Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, demir yolu projelerindeki yerlilik oranlarının yükseltilmesi için yapılan çalışmalara ilişkin değerlendirmede bulundu.

Türkiye Yüzyılı’nda demir yolu sektörüne yapılan yatırımlarla bu alanda gelişmiş bir altyapı inşa etmeyi hedeflediklerini bildiren Uraloğlu, doğu-batı ve kuzey-güney ulaşım koridorlarında daha hızlı, güvenli ve ekonomik demir yolu taşımacılığı yaparak ülkenin ekonomisine daha fazla katkı sağlanmaya çalıştıklarını anlattı.

Uraloğlu, Türkiye’nin, Asya ve Avrupa arasında 760 milyar dolarlık ticari ve ekonomik hareketliliğin merkezinde yer aldığına işaret ederek, ülkenin, gelişmeye devam eden demir yolları ve kara yolu ağı, üç tarafını çevreleyen denizleri ve limanları, havacılık sektörü ve lojistik altyapısıyla “hub” konumunda olduğunu söyledi.

Ülkedeki demir yolu serüveninin 1856 yılında İzmir-Aydın hattının inşasıyla başladığını anımsatan Uraloğlu, o günlerde tamamı yabancı sermaye ve yüklenicilerle inşa edilen demir yollarının, 2003 yılında başlayan kalkınma hamlesiyle yerli ve milli bir yapıya kavuştuğunu ifade etti.

“YERLİ DEMİR YOLU SANAYİNİN GELİŞTİRİLMESİ HEDEFLENDİ”

Uraloğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde 2003 yılında demir yollarının yeniden ülke politikası haline gelmesiyle beraber belirlenen en önemli hedeflerden birinin yerli demir yolu sanayinin geliştirilmesi olduğunu söyledi.

Ülkenin bu potansiyelini hayata geçirmek için son 23 yılda 63 milyar doları demir yolu sektörüne olmak üzere ulaştırma alanına 280 milyar dolar tutarında yatırım yapıldığını bildiren Uraloğlu, demir yolu sektörüne yapılan yatırımın yüzde 60’ının TCDD tarafından gerçekleştirildiğini aktardı.

Uraloğlu, demir yolu taşımacılığında elektrik enerjisinin kullanılmasının, taşıma maliyetlerini düşürmek ve çevreye duyarlı bir işletmecilik sağlamak adına büyük önem taşıdığını belirterek, bu çerçevede 915 kilometrelik hat kesiminde elektrifikasyon sistemlerinin yapımına, 2 bin 926 kilometrelik hat kesiminde de proje ve planlama çalışmalarına devam ettiklerini söyledi.

Emniyet ve kapasite artışına büyük katkı sağlayan sinyalizasyon projelerinde de önemli ilerlemeler sağladıklarına dikkati çeken Uraloğlu, 1460 kilometrelik hatta sinyalizasyon yapım çalışmalarına, 1157 kilometresi yerli sinyal olmak üzere 2 bin 558 kilometrelik hatta da proje ve planlama çalışmalarına devam edildiğini bildirdi.

“ÖNEMLİ NOKTAYA GELDİK”

Uraloğlu, yerli demir yolu sanayinin oluşturulması hedefi doğrultusunda atılan adımlara işaret ederek, şu değerlendirmede bulundu:

“Bu süreçte, yeni teknolojilerin ülkemize kazandırılması, yurt dışına bağımlılığın azaltılması, cari açığın düşürülmesi için milli-yerli üretim politikaları ön plana çıkarılmıştır. Bu politikalar çerçevesinde inşa ettiğimiz yüksek hızlı tren, hızlı tren ve konvansiyonel tren hatlarıyla yerlilik oranımız, elektrifikasyonda yüzde 10’dan yüzde 95’lere, sinyalizasyonda yüzde 17’den yüzde 35’lere, üstyapıda yüzde 11’den yüzde 95’lere, altyapıda yüzde 96’dan yüzde 100’lere yükseldi.”

Bakan Uraloğlu, demir yolu araçlarının üretiminde de önemli noktaya geldiklerini bildirerek, “Saatte 160 kilometre hız altyapısına sahip tren ve banliyö setlerini, hafif raylı sistem araçları kendi imkanlarımızla ve yüzde 70’lere varan yerlilik oranlarıyla üretilir hale geldik.” diye konuştu.

Sektördeki lojistik taşımacılık miktarının 14 milyon tondan 35 milyon tonlara yükseltildiğine dikkati çeken Uraloğlu, sektör temsilcilerinin sadece yurt içine değil, dünyaya da mal ve hizmet üretir hale geldiğini kaydetti.

ÇEŞME’NİN COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNÜ

Sakız ağaçlarının dünyada yalnızca Yunanistan’ın Sakız Adası ile Çeşme Yarımadası’nda yetişebildiği biliniyor. Sakız üretimi, 1959 yılında bölgede başlarken ancak uzun süre yeterli ilgiyi görmeyince sekteye uğradı. Son 20 yılda yeniden canlandırılmaya çalışılan sakız ağacı üretimi kapsamında, bugüne kadar yaklaşık 40 bin fidan yetiştirildi ve bunların 20 bini toprakla buluşturuldu.

Gıda ve kozmetik başta olmak üzere birçok alanda kullanılan bu ürün, artık Çeşme’de yeniden hayat buluyor. Sakız ağacı üreticiliğinin günden güne artmakta olduğunu vurgulayan üretici Hasan Ege Tütüncüoğlu (55), “Damla sakızı, yaklaşık bir yıldır süren uzun çalışmalar sonucunda alınan coğrafi işaretle birlikte, Çeşme’nin ikinci coğrafi işaretli ürünü oldu. Cumhuriyet döneminde tamamen ortadan kalkan sakız ağaçları, sayıları bine kadar düşmüşken şimdi tekrar canlandı” ifadelerini kullandı.

ABD Başkanı Donald Trump’ın, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell ve Çin’e yönelik söylemlerinin tonunu yumuşatması dikkati çekti.

Trump’ın, Çin ile tarifeler konusunda müzakerelerin sürdüğüne yönelik açıklamaları Pekin yönetimi tarafından yalanlansa da piyasalarda konuya ilişkin iyimser hava etkisini koruyor. Trump, son yaptığı açıklamada Çin ile görüştüklerini yineledi.

ABD yönetimi tarifeler sonrası diğer ülkelerle de müzakere süreçlerine devam ediyor. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, ABD ve Güney Kore’nin “çok başarılı” ticaret görüşmeleri gerçekleştirdiğini söyleyerek, iki ülkenin ticaret konusunda gelecek hafta gibi erken bir tarihte anlayışa dayalı bir mutabakata varabileceğini belirtti.

Trump’ın uygulamaya koymaya çalıştığı sert tarifeleri hafifletmenin bir yolunu aradığını kaydeden Bessent, “Düşündüğümden daha hızlı hareket ediyor olabiliriz ve teknik terimler hakkında önümüzdeki haftadan itibaren konuşmaya başlayacağız.” ifadesini kullandı.

Fed yetkililerinin açıklamaları yakından takip edilirken, Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller, tarifeler nedeniyle işten çıkarmaların başlayabileceğini ve işsizlikte önemli bir artış olması halinde faiz indirimlerinin desteklenebileceğini söyledi.

Bununla birlikte, jeopolitik gelişmeler de yatırımcıların odağında yer aldı. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, başkent Moskova’da düzenlediği haftalık basın toplantısında, ABD ile Ukrayna krizinin çözümüne yönelik diyaloğu sürdürdüklerini belirterek, “Rusya ve ABD bu aşamada krize uzun vadeli bir çözüm bulmayı hedefliyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan, dolar endeksinin düşük seviyelerde seyretmesi, emtia piyasasında talep iştahını artırarak varlık fiyatlarının yukarı yönlü hareketini destekledi.

Tahvil piyasalarında alıcılı bir seyir hakim olurken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 6 baz puan gerileyerek haftayı yüzde 4,27 seviyesinden tamamladı. Dolar endeksi ise haftalık bazda yüzde 0,2 artışla haftanın son işlem gününü 99,6 seviyesinden kapattı.

ALTINDA YENİ REKOR

Değerli metallerde, küresel piyasalardaki gelişmelerin etkisiyle karışık bir seyir izlendi.

Tahvil faizlerindeki gerileme, faiz getirisi olmayan emtialar için destekleyici bir zemin oluştururken, dolar endeksindeki kısmi güçlenme ise değerli metaller üzerinde baskı yarattı.

Öte yandan, ABD Başkanı Donald Trump’ın, önceki söylemlerinin aksine, Fed Başkanı Jerome Powell’ın görevine son vermeyi düşünmediğini belirtmesi ve ticaret savaşlarına ilişkin yaptığı ılımlı açıklamalar, risk iştahını artırarak güvenli liman varlıklara olan talebi zayıflattı.

Bu gelişmelerle altının ons fiyatı, rekorunu 3 bin 500 dolara çıkarmasının ardından geri çekilerek haftayı yüzde 0,1 değer kazancıyla 3 bin 319 dolardan kapattı.

Ons bazında fiyatlar, paladyumda yüzde 2,2 azalırken, platinde yatay seyretti, gümüşte yüzde 2,1 arttı.

Baz metallerde ise ABD-Çin ticaret gerilimlerinin yumuşamasının imalat sanayisine pozitif yansıyacağı beklentileriyle nikel hariç pozitif bir seyir izlendi.

Baz metallerde tezgah üstü piyasada bu hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 3,2, kurşunda yüzde 1,3 alüminyumda ve çinkoda yüzde 2,3 artarken, nikelde yüzde 1,3 azaldı.

PETROLDE ARZ BEKLENTİSİ

Petrol fiyatları, küresel ticaret savaşında yumuşama sinyallerine rağmen Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün (OPEC) üretimi artırma planı ve Rusya petrolünün piyasaya dönme ihtimaliyle geriledi.

OPEC ve bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun haziranda üretimi artırma planları ile ABD ile Çin arasında uzlaşma sağlanabileceğine dair beklentiler fiyatlar üzerinde etkili oldu. OPEC+ üyesi 8 ülke, haziranda üretim planlarını görüşmek üzere 5 Mayıs’ta toplanacak.

Öte yandan, ABD’nin, Rusya-Ukrayna anlaşmasına yönelik adımları ile İran ile yürüttüğü nükleer anlaşma müzakereleri de arz fazlası beklentilerini destekledi.

ABD Başkanı Donald Trump, İran ile müzakerelere işaret ederek, “İran konusunda çok iyi gidiyoruz.” ifadesini kullandı.

Bu gelişmelerle bu hafta Brent petrolün varil fiyatı yüzde 1,6 azalırken, New York Ticaret Borsası’nda işlem gören doğal gazın İngiliz termal birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 7 değer kaybetti.

TARIM EMTİADA HAVA KOŞULLARI ETKİLİ OLDU

Tarım emtia tarafında da küresel risk iştahının artmasıyla karışık bir seyir izlenirken, özellikle ABD’de ekim gecikmeleri ve olumsuz hava koşulları piyasalar üzerinde etkili oldu.

ABD Tarım Bakanlığı’nın (USDA) verilerine göre, eski sezon buğday satışlarında iptaller, yeni yapılan satışlardan daha fazla oldu. Bu durum, eski sezon için talebin zayıfladığını gösterdi. Küresel ölçekte ise Rusya, Ukrayna, Çin ve Avustralya’daki kuraklık riski, arz tarafında endişeleri arttırmaya devam ediyor.

Soya fasulyesinde ise ABD-Çin ticari ilişkilerine dair iyimser beklentiler ve soya yağı fiyatlarındaki sert yükseliş de piyasayı destekledi. Brezilya’nın nisan ayı soya ihracat tahmini bir miktar düşse de genel talep canlılığını korudu.

İklim koşulları tarım emtia üzerinde etkili olurken, Kuzey Amerika’da sıcak hava dalgaları ve fırtına sistemleri tarım alanlarında karmaşık etkiler oluşturdu. Bu durum, toprak nemini artırarak uzun vadeli üretim için olumlu bir zemin hazırlarken, sel ve aşırı yağışlar ekim çalışmalarını aksattı. Güney Amerika’da ise yağışlar Brezilya’da mısır üretimine destek olurken, Arjantin’de kurak hava hasadın erkene alınmasına yol açtı.

Öte yandan, dünyanın en büyük pirinç ihracatçısı Hindistan’da pirinç stokları rekor seviyelere ulaştı. Ülkede açıklanan verilere göre, 1 Nisan itibarıyla devlet pirinç stokları 63,1 milyon ton ile hükümetin hedeflediği 13,6 milyon tonun üzerinde gerçekleşerek rekor kırdı.

Bu gelişmelerle bu hafta Chicago Ticaret Borsası’nda kile başına fiyatlar soya fasulyesinde yüzde 1,1 artarken, buğdayda yüzde 3,1, pirinçte yüzde 4 ve mısırda yüzde 1,3 azaldı.

Dünyanın en büyük kahve üreticisi Brezilya’da 2025-2026 dönemi kahve rekoltesinin, geçen yılki kurak havanın etkisiyle önceki mahsule göre düşebileceği öngörülmesiyle değer kazandı.

Bununla ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’te libre bazında fiyatlar, şekerde yüzde 2, kahvede yüzde 7,1, pamukta yüzde 2,3 yükseldi. Kakaonun ton başına fiyatı ise arz endişeleriyle haftayı yüzde 13,6 artışla tamamladı.