Gündem
Yanan 3.000 Hektar Ormanın Ekosistem İyileşme Süresi: Neden 100 Yıl Gerekli?
BURSA’DAKİ ORMAN YANGININDA 3 BİN HEKTARLIK ALAN KÜL OLDU (POLAT TAHA ÖZTÜRK/BURSA-İHA)
Bursa Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Burak Arıcak, Bursa’daki orman yangınlarında yaklaşık 3 bin hektarlık alanın zarar gördüğünü belirterek, tam anlamıyla bir orman ekosisteminin yeniden oluşmasının 100 yılı bulabileceğini söyledi. Yangının ardından bir yıl içinde ağaçlandırma çalışmalarına başlanacağı bildirildi.
Açıklama :
Bursa’daki 3.000 hektar orman yangınının ekosisteminin eski haline dönmesi 100 yılı buluyor. Doğal ve yapay yenilenme süreçlerini keşfedin
Giriş
2025 yazında Bursa’yı etkisi altına alan orman yangınları, yaklaşık 3.000 hektarlık bir alanı küle çevirdi. Bu büyüklükteki bir ormanlık alanın ekosistem işlevlerini tam anlamıyla geri kazanması ise ne yazık ki sadece birkaç yıl ya da on yıl içinde gerçekleşmiyor. Uzmanlar, doğal süreçlerle tam bir iyileşme için 100 yılı bulabileceğini belirtiyor .
Bursa’daki 3.000 Hektarlık Yangın ve İlk Bulgular
Bursa Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arıcak, yanan alanın büyüklüğünün 2.200 futbol sahasına denk geldiğini vurguladı. Bu ölçek, toprak yapısı, karbon depolama kapasitesi ve biyoçeşitlilik açısından telafisi güç bir kayıp anlamına geliyor .
Ekosistem İyileşme Sürecinin Aşamaları
-
Çalı ve Ot Örtüsü Yenilenmesi (Aylar–Yıl): Yangın sonrası ilk olarak birkaç ay içinde çayır ve çalı türlerinde yeşillenme başlar.
-
Genç Ağaçlar ve Fidanlaşma (10–20 Yıl): İlk on yılda hızlı büyüyen türler (örneğin kızılçam fideleri) toprağı tutmaya başlar.
-
Olgun Orman Dokusunun Oluşması (30–100 Yıl): Ağır yanmanın yaşandığı alanlarda eski biyolojik çeşitliliğin ve toprak mikrobiyolojisinin tam anlamıyla geri gelmesi 30 ila 100 yıl arasında sürebilir .
Doğal Yenilenme vs. İnsan Müdahalesi
-
Doğal Yenilenme (≈ 100 Yıl): Eko-sistem kendi haline bırakıldığında, karmaşık etkileşimlerin (mantarlar, toprak solucanları, su döngüsü vb.) tam olarak oturması yüz yılı bulur .
-
Ağaçlandırma Çalışmaları (≈ 50 Yıl): İnsan eliyle düzenli fidan dikimi, sulama ve toprak iyileştirmesi yapıldığında orman yapısına dönüşüm süresi yaklaşık 50 yıla kısalır .
-
Ekosistem Restorasyonu (≈ 70 Yıl): Hem ağaç hem de alt bitki örtüsü, böcek-mantar-toprak canlıları ve su döngüsünü içeren kapsamlı bir restorasyonda süreç 70 yıla kadar inebilir .
Süreci Etkileyen Başlıca Faktörler
-
İklim Koşulları: Yıllık yağış miktarı ve mevsimsel sıcaklık değişimleri, tohum çimlenme oranını doğrudan etkiler.
-
Toprak Yapısı ve Erozyon: Yangın sonrası toprak yüzeyinin ısıtılması, organik madde kaybına yol açar; bu da erozyon riskini artırır.
-
Biyoçeşitlilik ve Genişlik: Tek tür yerine karma orman yapıları, yangın sonrası geri dönüşümü hızlandırır.
-
Uygulanan Yönetim Stratejileri: Kontrollü yanma, tohum bankası oluşturma ve mikro-toprak iyileştirmesi gibi yöntemlerin etkinliği süreci kısaltabilir.
Sonuç ve Öneriler
Bursa’daki yangın gibi büyük ölçekli felaketlerde, ekosistemin kendini toparlaması ancak bir asrı aşkın zaman alıyor. Bu nedenle:
-
Erken Müdahale: Yangın söndürme faaliyetleri kadar yangın öncesi risk yönetimi de kritik.
-
Karma Restorasyon Modelleri: Hem doğal yenilenme hem de insan güdümlü ağaçlandırma bir arada uygulanmalı.
-
Sürekli İzleme ve Araştırma: Toz, karbon salınımı ve toprak kimyası izlenmeli; modelleme çalışmaları güncellenmeli.
Doğanın ilerleme temposuna saygı duyarak ve bilimsel yöntemlerle destekleyerek, yanan ormanlarımızı gelecek kuşaklara güçlü bir şekilde bırakabiliriz.