İsrail, ABD’nin 60 Günlük Gazze Ateşkes Önerisini Onayladı; Hamas “Yetersiz” Buldu – Detaylı Analiz ve Son Gelişmeler

ABD’nin 60 günlük geçici ateşkes ve esir takası önerisi İsrail tarafından kabul edildi; Hamas’ın “kalıcı ateşkes garantisi” eksikliği gerekçesiyle yetersiz bulduğu teklifin maddeleri, tarafların tepkileri ve sürecin geleceğine dair kapsamlı değerlendirme.

Giriş

29 Mayıs 2025 tarihinde, ABD Başkanı Donald Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff aracılığıyla sunulan 60 günlük geçici ateşkes ve esir takası önerisi, İsrail hükümeti tarafından resmen onaylandı. Ancak Hamas, teklifin “kalıcı ateşkese” dair garanti içermemesi nedeniyle “yetersiz” olduğuna karar verdi. Bu makalede hem teklifin ayrıntılarını hem de tarafların tutumlarını, uluslararası tepkileri ve sonraki adımları ele alacağız.

Teklifin Temel Maddeleri

1. Ateşkes Süresi: 60 günlük geçici ateşkes öngörülüyor.

2. Esir Takası:

   • Toplam 58 İsrailli esir üzerinden iki aşamalı serbest bırakma.

   • Birinci gün: 5 canlı ve 9 cenaze.

   • Yedinci gün: Kalan 5 canlı ve 9 cenaze teslim edilecek.

3. Garanti Mekanizması: ABD Başkanı Trump’ın, İsrail’in bu sürelere ve şartlara uyacağını resmî olarak garanti etmesi planlanıyor.

4. Yeniden Müzakere: Geçici ateşkes süresince kalıcı ateşkese geçiş koşullarının müzakere edileceği belirtiliyor, ancak bağlayıcı garanti sunulmuyor.

İsrail’in Onayı ve Resmî Açıklamalar

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, 29 Mayıs öğleden sonra düzenlenen basın brifinginde “İsrail’in, ABD tarafından hazırlanan ve ülkesinin güvenlik çıkarlarını koruyan ateşkes planını onayladığını teyit ediyoruz” dedi. Leavitt, teklifin Hamas’a iletildiğini ve görüşmelerin yoğun şekilde sürdüğünü vurguladı.

Hamas’ın Tepkisi

Hamas Siyasi Büro’sundan yapılan yazılı açıklamada, önerinin “sorumluluk bilinciyle incelendiği” ancak temel taleplerinden biri olan kalıcı ateşkes garantisinin teklifte yer almaması nedeniyle “yetersiz” bulunduğu belirtildi. Hareket, esir takasının olumlu bir adım olduğunu kabul etmekle birlikte, “savaşın sona erdirilmesi ve ateşkesin kalıcı hale getirilmesi” konusunda somut bir teminat talep ediyor.

İnsanî Durum ve Uluslararası Tepkiler

• Gazze’de Durum: 2023’ten bu yana 54.000’den fazla sivil (çoğunluğu kadın ve çocuk) hayatını kaybetti. Yardım gücü dağıtımında ciddi aksaklıklar ve askeri müdahaleler rapor edildi.

• Birleşmiş Milletler: BM Genel Sekreteri, “Her iki tarafın da sivillerin korunması için derhal ateşkese ve insani yardıma öncelik vermesi” çağrısında bulundu.

• AB ve Arap Ligi: Teklifin müzakere masasına dönük önemli bir adım olduğu, ancak kalıcı barış için bölgesel ve uluslararası iş birliğinin şart olduğu ifade edildi.

Sürecin Geleceği

1. Müzakereler: Geçici ateşkes süresi içerisinde, kalıcı ateşkesin koşulları üzerine yoğun diplomasi bekleniyor.

2. Esir Değişimi: İlk aşamanın sorunsuz uygulanması, taraflar arasında güven inşa etme açısından kritik.

3. İnsani Koridorlar: İkinci aşama öncesi, Gazze’ye yardım koridorlarının güvenliğinin sağlanması uluslararası izleyici gözünde öncelikli.

4. Riskler: Geçici ateşkesin uzatılmaması veya taraflardan birinin şartları ihlal etmesi durumunda çatışmalar hızla yeniden başlayabilir.

Sonuç olarak, ABD’nin sunduğu 60 günlük geçici ateşkes önerisi, İsrail tarafından onaylanarak diplomatik bir ilerleme olarak değerlendirilse de, Hamas’ın “kalıcı ateşkes garantisi” isteği içerisine alınmadığı için şu an için kabul etmediği resmî olarak açıklanmıştır. Önümüzdeki haftalar, teklifin hayata geçirilmesi, esir değişimi ve kalıcı barış müzakerelerinin kaderini belirleyecektir. Bu kritik dönemi yakından takip etmeye devam edeceğiz.