TARİHTE BUGÜN — 5 Ekim 1925: İlk Cumhuriyet Altını basıldı, presten çıkan ilk sikke Mustafa Kemal Atatürk’e takdim edildi

TARİHTE BUGÜN — 5 Ekim 1925: İlk Cumhuriyet Altını basıldı, presten çıkan ilk sikke Mustafa Kemal Atatürk’e takdim edildi

Yayın: 05 Ekim 2025 — Saat: 10:00 (TSİ)
Kaynak: FatihDoğanMedya Haber Servisi
Okuma süresi: 3 dakika

Cumhuriyet tarihinin simgelerinden biri olan Cumhuriyet Altını’nın (beş lira meskük) ilk baskısı 5 Ekim 1925 tarihinde Darphane’de basıldı. Presten çıkan ilk Cumhuriyet Altını, Mustafa Kemal Atatürk’e takdim edilmek üzere dönemin Maliye Bakanı Abdülhalik Renda’ya verildi. Bu olay, yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin para düzeni ve sembolik kimliğinin oluşturulmasında önemli bir kilometre taşı olarak kabul ediliyor.

Haber Detayları

1923’te Cumhuriyet’in ilanından sonra eski para kalıpları ile sikke basımı sona erdi; yeni devletin para ve sembollerinin oluşturulması için çalışmalar başlatıldı. Bu çalışmalar sonucunda Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk altın meskükleri 1925 sonbaharında Darphane’de basıldı. İlk basılan beş liralık Cumhuriyet Altını (meskük), özel bir törenle presten çıkarıldı ve Mustafa Kemal Atatürk’e sunulmak üzere Maliye Vekili Abdülhalik Renda’ya teslim edildi.

Sikke ve Tasarım Hakkında Teknik Bilgiler

• Türü: 5 lira Cumhuriyet Altını (meskük)

• Basım Tarihi: 5 Ekim 1925 (ilk presten çıkan örnek) — Darphane İstanbul.

• Ön yüz: Genellikle Atatürk profili veya “Türkiye Cumhuriyeti” ibaresi ile tarihsel işaretlemeler (o dönemin takvimine göre tarih gösterimleri ve harf/alfabe farklılıkları bulunur).

• Arka yüz: Darphane/şehir ve basım yılına ilişkin ibareler; çeşitli yıllarda küçük farklılıklar gözlemlenmiştir. Detaylı teknik özellikler için Darphane kayıtları ve “Sorularla Cumhuriyet Altını” dokümanı incelenebilir

Neden Önemli?

Cumhuriyet Altını yalnızca ekonomik bir değer taşımı aracı değil; aynı zamanda yeni devletin kimlik inşasının paraya yansımış hâlidir. 1923’ten sonra para basımında kullanılan harf, tarih ve ikonografi değişiklikleri, Türkiye Cumhuriyeti’nin sembolik yeniden inşasının paraya geçirilmiş göstergelerindendir. İlk presten çıkan altının Atatürk’e sunulması, yeni devletin kurucusunun bu sembolik sürecin merkezi olduğunun da ifadesidir.

Kısa kronoloji

• 29 Ekim 1923: Türkiye Cumhuriyeti ilan edildi. Bu tarihten sonra eski para kalıpları değiştirilmeye başlandı

• 05 Ekim 1925: İlk Cumhuriyet Altını (5 lira meskük) Darphane’de basıldı; presten çıkan ilk sikke Atatürk’e takdim edilmek üzere teslim edildi

• 1927 ve sonrası: Ziynet (takı amaçlı) altın ve farklı nominaldeki Cumhuriyet altınlarının üretimleri takip eden yıllarda düzenli hâle geldi.