İsrail-İran Çatışması: Son Durum ve Bölgesel Etkileri (Haziran 2025)

Açıklama:
Haziran 2025 itibarıyla tırmanan İsrail-İran çatışmasındaki son gelişmeleri, tarafların stratejik hedeflerini, sivil ve askerî kayıpları ile uluslararası tepkileri detaylarıyla öğrenin.

1. Operasyonun Başlangıcı ve Hedefler

13 Haziran 2025’te “Operasyon Yükselen Aslan” adıyla başlatılan İsrail saldırısı, başta Tahran, Natanz ve Fordow’daki nükleer tesisler olmak üzere İran’ın stratejik askeri ve enerji altyapısını hedef aldı. İsrail Hava Kuvvetleri, 200’ü aşkın savaş uçağıyla gerçekleştirdiği hava harekâtıyla İran’ın hava sahasında kontrol sağladıklarını ve nükleer programını yıllarca geriye atabilecek darbe vurduklarını belirtti

2. Sivil ve Askerî Kayıplar

• İran tarafında: Resmî kaynaklar, dört günlük saldırı ve misillemelerde en az 224 İranlının hayatını kaybettiğini, 2.000’den fazla yaralı bulunduğunu açıkladı

• İsrail tarafında: İran’ın fırlattığı balistik ve seyir füzeleriyle en az 23 sivilin öldüğü; yaklaşık 200 kişinin yaralandığı bildirildi. Hava savunma sistemleri (Demir Kubbe) birçok saldırıyı başarıyla önledi

• Komuta kademesine darbe: İran Devrim Muhafızları’nın üst düzey komutanları ve bazı önde gelen nükleer bilim insanları saldırılarda yaşamını yitirdi; İran, tüm komuta kademesinin hedef alındığını duyurdu

3. İran’ın Misilleme Hareketleri

İran, hava savunma sistemleri ve sahil bataryalarıyla İsrail’e yönelik defalarca balistik füze ve İHA saldırısı düzenledi. 16 Haziran sabahı yapılan son dalgada yedi bölgede sirenler çaldı, kuzey ve merkez İsrail’e 40’a yakın füze fırlatıldı. Bazı füzelerin Hayfa’daki enerji tesislerini vurduğu öne sürüldü

4. Uluslararası Tepkiler ve Bölgesel Riskler

• ABD Desteği: ABD, İsrail’e radar ve istihbarat desteği sağlıyor; bölgeye tanker uçakları ve muhtemel caydırıcı unsurlar konuşlandırdı. Başkan Trump, G7 zirvesinde İran’ın masaya dönmeye istekli olduğunu ancak koşul olarak saldırıların durdurulmasını talep ettiğini belirtti .

• Diplomatik Baskı: BM, AB, Arap Ligi, Çin ve Türkiye gibi aktörler, geniş çaplı bir bölgesel savaşı önlemek için derhal ateşkes çağrısında bulunuyor .

• Ekonomik ve Deniz Taşımacılığı: Hürmüz Boğazı çevresinde gemi yönlendirmelerinde elektronik karışıklıkların arttığı, petrol fiyatlarının dalgalandığı gözlemlendi .

5. Çözüm Arayışları ve Diplomasinin Geleceği

İran Parlamentosu, NPT’den çekilme yönünde tasarı hazırlarken, Tahran yönetimi hâlen nükleer silaha karşı çıktığını vurguluyor . İsrail cephesi ise “teslimiyetçi” bir sonuç yerine, İran’ın tüm nükleer altyapısının etkisiz hâle getirilmesini hedefliyor. Şu an için sahada kesin bir ateşkes sinyali yok; diplomatik kanallar, ancak saldırıların durdurulması şartıyla devreye girebileceğini söylüyor.