Skandal JINSA Raporu: “Türkiye’ye F-35 Vermeyin!” Çağrısı

Açıklaması:
Amerikan Yahudi Ulusal Güvenlik Enstitüsü (JINSA) tarafından 30 Nisan 2025’te yayımlanan rapor, Türkiye’nin F-35 programına geri dahil edilmemesi gerektiğini savunuyor. Raporun dayanakları, öne çıkan şartlar ve olası etkileri bu makalede detaylı ve tarafsız şekilde inceleniyor.

Giriş: Skandal İddianın Sahibi JINSA ve Rapor Tarihi

30 Nisan 2025 tarihinde Amerikan Yahudi Ulusal Güvenlik Enstitüsü (Jewish Institute for National Security of America – JINSA), “Flight Risk: Turkey and the F-35” başlıklı raporunu yayımladı. Raporda, Türkiye’nin CAATSA yaptırımları nedeniyle F-35 programından çıkarılmasının ardından, yeniden programa dahil edilmemesi gerektiği savunuluyor Jewish InsiderJINSA. JINSA, daha önce de bölgede İsrail’in niteliksel askeri üstünlüğünü korumaya yönelik önerilerde bulunan bir düşünce kuruluşu olarak biliniyor JINSA.

Raporun Dayanakları: CAATSA ve S-400 Krizi

Raporda temel dayanak olarak, Türkiye’nin Rus yapımı S-400 hava savunma sistemi alımı gösteriliyor. Bu adımın, F-35 uçaklarının gelişmiş sistemleriyle uyumsuz olacağı ve muhtemel teknik zafiyetler doğuracağı vurgulanıyor JINSA. Ayrıca, S-400’ün Türkiye’nin NATO içindeki entegrasyonuna zarar vereceği ve ABD ile Türkiye arasındaki savunma iş birliğinde ciddi güven bunalımına yol açacağı belirtiliyor JINSA.

Öne Çıkan İddialar: İsrail’in Askeri Üstünlüğü ve Koşullar

JINSA, raporunda şu başlıca iddiaları öne çıkarıyor:

1. İsrail’in Niteliksel Askeri Üstünlüğü (QME): F-35 satışının İsrail’in bölgedeki teknolojik avantajını aşındırmaması gerektiği, bu nedenle satışın QME standardını olumsuz etkileyecek her türlü adımın engellenmesi gerektiği savunuluyor JINSA.

2. Güçlü Deconfliction Mekanizması: Türk ve İsrail hava kuvvetleri arasında olası çatışmaların önlenmesi için, mevcut hotline’ın ötesine geçen, kapsamlı bir haberleşme ve operasyonel koordinasyon sistemi kurulması öneriliyor JINSA.

3. ABD Kongresi İçin Yasal Şartlar: F-35 veya yüksek teknoloji silah satışlarının, Türkiye’nin İsrail’le ilişkilerine zarar vermemesi koşuluna bağlanması, aksi takdirde satışların durdurulması gerektiği öneriliyor JINSA.

Yazar Kadrosu ve Etki Potansiyeli

Raporun dikkat çeken noktalarından biri de imza sahipleri: JINSA CEO’su Michael Makovsky, eski ABD Ankara Büyükelçisi Eric Edelman, Center for American Progress kıdemli uzmanı Alan Makovsky, JINSA araştırmacısı Svante Cornell, Politika Başkan Yardımcısı Blaise Misztal ve politika analisti Jonah Brody gibi isimler Türkiye Gazetesi. Bu kadronun hem Türkiye hem de İsrail politikası konusunda etkili kişilerden oluşması, raporun Washington nezdinde daha fazla itibar kazanmasına yol açabilir Milliyet.

Türkiye-ABD-NATO İlişkilerine Yansımaları

Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması, 2019’da Rus S-400 alım kararının ardından başlamıştı. JINSA raporu, bu sorunun çözülmeden Türkiye’ye yeniden F-35 verilmesinin hem ABD-Türkiye hem de NATO bütünlüğü açısından risk oluşturacağını iddia ediyor Milliyet. Buna karşılık Türkiye, S-400’ün NATO hava savunma ağına entegre edilemeyeceği ve LI, Patriot gibi sistemlerle uyumlu olmadığı gerekçesiyle eleştirileri reddediyor Jewish Insider.

Olası Çözüm Önerileri ve Tartışmalar

• Yaptırımların Hafifletilmesi: Türkiye’nin CAATSA yaptırımlarından çıkması için diplomatik adımların hızlandırılması, karşılıklı güven artırıcı önlemler alınması Jewish Insider.

• Alternatif Sistemler: Türkiye’nin F-35 programı yerine, uyumlu Batılı veya yerli gelişim programlarına yönlendirilmesi JINSA.

• Stratejik Ortaklık: Washington ve Ankara arasında savunma sanayi devi projelerde ortak çalışma zemininin genişletilmesi JINSA.

Sonuç: Türkiye’nin Geleceğe Hazırlığı ve Jeopolitik Dengeler

JINSA raporu, Türkiye’nin stratejik öneme sahip F-35 programına geri dönmesi önündeki en büyük engelleri özetliyor ve “skandal” nitelendirmesini ABD’deki Yahudi kurumunun kendi perspektifinden yapıyor. Türkiye açısından ise, S-400 kriziyle başlayan süreç, hem savunma sanayii hem de NATO içinde üst düzey teknoloji edinimini doğrudan etkiliyor. Bu rapor, Türkiye-ABD ve Türkiye-İsrail ilişkilerinin gidişatını yakından ilgilendiriyor ve önümüzdeki dönemde Kongre, Dışişleri Bakanlığı ile NATO’da yoğun bir diplomatik trafik yaşanacağı kesin JI