Sosyal medyada yeni tehlike: Çocuklar arasında hızla yayılan “ölüm akımları” — Ailelere acil uyarı

Kısa özet

Sosyal medyada çocuklar arasında hızla yayılan tehlikeli meydan okumalar (Benadryl, Skull-Breaker, A4 vb.) ciddi yaralanma ve ölüme yol açabiliyor. Uzman uyarıları, ebeveyn kontrol listesi ve acil yapılacaklar. (FATİHDOGANMEDYA)

Giriş — Ne oluyor?

Son dönemde TikTok başta olmak üzere kısa video uygulamalarında çocuklar ve gençler arasında “challenge” adıyla yayılan tehlikeli akımlar yeniden gündemde. Bazı meydan okumalar doğrudan hayati riske (zehirlenme, nöbet, kafatası yaralanması, aşırı zayıflama davranışları) yol açabiliyor; sağlık otoriteleri ve uzmanlar aileleri uyarıyor.

Hangi akımlar tehlikeli ve neden?

• Benadryl (ilaç) Challenge: Katılımcılara aşırı doz antihistamin (diphenhydramine) almaları ve etkilerini filme almaları teşvik ediliyor. Aşırı doz kalp problemleri, nöbet, koma ve ölüme kadar gidebiliyor; FDA bu akım için uyarı yayımladı.

• Skull-Breaker (Kafatası Kırıcı) Challenge: İki kişinin bir üçüncü kişiyi zıplatıp ayaklarını çekerek yere düşürmesiyle kafaya ve omuriliğe ciddi hasar verebilen fiziksel bir tehlike. Birçok ülke bu akıma bağlı ağır yaralanma vakaları bildirdi.

• A4 / Zayıflama Yarışları: A4 kağıdı gibi çok ince olmayı “başarı” olarak gösteren videolar; gençlerde yeme bozukluklarını tetikleyebilir ve fiziksel/psikolojik zararlar doğurabilir. Türkiye’de de A4 temalı paylaşımların yayılması, uzmanları alarma geçirdi.

Gerçek vakalar ve otoritelerin tepkisi

Dünya genelinde Benadryl akımına bağlı hastaneye yatışlar ve en azından birkaç ölüm bildirildi; FDA konuyla ilgili uyarı yayımlayarak platformlardan ilgili içeriklerin kaldırılmasını talep etti. Aynı şekilde Skull-Breaker ve benzeri fiziksel meydan okumalar çocuklarda kalıcı sakatlıklara neden olabiliyor. Türkiye basınında da A4 gibi “ölüme/zarara yol açabilecek” akımların hızla yayıldığına dair haberler yer aldı.

Uzmanlardan ve sağlık kuruluşlarından gelen temel uyarılar

1. İlaç kullanımını asla oyun konusu yapmayın. Reçetesiz bile olsa ilaçların aşırı dozları ölümcül olabilir; çocukların ilaçlara erişimini sınırlayın

2. Fiziksel meydan okumaları engelleyin. Çocuğunuzun çevresinde böyle bir trend varsa görüntüleri izlemelerine izin vermeyin; okul yöneticileriyle ve arkadaş çevresiyle iletişime geçin.

3. Sosyal medya denetimini açın. İçerik filtreleri, ekran süresi limitleri ve gizli hesap kontrolleri uygulayın; sorun gördüğünüz içerikleri platformlara bildirin.

Ebeveynler için pratik kontrol listesi (Hemen uygulayın)

• Evdeki tüm ilaçları kilitli dolapta veya erişilemeyecek yerde saklayın.

• Çocuğunuzla sosyal medyada ne izlediğini düzenli konuşun — suçlama yerine merakla sorular sorun.

• Cihazlarda yaşa uygun içerik filtreleri ve ekran süresi sınırlamaları kurun.

• Okul ve komşularla irtibat kurun; aynı akımın okul çevresinde yayıldığını duyarsanız okul yönetimini bilgilendirin.

• Acil durumda Türkiye’de hemen 112’yi arayın; ilaç zehirlenmesi şüphesinde en hızlı şekilde sağlık kuruluşuna başvurun.

Okuyuculara uyarı: nasıl fark edilir, ne zaman acil müdahale gerekir?

Aşağıdaki durumları görürseniz derhal acil yardım isteyin: şiddetli kusma, bayılma, nöbet geçirme, nefes darlığı, şuur kaybı, anormal kalp atışları veya bilinç bozukluğu. İlaç kaynaklı şüpheli zehirlenmelerde sağlık ekiplerini beklerken çevrenizdekileri tehlikeye karşı uzak tutun ve mümkünse paket/etiketi saklayın. (Acil: 112)

Sosyal medya platformlarına çağrı

Uluslararası ve yerel sağlık kuruluşları, tehlikeli içeriklerin hızla yayılmasını engellemek için platform sahiplerini daha sıkı önlemler almaya çağırdı; geçmişte de platformlar (ör. TikTok) bazı tehlikeli anahtar kelimeleri engellemiş veya ilgili videoları kaldırmıştı. Ebeveynler gördükleri tehlikeli içeriği platformların bildirim mekanizmalarıyla rapor etmelidir.