Qualcomm İngiltere’de 647 Milyon Dolarlık Davayla Mücadele Ediyor: “No licence, no chips” İddiası Mahkemede

Qualcomm İngiltere’de 647 Milyon Dolarlık Davayla Mücadele Ediyor: “No licence, no chips” İddiası Mahkemede

Yayın: 07 Ekim 2025, 12:00 (TSİ)
Okuma süresi: ~4 dakika

ABD’li çip devi Qualcomm, İngiltere’de tüketiciler adına açılan 480 milyon sterlin (yaklaşık 647 milyon ABD doları) tutarındaki toplu davayla karşı karşıya. Dava, şirketin akıllı telefon üreticilerinden rakip çipler kullanılsın ya da kullanılmasın haksız lisans bedelleri talep ettiği iddiasına dayanıyor. Qualcomm iddiaları reddediyor; dava Rekabet Temyiz Mahkemesi’nde (Competition Appeal Tribunal) görülecek.

Olayın özeti ve iddialar

İngiltere merkezli tüketici kuruluşu Which? tarafından açılan ve hukuk firması Hausfeld tarafından yürütülen opt-out (otomatik katılım) toplu dava, Qualcomm’un akıllı telefon üreticilerine yönelik lisanslama uygulamalarının tüketicilere ek maliyet yüklediğini savunuyor. Dava, 1 Ekim 2015–9 Ocak 2024 döneminde iPhone ve Samsung cihazı satın alan yaklaşık 29 milyon İngiltere tüketicisini kapsadığı iddiasıyla tanımlanıyor. Davacı taraf, Qualcomm’un uygulamasını “no licence, no chips” adıyla tanımlıyor ve bunun bir tür gizli endüstri vergisi gibi tüketici fiyatlarını yükselttiğini ileri sürüyor.

Davanın kapsamı ve hukuki süreç

Dava tutarı yaklaşık £480 milyon (yaklaşık $647M) olarak belirtiliyor. İlk aşama olan sorumluluk (liability) duruşması Competition Appeal Tribunal’de yaklaşık beş haftalık bir süre için planlandı; eğer davacılar sorumluluğu ispatlarsa, daha sonra tazminat miktarının belirlenmesine yönelik ayrı bir dava açılabilecek. Qualcomm, güvenlik talepleri ve dava yönetimine ilişkin çeşitli usul başvuruları da yaptı; bu süreçler daha önceki duruşma aşamalarında mahkeme tarafından değerlendirilmişti.

Qualcomm ne diyor?

Qualcomm, iddiaları reddediyor ve lisanslama şartlarının sektörde standart olduğunu, büyük üreticilerle güçlü pazarlık konumuna sahip olduklarını savunuyor. Şirket, savunmasında uygulamalarının rekabet hukuku ile uyumlu olduğunu ve tüketicilere zarar verdiğine dair iddiaların temelsiz olduğunu belirtiyor.

Neden önemli?

Bu dava, sadece Qualcomm için değil, tüm çip lisanslama ve akıllı telefon tedarik zinciri için emsal oluşturma potansiyeli taşıyor. Eğer Which? başarılı olursa, üreticilerden talep edilen lisans bedellerinin hesaplanması, geçmiş döneme dönük tazminat talepleri ve patent-lisans modellerinin yeniden değerlendirilmesi gündeme gelebilir. Uzun vadede mobil cihaz fiyatlandırması ve lisans anlaşmaları üzerinde sektör çapında etkileri olabilir.

Bağlam — Qualcomm’un diğer hukuki cepheleri

Qualcomm, son dönemde Arm ile ABD’deki lisans anlaşması ihtilafı gibi başka hukuki mücadeleler de yaşadı; bazı davalarda lehine kararlar aldı, bazıları temyize taşındı. Bu küresel hukuki mücadeleler, şirketin lisanslama stratejilerinin hem ticari hem de hukuki tartışmaların odağında olduğunu gösteriyor.

Tüketiciler için ne anlama geliyor?

Davanın ilerleyen aşamalarında Which? lehine karar çıkarsa, dava kapsamındaki tüketicilere (opt-out olduğu için otomatik olarak davaya dahil edilenlere) tazminat ödemeleri veya hak dağılımı yapılması gündeme gelebilir. Hâlihazırda iddiaya konu dönem içinde akıllı telefon satın alan tüketiciler, dava web sitesi üzerinden (smartphoneclaim.co.uk) süreç hakkında bilgi alabiliyor.