İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarında ölü sayısı 69 bini aştı: Sağlık Bakanlığı 69.169 vakayı bildirdi

Ateşkes sonrası enkazdan çıkarılan cesetlerin kimliklendirilmesiyle Gazze’deki resmi ölü sayısı 69 bini geçti; yardım kuruluşları insani krizin derinleştiği uyarısını yineliyor.

Yayın tarihi / saat: 9 Kasım 2025, 10:30 TSİ
Okuma süresi: ~4 dakika

Gazze’deki Hamas yönetimine bağlı Sağlık Bakanlığı, İsrail’in 7 Ekim 2023’ten bu yana yürüttüğü askeri operasyonlarda hayatını kaybedenlerin sayısının 69.169 olduğunu açıkladı. Bakanlık, son artışın büyük ölçüde ateşkes döneminde enkazdan çıkarılan cesetlerin kimliklendirilmesiyle gerçekleştiğini belirtti.

Son durum ve neden artış oldu?

Yetkililer, Ekim ayı ortasından bu yana uygulanan ateşkesi takiben enkaz altından çıkan cesetlerin ve daha önce kimliği tespit edilemeyen kurbanların kayıt altına alınmasının sayıları yükselttiğini söylüyor. Sağlık Bakanlığı ek olarak, son hafta içinde kayıtlarına 284 vakanın daha eklendiğini bildirdi. En çok can kaybı raporları yoğun olarak Gazze kent merkezleri ve kuzey bölgelerinden geliyor.

Kimliklendirme zorlukları ve defin uygulamaları

Gaza’daki hastane ve adli tıp yetkilileri, DNA kitleri ve kimliklendirme kaynakları yetersizliğinden yakınırken, birçok cesedin parçalanmış ya da uzun süre enkaz altında kalmış olması nedeniyle tespit sürecinin yavaş ilerlediği bildiriliyor. Bazı durumlarda cenazeler toplu mezarlara topluca defnediliyor; bazı ölüler ise aileleri tarafından tanımlanamıyor. Bu durum tanıma ve istatistik süreçlerini karmaşıklaştırıyor

Ateşkes ve ceset değişimi süreci

Ocak–Kasım 2025 dönemi içinde taraflar arasında yapılan sınırlı takas ve iade işlemleri, hem İsrail hem de Filistin tarafında cenazelerin geri verilmesi/almaya yöneliktir. Taraflar arasında yapılan değiş-tokuşlar, ayrıca enkaz altından çıkarılan cesetlerin sayılarında dalgalanmalara yol açtı. Reuters’e göre, bazı iade süreçlerinde her iade edilen İsrail cesedi karşılığında Gazze tarafına çok sayıda ceset iade edildi.

İnsani tablo ve uluslararası uyarılar

Birleşmiş Milletler ve insani yardım kuruluşları, Gazze’de sağlık sisteminin çöküş, su ve gıda yetersizliği, bulaşıcı hastalık riski ve barınma krizinin sürdüğünü bildiriyor. OCHA’nın son raporları, sahadaki insani altyapının ağır hasar gördüğünü ve milyonlarca kişinin acil insani yardıma ihtiyaç duyduğunu belirtiyor. Yardım örgütleri, temiz su, tıbbi malzeme ve DNA kimliklendirme desteği çağrısını yineliyor.

Bölgeden kısa izlenimler

• Cezaevleri ve hastaneler ağır hasarlı; birçok sağlık çalışanı ya öldü ya da görev yapamaz durumda.

• Ateşkesin sağladığı sınırlı hareketlilik, enkazdan ceset çıkarma ve insani yardım faaliyetlerinde bazı kolaylıklar sağladı; ancak ihtiyaçlar hâlen katlanarak devam ediyor.

Uzman değerlendirmesi (özet)

Uluslararası hukuk ve insan hakları uzmanları, sivillerin korunması, insani yardımın erişimi ve bağımsız soruşturmaların açılması gerektiğini ifade ediyor. Uzmanlar ayrıca, kayıpların doğru kaydının hem hukuki hem de insani sorumluluk açısından önem taşıdığını vurguluyor.

Temel veriler (kısa)

• Resmi ölü sayısı (Gaza Sağlık Bakanlığı): 69.169.

• Resmi ağır yaralı/yaralı sayısı (bildirilen): ~170.685.

• Kaynakların temel kısıtları: DNA test kitleri, adli kaynak ve altyapı eksikliği.