu ve demiryolu bağlantıları, enerji ve iletişim hatları) için önem taşıdığını vurguladığı bildirildi. Bu çerçevede TRIPP gibi bölgesel ulaşım projeleri ile Avrupa’ya bağlantı imkanlarının arttırılacağına dair beklentiler dile getirildi.

Bölgesel bağlam ve diplomatik arka plan

Paşinyan’ın açıklamaları, Ermenistan’ın hem Azerbaycan’la barış sürecine yaklaşımı hem de Türkiye ile normalleşme adımlarını paralel yürütme çabasının bir parçası olarak okunuyor. Geçtiğimiz aylarda iki liderin üst düzey temasları ve diplomatik görüşmeler, bölgesel istikrar arayışının somut örnekleri olarak değerlendiriliyor. Reuters’in aktardığı bilgilere göre Paşinyan’ın Türkiye ziyaretleri ve Ankara ile koordinasyon çabaları son dönemde yoğunlaştı.

Ne değişebilir? Olası sonuçlar

Uzun süre kapalı kalan Ermenistan–Türkiye sınırının yeniden açılması, ekonomik ve lojistik açıdan bölge için önemli fırsatlar yaratabilir: ticaretin genişlemesi, transit ulaşım hatları ve bölgesel yatırımlar öne çıkabilir. Ancak bu sürecin hukuki, güvenlik ve siyasi boyutları bulunuyor; özellikle sınır demarkasyonu, güvenlik garantileri ve uluslararası aktörlerin rolleri sürecin seyrini etkileyecektir.

Tepkiler ve takip

Paşinyan’ın BM’deki konuşması, hem Ermenistan hem de Türkiye kamuoyunda yakından izleniyor. Uluslararası aktörler ve bölge ülkeleri de olası normalleşme adımlarını dikkatle takip ediyor; ilerleyen günlerde taraflar arasındaki teknik ve diplomatik temasların yoğunlaşması bekleniyor.